Poniżej przypomnę tylko kilka faktów odnoszących się do dwóch wojen z ostatniego półwiecza. Obie toczyły się w Afganistanie. Obie miały przyczynić się do „budowy demokracji”, toczone były w imię „praw człowieka”.
Przytaczam tylko wybrane fakty, może to być również (tak jak i przytaczane powyżej hasła) odczytane jako swego rodzaju manipulacja, rodzaj propagandy, niemniej jednak, jako historyk, historiozof, pragnę postawić podstawowe pytania.
- Czy zakładane cele zostały osiągnięte?
- Czy walka ta wymagała aż takich ofiar?
- Czy nie można było uzyskać zakładanych celów (o ile nie były one tylko czystą propagandą) za pomocą środków pokojowych, wymiany handlowej, pomocy humanitarnej, wymiany idei?
- Jak daleko bylibyśmy dziś w swoich działaniach na rzecz zalesiania pustyń, pozyskiwania wody pitnej, nowych źródeł energii, eksploracji kosmosu, gdybyśmy choć część z przeznaczonych na te bezsensowne wojny środków przeznaczyli właśnie na cele, o których tu piszę?
Postawmy sobie takie pytania odnośnie i do innych wojen. Czy rzeczywiście mimo tak rozwiniętej wiedzy musimy oddawać rządzenie Światem głupcom? To nie oni giną w walce.
Wojna z lat 1979-1989, której inicjatorem był ZSRR
Po stronie ZSRR liczba zabitych, zaginionych i zmarłych wskutek odniesionych ran wyniosła 15 031 osób, z czego 14 427 żołnierzy armii radzieckiej, 576 żołnierzy i funkcjonariuszy z formacji podległych KGB, 28 członków formacji MSW. Prawie 54 tys. żołnierzy zostało rannych (w tym ponad 10 tysięcy uległo trwałemu inwalidztwu). Ustalenia poczynione w latach 90. przez część historyków zachodnich sugerowały całkowitą liczbę poległych po stronie ZSRR na ponad 30 tys. ludzi.
Wojna w Afganistanie spowodowała przyspieszony upadek Związku Radzieckiego, mimo iż w stosunku do całości budżetu wojskowego coroczne koszty interwencji były niskie (mniej niż 3% każdego roku), systematycznie rosnące koszty wojny zamknęły się kwotą ponad 100 mld dolarów amerykańskich (częściowo zrekompensowaną przez obowiązkowe dostawy gazu ziemnego z Afganistanu do ZSRR, eksploatację bogactw naturalnych okupowanego państwa oraz podporządkowaniu większości jego gospodarki ZSRR).
Wojna w Afganistanie 2001 – 2021 roku to zespół militarnych i niemilitarnych operacji wojskowych prowadzonych przez Sojusz Północnoatlantycki i niektóre państwa niebędące członkami NATO na terytorium Afganistanu, w działaniach skierowanych początkowo przeciwko kierowanemu przez talibów i uznawanemu jedynie przez Pakistan, Arabię Saudyjską i Zjednoczone Emiraty Arabskie rządowi Afganistanu oraz jego siłom zbrojnym.
Była to najdłuższa wojna od czasu wojny wietnamskiej. Sojusz Północnoatlantycki zapowiedział zakończenie swoich operacji militarnych w Afganistanie najpóźniej w 2014 roku. Według szacunków ONZ z 2010, ponad 70% ofiar cywilnych zginęło w wyniku ataków terrorystycznych i egzekucji prowadzonych przez talibów. 29 lutego 2020 roku USA i talibowie podpisali porozumienie pokojowe. Pomimo zawartego porozumienia, 15 sierpnia 2021 roku talibowie przejęli Kabul i większą część Afganistanu.
Talibowie nie czekali na 11 września 2021 r., gdy ostatni amerykański żołnierz miał opuścić Afganistan. Już 15 sierpnia znaleźli się Kabulu, a prezydent tego kraju miał zgodzić się zrzec stanowiska i wyjechać za granicę.
Trwająca blisko dwadzieścia lat interwencja amerykańskich wojsk w Afganistanie kosztowała Stany Zjednoczone 2,26 bilionów dolarów, wskazują badacze z uniwersytetu Browna. Raport amerykańskich naukowców nie obejmuje dodatkowych kosztów w postaci dożywotnich rent dla weteranów czy kosztu obsługi długu zaciągniętego celem sfinansowania operacji wojskowej. Efektywność wydania tych środków została poddana ocenie przez ofensywę talibów, którzy zdołali dotrzeć do Kabulu jeszcze przed całkowitym wycofaniem się Amerykanów W raporcie wskazano, że bezpośrednio w wyniku tej wojny w Afganistanie i Pakistanie życie straciło blisko 241 tys. osób. Było to m.in. 2442 amerykańskich żołnierzy, poległych w ramach działań w Afganistanie oraz 1144 żołnierzy wojsk sojuszniczych (w tym 43 polskich żołnierzy i jeden pracownik cywilny). Straty poniesione przez siły bezpieczeństwa i wojsko Afganistanu są szacowane na 66-69 tys. zabitych. W Pakistanie w wyniku wojny zginęło 9 314 żołnierzy i policjantów. Wojna pochłonęła także 71 tys. ofiar cywilnych (47 tys. Afgańczyków i 24 tys. Pakistańczyków). W starciach z wojskami koalicyjnymi w Afganistanie zginęło 51 tys. bojowników, w Pakistanie poległo ich 33 tys. W trakcie blisko dwudziestoletniej interwencji wojskowej zginęło także 136 dziennikarzy i ich współpracowników oraz 549 pracowników organizacji humanitarnych.
Na zakończenie znów pytanie, znów tylko historyka, historiozofa, artysty:
Czy naprawdę dysponując dzisiejszymi możliwościami nacisku różnych organizacji międzynarodowych, możliwościami sankcji gospodarczych… organizowania współpracy i wymiany międzynarodowej… czy naprawdę dysponując tym wszystkim nie jesteśmy wskazać ludziom nieodpowiedzialnym, szafującym beztrosko życiem innych, w tym własnych współobywateli… wskazać im, że wszelkie problemy można rozwiązać drogą pokojowej współpracy, pokojowego współistnienia…
Nie stawiam tu znaku zapytania. Chciałbym by pytanie to pozostało jako retoryczne, nie wymagające odpowiedzi.
Piotr Kotlarz
Obraz wyróżniający: Akcja bojowa w wykonaniu hiszpańskich żołnierzy. Autorstwa Tech. Sgt. Laura Smith – http://www.dvidshub.net/index.php?script=images/images_gallery.php&action=viewimage&fid=121569, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5564329
