Ivana Dobrakovová
Pod słońcem Turynu
Tłumaczenie z jęz. słowackiego: Izabela Zając
Wydawnictwo Książkowe Klimaty
Premiera: 23 maja 2023
Akcja powieści Ivany Dobrakovovej rozgrywa się w Turynie, nazywanym miastem satanistów i egzorcystów. „Słońce Turynu” jest przewrotne: główna bohaterka porusza się raczej w strefie cienia – miota się pomiędzy obowiązkami matki i żony, jest zawieszoną między różnymi tożsamościami wielokrotną emigrantką szukającą w rzeczywistości dogodnej szczeliny, pęknięcia, w które mogłaby uciec.
To właśnie w takiej szczelinie rodzi się tęsknota za ekstremum, pokusa przekraczania granic – przede wszystkim moralnych i cielesnych. Zdecydowanie jednak pojemniejsza okazuje się kwestia zasięgu zła – pytanie o to, czy zło jest dziedziczne, czy czeka na odpowiednie warunki, żeby zakiełkować.
Weronika Gogola
Fragment:
Właśnie odkładałam notatnik i długopis do torebki, a okulary do etui, gdy uchwyciłam czyjeś spojrzenie. Olga popatrzyła w moją stronę i szepnęła: „Też minikoszykówka?”. Wstała równo ze mną. Tak się poznałyśmy. Na szkolnym zebraniu. Ginevra, jedna z nauczycielek, od pierwszej chwili wydała mi się osobliwa. Ta druga, Loredana, była, powiedzmy, jeszcze jakoś w miarę. Spokojnie mogłabym ją spotkać w podstawówce, do której Manu chodził w Brukseli. Surowa i konsekwentna, sztywna, z niewyraźnym uśmiechem na ustach i segregatorami w objęciach. Ale Ginevra? Ginevra była ucieleśnieniem najbardziej szalonych stereotypów na temat Włochów. Ciemna karnacja, filigranowa figura, krótkie włosy, gibkie ciało. Wirowała na tej wywiadówce, niezmordowanie gestykulując: prawą rękę wystrzeliła w górę, lewą podparła na biodrze, nieznaczny podskok, zaraz potem wygięcie w tył i tanecznym krokiem ruszyła w stronę tablicy, na której zamierzała coś pokazać, a następnie do klasowej biblioteczki. Cały czas krzyczała, zarzucała głową, co sprawiało takie wrażenie, jakby program na nadchodzący rok szkolny chciała zilustrować tańcem i mową ciała. Pokazywała nam w klasie różne przedmioty, na które absolutnie nie zwróciliśmy uwagi. „Tutaj w szklankach mamy słomki, po jednej dla każdego ucznia, obecni i nieobecni. Tam wieszamy zakrętki od butelek, białe na dni powszednie, kolorowe na weekendy, po siedem do każdego worka, na koniec je zbieramy, jest ich tyle, ile dni w tygodniu… A tu jest linia, która oddziela wrzesień od października, to już dokładnie za pięć dni. W ten sposób możemy lepiej wyjaśnić upływ czasu”. Trudno mi było za nią nadążyć. „Z tyłu wisi mapa świata, ale na razie jej nie używamy”. Wszyscy rodzice jak na rozkaz zrobili zwrot w tył i w przód, tylko ja na chwilę zatrzymałam wzrok na mapie. Ten nawyk ciągłego sprawdzania, szukania na mapach i w atlasach przedpodziałowej Czechosłowacji. Tutaj akurat nie miałam się do czego przyczepić, mieli nową mapę. I jeszcze to czytanie. W Brukseli to by było nie do pomyślenia. Zresztą chyba nie tylko w Brukseli. Nauczycielki czytały nam, rodzicom, książkę dla dzieci, obracając ją w naszym kierunku strona po stronie, żebyśmy widzieli wszystkie ilustracje, żebyśmy podążali za rozwojem fabuły, a może nawet żebyśmy ją pojęli swoim rozumem. Coś w stylu, że nauczyciel wspiera ucznia, który nie potrafi rysować. Za każdym razem stawia tylko kropeczkę, z czasem tych kropek jest coraz więcej, później dochodzą kręgi, wykreskowane koła, łuki i wreszcie powstaje dzieło sztuki wystawiane w galeriach. Zdołałam jeszcze zarejestrować zapewnienie, że właśnie takie podejście zamierza stosować wobec naszych dzieci, ale wtedy już przedzierałam się między ławkami na korytarz – musiałam wyjść wcześniej, żeby zdążyć odebrać Alessia.
Ivana Dobrakovová
(ur. 1982 r. w Bratysławie) Wydała trzy zbiory opowiadań Prvá smrť v rodine (2009), Toxo (2013), Matky a kamionisti (2018), a także dwie tłumaczone na język polski powieści: Bellevue (2010) i Pod słońcem Turynu (2021). Wszystkie jej książki trafiły do finału prestiżowej słowackiej nagrody literackiej Anasoft Litera. Jest laureatką Nagrody Literackiej Unii Europejskiej 2019 za zbiór Matky a kamionisti. Jej książki zostały przetłumaczone na dwanaście języków. Pracuje jako tłumaczka. Z francuskiego przełożyła między innymi powieści Emmanuela Carrère’a i Marie NDiaye, z włoskiego cykl neapolitański i inne powieści Eleny Ferrante. Mieszka w Turynie.
Bardzo ważna wiadomość od Wydawcy:
Ivana Dobrakovová w przyszłym tygodniu będzie w Polsce, 15.06 przy lampce słowackiego wina porozmawiamy w klubie Proza we Wrocławiu, a dzień później w Instytucie Słowackim w Warszawie. Zapraszam Was serdecznie.
Redakcja WOBEC przyłącza się do zaproszeń. Mamy nadzieję, że spotkanie to zainteresuje naszych czytelników.
O tłumaczce:
Izabela Zając
Ukończyła słowacystykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dotychczas w jej przekładzie w Książkowych Klimatach ukazały się powieści Ivany Dobrakovovej Bellevue (2013) i Moniki Kompaníkovej Piąta łódź (2016). Z Miłoszem Waligórskim przetłumaczyła Samka Tale księgę o cmentarzu autorstwa Danieli Kapitáňovej (2015) oraz opowiadania Víťa Staviarskiego (2011). Ponadto tłumaczyła opowiadania słowackiego dramatopisarza Mariana Janika, powieść poczytnego autora Jozefa Banáša. Publikowała przekłady w „Tekstualiach”, „Studium” i „Literaturze na Świecie”. W wydawnictwie Tatarak ukazały się w jej przekładzie nagradzane książki dla najmłodszych czytelników z ilustracjami i tekstami Simony Smetany (Čechovej) (Franciszek z Kompostu, Pszczelarz Józek, Elizka nie jest straszydłem). Od niedawna na falach Radia Kraków prowadzi audycję dla mniejszości słowackiej w Małopolsce zatytułowaną Na slovíčko. Od 2007 roku współpracuje z cieszyńskim Kinem na Granicy. Mieszka i pracuje w Krakowie.
Tytuł oryginału: Pod slnkom Turína
Język oryginału: słowacki
Redakcja: Maciej Robert
Korekta: Magdalena Wołoszyn-Cępa, Anna Gądek
Projekt okładki: Wojciech Świerdzewski
Projekt układu typograficznego: Monika Mimi Wasilewska
Wydanie pierwsze, Wrocław 2023
ISBN: 978-83-66505-53-7
Seria: Słowackie Klimaty
Oprawa miękka ze skrzydełkami
Liczba stron: 204
Format: 124 × 194
Cena okładkowa: 39,90 zł
Patronat medialny: Instytut Słowacki, Słowacystka, Żyj Bardziej
Tłumaczenie książki zostało dofinansowane przez SLOLIA, Centre for Information on Literature in Bratislava
Książka dostępna również w postaci ebooka (epub/mobi) pod ISBN: 978-83-66505-57-5
