Działacz na rzecz albinizmu i działacz na rzecz Równego Świata Brian Sithole rozmawia z publicznością podczas roadshow na temat ADP i powodów, dla których należy ją ratyfikować. Zdjęcie dzięki uprzejmości: Charmaine Chitate/Sightsavers.
W rocznicę Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka rządy muszą podjąć ostatni krok w celu przyjęcia nowego, przełomowego i wyjątkowo afrykańskiego traktatu o niepełnosprawności.
75 lat temu, 10 grudnia 1948 roku, narody zebrały się, aby podpisać Powszechną Deklarację Praw Człowieka. Był to kamień milowy w historii praw człowieka i nadal inspiruje świat do ochrony podstawowego prawa każdego człowieka do wolności, równości i godności. Do dziś możemy zobaczyć pozytywne skutki Deklaracji, która stanowi obecnie element składowy nowego traktatu dotyczącego praw człowieka, który może przekształcić prawa osób niepełnosprawnych w Afryce – Afrykańskiego Protokołu w sprawie niepełnosprawności (ADP).
W Afryce żyje ponad 80 milionów osób niepełnosprawnych. Na co dzień spotykają się z piętnem i barierami, w tym z powszechnymi problemami niepełnosprawności, takimi jak niedostępna infrastruktura i zakorzenione zdolności. Jednak oprócz nich istnieją również wyjątkowe wyzwania, przed którymi stoją osoby niepełnosprawne w Afryce, wyzwania związane z jej konkretnymi krajami i kontekstami kulturowymi.
Należą do nich obawy osób chorych na albinizm, które stały się celem napastników, którzy je zabijają i okaleczają w celu usunięcia części ciała w fałszywym przekonaniu, że przyniosą szczęście i bogactwo. Należą do nich niepełnosprawne kobiety w Afryce Zachodniej, które zostały oskarżone o czary i wyobcowane ze swoich społeczności – lub coś gorszego. Obejmuje to dzieci niepełnosprawne, które zostały ukryte w swoich domach i nie mają możliwości pójścia do szkoły, a także wiele innych osób niepełnosprawnych, które są ofiarami dyskryminacji.
Przykłady te ilustrują tylko niektóre problemy polityczne, gospodarcze i społeczne dotykające osoby niepełnosprawne w Afryce, takie jak szkodliwe praktyki kulturowe, dyskryminacja, tradycyjne wierzenia i zwyczaje oraz nieproporcjonalne wskaźniki ubóstwa. W wielu krajach grupy marginalizowane spotykają się z wysokim poziomem napiętnowania, a pandemia Covid-19 tylko pogłębiła tę nierówność, szczególnie w przypadku niepełnosprawnych kobiet i dziewcząt.
Chociaż obecny międzynarodowy standard ochrony praw osób niepełnosprawnych, Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (UNCRPD), rzeczywiście odnosi się do ogólnych problemów związanych z niepełnosprawnością, nie reprezentuje on wyjątkowości kontekstu afrykańskiego.
Dlatego nawiązaliśmy współpracę z organizacjami osób niepełnosprawnych, Komisją Unii Afrykańskiej i innymi partnerami strategicznymi na całym kontynencie w ramach kampanii Równy Świat. Wszyscy współpracujemy, aby edukować i mobilizować społeczności i decydentów do wezwania do ratyfikacji Afrykańskiego Protokołu w sprawie niepełnosprawności (ADP). ADP ma charakter przełomowy, ponieważ jest pierwszym międzynarodowym traktatem dotyczącym praw człowieka, który uwzględnia wyjątkowość afrykańskiego kontekstu społeczno-kulturowego i wpływ na prawa osób niepełnosprawnych.
ADP to ramy prawne, na podstawie których państwa członkowskie Unii Afrykańskiej (UA) będą zobowiązane do formułowania przepisów i polityk dotyczących niepełnosprawności w celu promowania praw osób niepełnosprawnych w swoich krajach.[1] Opiera się na prawach zapisanych w UNCRPD i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, ale jest bardziej szczegółowy i ilustracyjny, jeśli chodzi o przedstawienie wyjątkowości kontekstu afrykańskiego, zgodnie z Afrykańską Kartą Praw Człowieka i Ludów. Został stworzony zarówno przez Afrykanów, jak i dla Afrykanów.
Protokół dotyczy i obejmuje konkretne kwestie, takie jak tradycyjne przekonania, rola rodziny, opiekunów i społeczności. Zajmuje się także rehabilitacją środowiskową i grupami mniejszościowymi, w tym osobami chorymi na albinizm. Porusza zakorzenione problemy dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność, aby każdy mógł uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej, edukacji i zatrudnienia bez napiętnowania, a także dba o to, aby nikt nie został pominięty.
Umowa została przyjęta w 2018 r. przez UA, ale aby stała się prawnie wiążąca, musi ją podpisać i ratyfikować 15 państw członkowskich. Obecnie zrobiło to tylko 12 z 55,[2] i gratulujemy tym rządom zaangażowania na rzecz praw osób niepełnosprawnych. Kilka kolejnych krajów jest już blisko, takich jak Nigeria, Senegal i Togo, ale muszą jeszcze podjąć ostatnie kroki w celu pełnego przyjęcia rozwiązania.
Po przyjęciu protokół będzie wymagał od państw członkowskich zagwarantowania praw osób niepełnosprawnych poprzez zmiany polityki i decyzje zapewniające włączenie osób niepełnosprawnych i gwarantujące ochronę ich praw, przy jednoczesnym poszanowaniu kontekstu kulturowego kontynentu. Stworzy także możliwość umożliwienia obywatelom pociągania swoich rządów do odpowiedzialności za zapewnianie responsywnych systemów świadczenia usług publicznych wszystkim obywatelom, w tym osobom niepełnosprawnym.
ADP jest wynikiem lat pracy afrykańskich działaczy na rzecz praw osób niepełnosprawnych, działaczy i organizacji osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawność w Afryce ma wiele negatywnych cech, ale musimy docenić także pozytywne strony. Istnieje prężna społeczność osób niepełnosprawnych, zaangażowana we wprowadzanie zmian i opieranie się na pozytywnych doświadczeniach, aby osiągnąć swoje aspiracje. Przez całą tę kampanię współpracowaliśmy z aktywistami i organizacjami osób niepełnosprawnych, którzy aktywnie działają na rzecz wspierania i współpracy z rządami krajowymi na rzecz poprawy sytuacji w swoich krajach, którzy są kreatywni, innowacyjni i produktywni.
Oprócz ostatecznej ratyfikacji chcemy także podnieść świadomość znaczenia wdrożenia protokołu, przekształcenia słów tekstu w rzeczywistą zmianę w życiu ludzi. Musimy dopilnować, aby wszyscy w społeczeństwie byli poinformowani o przysługujących im prawach i aby były one egzekwowane. Decydenci muszą uwzględniać kwestię włączenia osób niepełnosprawnych we wszystkich obszarach swojej pracy i dopilnować, aby głosy osób niepełnosprawnych były kluczowe dla wszystkich decyzji, które ich dotyczą.
Jak powiedziała niedawno działaczka w Zimbabwe Lilian Gwanyana: „Jeśli chodzi o prawa osób niepełnosprawnych, to my jesteśmy ludźmi noszącymi te buty i czujemy, jak bolesne jest ich dopasowanie”. Rządy muszą słuchać tych głosów i uwzględniać je.
Nasza kampania Równy Świat wzywa rządy w całej Afryce do ratyfikacji programu ADP i podjęcia ostatnich kroków w celu jego urzeczywistnienia. Jej wejście w życie umożliwi osobom niepełnosprawnym lepsze uczestnictwo w życiu społecznym oraz umożliwi im dochodzenie swoich praw i życie pełnią życia. Zbliży nas to także do osiągnięcia Celów Zrównoważonego Rozwoju, które są możliwe tylko wtedy, gdy nikt nie zostanie pozostawiony w tyle w rozwoju i ograniczaniu ubóstwa.
Musimy wszyscy zjednoczyć się i pracować nad ratyfikacją programu ADP, aby poprawić życie milionów osób niepełnosprawnych. Może to przynieść jedynie korzyść całej Afryce.
Notatki
[1] Został opracowany po tym, jak Afrykańska Komisja Praw Człowieka i Ludów (ACHPR) uznała potrzebę posiadania przez Unię Afrykańską jasnych ram umożliwiających państwom członkowskim promowanie prawa osób niepełnosprawnych.
[2] Na dzień 29 listopada 2023 r. – 12 krajów w pełni ratyfikowało i złożyło depozyty: Angola, Burundi, Kamerun, Kenia, Mali, Mozambik, Namibia, Niger, Rwanda, Sahrawi Arabska Republika Demokratyczna, Republika Południowej Afryki, Uganda.
7 krajów podpisało, ale nie ratyfikowało: Burkina Faso, Republika Środkowoafrykańska, Gabon, Malawi, Nigeria, Senegal, Togo.
14 GRUDNIA 2023 R
Artykuły dotyczące argumentów afrykańskich są objęte licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0.
Link do artykułu:
