Hans Keller, Unia Niemiecko-Europejska i Fundacja Rockefellera

Hans Keller stał się jednym z najbardziej niestrudzonych agentów nazistowskiego internacjonalizmu okresu międzywojennego, łącząc praktyczne umiejętności organizacyjne z intelektualnym spojrzeniem na to, jak pogodzić ideologię nazistowską ze współpracą międzynarodową i nowym, alternatywnym porządkiem międzynarodowym. Niemniej jednak jego twórczość i życie były jak dotąd przeważnie pomijane w badaniach historycznych.Notatka¹² Trudno się temu dziwić, gdyż nie odegrał on ani istotnej roli w nazistowskim aparacie państwowym (nie był nawet członkiem NSDAP), ani w niemieckim środowisku akademickim (odmówiono mu m.in. stanowiska profesora prawa). Z wyjątkiem szczególnej dziedziny niemieckiego Völkerrecht (prawo międzynarodowe), jego idee „internacjonalistyczne” cieszyły się ograniczonym zainteresowaniem w Trzeciej Rzeszy.¹³  Jednak jego działalność nie pozostała całkowicie niezauważona. Niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych sprzeciwiło się nawet jego działaniom, stwierdzając w raporcie, że „stosunki międzynarodowe Kellera nie wskazywały na nic innego jak postawę narodowosocjalistyczną”.¹⁴ Dla kontrastu Ministerstwo Oświecenia Publicznego i Propagandy Rzeszy Josepha Goebbelsa ( Reichsministerium für Volksaufklärung und Propaganda ; RMVP) określiło Kellera jako „zdeklarowanego zwolennika światopoglądu nazistowskiego” i finansowało jego wysiłki dla własnych celów.Notatka¹⁵

Hans Karl Ernst Ludwig Keller urodził się 2 stycznia 1908 roku w Speyer (Nadrenia), niedaleko granicy francusko-niemieckiej, w apolitycznej i „czysto aryjskiej rodzinie wyznania protestanckiego”.16 W ten sposób Keller został dotknięty pierwszą wojną światową i od początku gardził porządkiem wersalskim po 1919 roku. Po ukończeniu szkoły w Speyer i studiach w Monachium z doskonałymi ocenami, Keller uzyskał w latach 1930–1932 trzy różne tytuły doktora: z ekonomii w Monachium (Dr. oec. Publ.) oraz prawa w Bordeaux (Doctor en droit) i Kilonii ( dr jur.). Specjalizował się w prawie międzynarodowym i miał ambitne marzenia o utworzeniu nowej dyscypliny akademickiej, którą określił jako „ideologia prawa międzynarodowego porównawczego”.¹⁷ W tym okresie między 1930 a 1936 rokiem Keller wiódł kosmopolityczne życie, przez krótkie okresy studiując aspekty prawa międzynarodowego we Francji, Stanach Zjednoczonych, Włoszech i Wielkiej Brytanii, zanim osiadł w Berlinie.

Od samego początku Keller łączył swoje zainteresowanie kwestiami prawnymi z programem politycznym. Rozwinął – jak sam powiedział – „germańską ideologię światową”, definiowaną jako „koncepcja ponadnarodowości w opozycji do internacjonalizmu świata zachodniego”.¹⁸ Jego połączenie nacjonalizmu i europejskości znalazło odzwierciedlenie w nazwie pierwszej organizacji, którą założył w 1931 roku w Monachium, Unii Niemiecko-Europejskiej ( Deutsch-Europäische Union). Związek powstał dla niemieckiej publiczności jako kontrreakcja na liberalny Ruch Paneuropejski.¹⁹ W latach 1932–1933 Unia Niemiecko-Europejska opublikowała cztery tomy czasopisma Deutscheuropa. Vierteljahresschrift für die Erneuerung Europas aus dem Reichsgedanken ( Niemiecka Europa. Kwartalnik dotyczący odnowy Europy w oparciu o ideę imperialną ). Oprócz samego Kellera artykuły w czasopiśmie publikowali niemieccy i austriaccy pisarze ze spektrum konserwatywnego, autorytarnego, a później otwarcie faszystowskiego.²⁰

Od 1932 r. zagraniczne wyjazdy badawcze Hansa Kellera były finansowane przez filantropijną Fundację Rockefellera. To połączenie wskazuje na interesujące nakładanie się funduszy i personelu między liberalnym (w tym przypadku amerykańsko-amerykańskim filantropijnym) i nacjonalistycznym internacjonalizmem, co podkreśla „infiltrację sieci liberalnych internacjonalistów” przez faszyzm pomimo antagonizmu ideologicznego w okresie międzywojennym.²¹ Chociaż Fundacja Rockefellera była zaangażowana w międzywojenny liberalny internacjonalizm, na przykład oferując wiedzę i fundusze Lidze Narodów, nadal zapewniała stypendia i szablon międzynarodowej wymiany dla przyszłych nazistów. Oprócz Kellera innym wybitnym przykładem był Georg Leibbrandt, który stał się czołowym członkiem Biura Polityki Zagranicznej NSDAP (Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotniczej) i uczestnikiem niesławnej Konferencji w Wannsee.²² Kiedy w 1933 r. podczas pobytu Kellera w Stanach Zjednoczonych ustanowiono reżim Hitlera, współpracownik Fundacji Rockefellera skarżył się na Kellera i innych niemieckich stypendystów oraz ich „silne sympatie nazistowskie”, stwierdzając, że „byli zbyt zajęci wyczerpującym zadaniem pogodzenia swojego początkowego wykształcenia akademickiego z ideologią nazistowską, aby poważnie poświęcić się pracy społecznej”.²³ Keller przedstawił wówczas w czasopiśmie niemiecko-europejskim swoje poglądy na temat „nowych Niemiec” i ich roli w świecie, jednoznacznie odrzucając hipokryzję internacjonalizmu jako nieniemieckiego.²⁴ Twierdził, że „Niemcy, w swoim rewolucyjnym odrodzeniu nacjonalizmu rasowego, z konieczności przeciwstawiają się zachodniemu racjonalnemu nacjonalizmowi, a także jego zewnętrznemu odpowiednikowi, internacjonalizmowi”.²⁵ Jednocześnie podkreślał rzekomo pokojową misję międzynarodową nazistowskich Niemiec, m.in. cytując słynne „przemówienie pokojowe” Hitlera z 17 maja 1933 r. Te wczesne teksty Kellera ilustrują jego nacisk naidee rasistowsko- völkischowskie .

Keller był z pewnością gotowy służyć sprawie narodowosocjalistycznej i na początku 1934 roku został zatrudniony w nowo utworzonej RMVP Josepha Goebbelsa jako ekspert ds. Francji, Szwajcarii i Afryki Północnej. Kiedy po kilku miesiącach rzucił pracę, aby kontynuować badania we Włoszech i Wielkiej Brytanii, wyjaśnił swojemu pracodawcy, że mógłby służyć nazistowskim Niemcom na froncie zagranicznym jeszcze bardziej niż na swoim obecnym stanowisku.²⁶ Podczas swoich podróży badawczych Keller dalej rozwijał swoje teorie prawne i niechęć do zachodniego „liberalnego” internacjonalizmu, jednocześnie otrzymując stypendium Fundacji Rockefellera do 1935 r. Wykorzystał te podróże również jako okazję do stworzenia szerokiej ponadnarodowej sieci z podobnymi: myślących ludzi, co doprowadziło do powstania IAdN. Dzięki pomocy przedstawiciela Fundacji Rockefellera w Niemczech, Augusta Wilhelma Fehlinga, Keller zmobilizował nawet siatkę byłych stypendystów, którzy chętnie udostępniali swoje kontakty akademickie i osobiste kręgom nacjonalistycznym i faszystowskim, m.in. skontaktuj się z José Antonio Primo de Rivera z hiszpańskiej Falangi.²⁷ Dlatego pomoc Fundacji Rockefellera była kluczowa dla uruchomienia IAdN, jak przyznał w swoim raporcie sam Keller.²⁸

Działalność Międzynarodówki Nacjonalistycznej i jej kongresów, 1934–1936

W kwietniu 1934 roku Hans Keller utworzył w Zurychu Międzynarodówkę Nacjonalistyczną ( Internationale Arbeitsgemeinschaft der Nationalisten ). W okresie międzywojennym Keller wykorzystywał Szwajcarię, jako siedzibę wielu organizacji międzynarodowych, do podkreślania rzekomo neutralnego i niezależnego stanowiska politycznego swojej organizacji, zaciemniając jej prawdziwą misję polegającą na promowaniu nazizmu na arenie międzynarodowej. W tym samym roku kilka szwajcarskich gazet skrytykowało Kellera za używanie adresu w Zürich-Erlenbach jako oficjalnego adresu organizacji, mimo że faktycznie tam nie mieszkał, a także za używanie Szwajcarskiego Banku Narodowego jako papieru firmowego, co nadawało organizacji fałszywą legitymację.²⁹ W następstwie tego szwajcarski Federalny Departament Polityczny zasugerował Prokuratorowi Federalnemu, aby odmówił Kellerowi, jako „niepożądanemu cudzoziemcowi”, dalszego pobytu w Szwajcarii ze względu na jego „niestosowne zachowanie”, a w styczniu 1935 r. „bariery granicznej” został nałożony na Kellera.³⁰ W związku z tym w 1935 r. siedzibę główną IAdN przeniesiono do Londynu, a w 1936 r. ostatecznie do Berlina. Oficjalnie ogłoszono, że w obu lokalizacjach powstaną nowe oddziały. Keller często zachowywał się tak, jakby IAdN miała prowadzić stałe biura w Zurychu, Londynie i Berlinie, nadając mu wygląd profesjonalnego międzynarodowego stowarzyszenia badawczego. W przeciwieństwie do tych przesad, Keller działał głównie sam. Jego personel składał się wyłącznie z sekretarki Käte Lüttgen, która pozostała jedyną kobietą bezpośrednio związaną z Międzynarodówką Nacjonalistyczną. Od samego początku pycha naznaczyła także sposób, w jaki Keller przedstawiał swoją organizację w listach, oświadczeniach prasowych i publikacjach. Przesady Kellera utrudniały nie tylko współczesnym, ale także historykom rozróżnienie między jego utopijnymi, dalekosiężnymi i megalomańskimi planami a często mniejszymi praktycznymi rezultatami jego pomysłów.

Można zatem opisać Międzynarodówkę Nacjonalistyczną jako jednoosobowe przedstawienie Hansa Kellera, ale osadzone w szerszej, międzynarodowej sieci. W czerwcu 1935 r. niemieckie Gestapo podało, że IAdN było raczej „luźnym stowarzyszeniem stosunkowo małej grupy ludzi” niż kompleksowym przedsięwzięciem zawodowym.³¹ Ponadto trudno oszacować, ilu członków organizacja faktycznie pozyskała na przestrzeni lat.32  Niezależnie od tego Keller był sumiennym twórcą sieci, który znajdował wiele sposobów kontaktowania się z potencjalnymi członkami, korzystając z licznych znajomych z wyjazdów badawczych umożliwionych przez Fundację Rockefellera. Tym samym IAdN stała się platformą instytucjonalną międzynarodowej sieci partnerów politycznych i akademickich. Bycie siecią, rozumianą tutaj jako niewiążąca i nieformalna forma komunikacji i współpracy, charakteryzująca się jednostkami o podobnych, choć niekoniecznie do końca zbieżnych postawach politycznych, nadało Międzynarodówce Nacjonalistycznej efemeryczny charakter.³³ Zamiast wiązać się ze ściśle określoną organizacją, niektórzy „członkowie” uczestniczyli tylko w jednym wydarzeniu, inni pozostali wierni przedsięwzięciu Kellera przez całe lata trzydzieste XX wieku.

Dlaczego IadN powstał w kwietniu 1934 roku? Włosko-niemiecka rywalizacja o dominację ideologiczną wśród nowych nieliberalnych reżimów i ruchów miała ogromne znaczenie i doprowadziła do umiędzynarodowienia poglądów politycznych Benito Mussoliniego w swego rodzaju metapolitycznej walce z niemieckim nazizmem.³⁴ Spór skupiał się na skonstruowanych różnicach pomiędzy włoską totalitarną misją „duchową” a uniwersalną, opartą na korporacjonizmie i niemieckim biologicznym rasizmie i antysemityzmie. Szczególnym efektem rywalizacji było powołanie w Rzymie (dziewięć miesięcy przed utworzeniem IAdN) włoskiej organizacji CAUR, propagującej za granicą ideologiczną dominację włoskiego faszyzmu poprzez koncepcję „faszyzmu powszechnego”, czerpiąc jednocześnie z wszechstronnej sieci ruchy zagraniczne, agenci i brokerzy. Keller osobiście doświadczył tego ideologicznego sporu podczas swojej podróży badawczej do Włoch na początku 1934 r. Tam poznał kilka postaci związanych z CAUR, w tym ideologicznego wizjonera Włoskiej Międzynarodówki Faszystowskiej, Asvero Gravellego.³⁵ Według Kellera, według jego własnych słów, dzięki tym osobistym spotkaniom zdał sobie sprawę, że CAUR jedynie „udawał niewinną propagandę kulturową”, podczas gdy zdał sobie sprawę z „prawdziwego celu tych „Komitetów””, „mianowicie „faszystowania” ( fascistizzare ) cały świat”. Uniwersalizm włoskiego faszyzmu, interpretowany jako ekspansjonizm terytorialny, oburzył Kellera, który w swoim liście stwierdził, że „prawo narodów” propagowane przez faszyzm będzie opierać się na podporządkowaniu się włoskiemu przywództwu, co jest arogancją, która… . . stanowi zagrożenie dla pokoju na świecie”.³⁶

Wszystko wskazuje na to, że to doświadczenie dało Hansowi Kellerowi impuls do stworzenia własnej organizacji, która miałaby przeciwstawić się włoskim wysiłkom zmierzającym do uniwersalizacji ideologii faszystowskiej opartej na włoskim przywództwie. Przekonał swojego byłego pracodawcę, niemieckie Ministerstwo Propagandy, do sfinansowania jego przedsięwzięcia (na przykład 50 000 marek niemieckich w 1935 r.) związanego z konkretną misją zwalczania CAUR i zamiast tego promowania niemieckiego nazizmu na arenie międzynarodowej.³⁷ Sami włoscy faszyści wkrótce zauważyli „antyfaszystowskie” (w sensie włoskim) i pronazistowskie stanowisko rzekomo niezależnej organizacji.³⁸ Niechęć ta uwidoczniła się już na pierwszym kongresie zorganizowanym przez IAdN, który odbył się w dniach 5–7 grudnia 1934 r. w Berlinie w luksusowym hotelu Kaiserhof obok Kancelarii Rzeszy. Według IAdN wzięło w nim udział ponad 100 delegatów z dwudziestu, głównie europejskich, krajów.³⁹ Kongres naznaczony był sporem pomiędzy dwoma dziennikarzami głównego włoskiego pisma faszystowskiego Ottobre , Asvero Gravellim i Simonem Oomsem z jednej strony, a zwolennikami niemieckiego nazizmu z drugiej. Podczas gdy Ooms i Gravelli argumentowali, że włoski faszyzm należy do „nowych nacjonalizmów”, które Międzynarodówka Nacjonalistyczna zamierzała promować, Keller i inni Niemcy krytykowali włoski faszyzm za jego uniwersalizm i jego cel, jakim jest eksport jego doktryny państwowej do innych narodów.⁴⁰ Natomiast delegacja niemiecka podkreśliła znaczenie rasizmu i antysemityzmu dla tych nowych nacjonalizmów. Asvero Gravelli był bardzo rozczarowany i w następstwie tego opublikował atak na IAdN.⁴¹

W ten sposób kongres w Berlinie był zapowiedzią gorących debat wokół „kwestii żydowskiej” na kongresie w Montreux zorganizowanym przez CAUR. Kongres ten, który odbył się zaledwie kilka tygodni później, był próbą zjednoczenia kilkunastu europejskich ruchów faszystowskich pod przywództwem Włoch, co wymowne, bez zapraszania żadnego przedstawiciela nazistowskich Niemiec. Gravelli, jedyny delegat, który uczestniczył w obu konkurujących kongresach, w swoim przemówieniu w Montreux przedstawił swoją frustrację związaną z przedsięwzięciem Kellera i ogólnie niemieckim rasizmem, który jego zdaniem doprowadzi jedynie do wojny i międzynarodowej niesprawiedliwości w przeciwieństwie do włoskiego faszyzmu.⁴² Tym samym rywalizacja włosko-niemiecka nie tylko dała impuls do powstania IAdN, ale także wywarła wpływ na jej koncepcje i działalność w kolejnych latach.

Ogólnie rzecz biorąc, Międzynarodówka Nacjonalistyczna prowadziła dwa pola działalności: po pierwsze, IAdN organizowała duże wydarzenia, w tym konferencje w Berlinie (1934), Londynie (1935) i Oslo (1936), a także cykl wykładów w Berlinie od 1937 do 1939. Po drugie, IAdN wyprodukowała i rozpowszechniła serię publikacji w języku niemieckim i francuskim zatytułowaną International Voices of the Nationalists. Seria zawierała teksty napisane przez prawicowych agentów, takich jak duński faszysta Frits Clausen i francuski publicysta Gustave Hervé, były antymilitarysta, który przyjął nazizm na początku lat trzydziestych XX wieku, promując zbliżenie francusko-niemieckie i internacjonalistyczne projekty faszystowskich weteranów.⁴³ Zawierała także materiały konferencyjne oraz drukowane wersje przemówień wygłaszanych na kongresach IAdN. Keller utrzymywał, że nakład serii wyniósł 50 000 egzemplarzy, co jest chyba przesadą. Jednakże broszury rozesłano wśród odpowiednich czytelników, w tym przywódców europejskich ruchów faszystowskich, takich jak Vidkun Quisling ze Zgromadzenia Narodowego ( Nasjonal Samling ).⁴⁴

Trzy kolejne kongresy miały prawdopodobnie większy zasięg międzynarodowy niż seria wydawnicza. Po kongresie berlińskim w grudniu 1934 r. odbył się drugi kongres z delegatami z piętnastu do trzydziestu różnych krajów, który odbył się w dniach 10–12 lipca 1935 r. w Londynie w przyjaznym Niemcom klubie D’Abernon.⁴⁵ Trzeci kongres Międzynarodówki Nacjonalistycznej odbył się w Oslo w dniach 25–29 lipca 1936 r. i uczestniczyli w nim delegaci z trzydziestu krajów.⁴⁶ Miejscem obrad był słynny Instytut Nobla, co po raz kolejny pomogło legitymizować rzekome neutralne przedsięwzięcie. Bezwstydnie Keller wykorzystał wiarygodność i reputację znanego na całym świecie i rzekomo niezależnego Instytutu Nobla dla własnych celów „naukowych”. W następstwie tego sam Instytut Nobla skarżył się na niewłaściwe użycie jego nazwy w oficjalnych dokumentach kongresu.⁴⁷ Planowano, że czwarty kongres odbędzie się w Madrycie, ale nigdy do niego nie doszło ze względu na wojnę domową w Hiszpanii i brak funduszy.

Warstwy społeczne i pochodzenie niemal wyłącznie męskich delegatów odzwierciedlały zarówno akademickie, jak i polityczne aspiracje IAdN. Zdecydowaną większość stanowili biali Europejczycy, ale reprezentowane były także Stany Zjednoczone, Chiny, Unia Południowej Afryki, Meksyk i Boliwia. Wielu delegatów miało wykształcenie akademickie, pracując jako prawnicy, dziennikarze, powieściopisarze i profesorowie prawa międzynarodowego, nauk politycznych i ekonomii. Inni byli dyplomatami i politykami. W swoim przemówieniu inauguracyjnym na kongresie w Berlinie Keller utrzymywał, że nie był zainteresowany zapraszaniem przedstawicieli jakichkolwiek rządów czy państw, a jedynie osoby wybrane do wypowiadania się w imieniu swoich narodów. Temu rzekomemu celowi zaprzeczał udział podsekretarza niemieckiego MSW oraz wielu innych delegatów nazistowskich Niemiec.48 Jednakże , przynajmniej w dyskursie, kluczowa różnica między Międzynarodówką Nacjonalistyczną a jej odpowiednikiem CAUR polegała na tym, że ta ostatnia kładła nacisk na współpracę między ruchami politycznymi, podczas gdy ta pierwsza na pierwszym planie stawiała współpracę pomiędzy indywidualnymi „nacjonalistami” reprezentującymi całe kraje.

Niemniej jednak wśród delegatów znaleźli się niektórzy przedstawiciele partii faszystowskich z Europy Północnej i Zachodniej. Jednym z najbardziej aktywnych członków IAdN był korespondencyjny kumpel Kellera, Herman Harris Aall, norweski prawnik i ideolog partyjny Zgromadzenia Narodowego, który został współgospodarzem kongresu w Oslo.⁴⁹ Innym przykładem był przywódca Duńskiej Partii Nazistowskiej (DNSAP), Frits Clausen, który wygłosił na kongresie w Londynie wykład na temat „Narodu i rasy”. Zaledwie kilka miesięcy wcześniej Clausen wygłosił także wykład na posiedzeniu komitetu wykonawczego CAUR w Amsterdamie, co czyni go jedynym przywódcą partii faszystowskiej, który był aktywnie zaangażowany w obie konkurencyjne grupy.⁵⁰ W Szwajcarii IAdN współpracowała z pronazistowską partią Front Narodowy i jej przywódcami Rolfem Hennem i Hansem Oehlerem.⁵¹ Holenderska Narodowo-Socjalistyczna Partia Robotnicza ( holenderska Nationaal-Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij ; NSB) była reprezentowana na kongresie w Londynie przez swojego członka-założyciela i czołowego propagandystę Hermana van Houtena, a Szwedzka Narodowo-Socjalistyczna Partia Robotników ( Nationalsocialistiska Arbetarepartiet ; NSAP) wysłała dwie członków kongresu w Oslo.⁵²

We wszystkich tych przypadkach pomocny był charakter IAdN jako raczej luźnej, efemerycznej sieci o rzekomo akademickich celach. Politycy partii faszystowskich, takich jak Frits Clausen czy Rolf Henne, mogli pojawiać się na jej kongresach, nie obawiając się ostrej reakcji w obrębie swoich ruchów narodowych za nadmierne zaangażowanie w organizację międzynarodową, co byłoby sprzeczne z nacjonalistycznymi celami ich własnych partii. Oprócz polityków uczestniczyli w nim także faszystowscy intelektualiści i pisarze. Wielu przybyło z Bałkanów, jak poeta Ion Sân-Giorgiu, sympatyk Żelaznej Gwardii Partii Faszystowskiej, a także Janko Janeff, bułgarski filozof i zwolennik völkisch intelektualisty Arthura Moellera van den Brucka.

Jednak poza tymi „faszystowskimi” politykami i intelektualistami w wąskim znaczeniu byli także delegaci reprezentujący autorytarne, arystokratyczne i konserwatywne przekonania polityczne. Na przykład na kongresie londyńskim w dużej sekcji brytyjskiej znalazł się poseł do parlamentu z Partii Konserwatywnej Daniel Gerald Somerville. Długie przesłanie do kongresu (sam nie obecny) przesłał także katolicki arystokrata, hrabia Henry Carton de Wiart, były premier Belgii.⁵³ Francję reprezentował Louis Bertrand, znany konserwatywny francuski pisarz, historyk i członek Académie française . Podsumowując, analiza międzynarodowych delegatów IAdN ilustruje płynne powiązania pomiędzy faszyzmem, radykalną prawicą, konserwatyzmem i istniejącymi elitami okresu międzywojennego. Wszyscy byli zjednoczeni w swoim antagonizmie wobec swoich internacjonalistycznych wrogów, co zostanie omówione w następnej sekcji.

Przeciwdziałanie liberalnemu, komunistycznemu i „faszystowskiemu” internacjonalizmowi

Od samego początku Międzynarodówka Nacjonalistyczna obejmowała sprzeczność między nacjonalizmem a internacjonalizmem. Z jednej strony IAdN była skierowana przeciwko internacjonalizmowi w jego różnych formach, z drugiej zaś sama angażowała się w pewną formę internacjonalizmu poprzez łączenie nacjonalistów z różnych krajów. Delegaci na kongresy IAdN byli doskonale świadomi tej sprzeczności, która była integralną częścią nazwy organizacji. Dla niektórych delegatów nawet samo określenie „nacjonalista” stanowiło problem.54 więcej, w nazistowskim słownictwie termin internacjonalizm uznawano za nieniemiecki i niepatriotyczny, blisko powiązany z wyobrażonym arcywrogiem, jakim jest „międzynarodowe żydostwo”. W dużej części niemieckiego środowiska akademickiego doprowadziło to do dostosowania semantycznego, gdy pojęcie Internationale Verständigung (porozumienie międzynarodowe) zostało zastąpione przez zwischenvölkisches Verstehen (porozumienie między narodami).55 Pomimo tych zastrzeżeń Keller w dalszym ciągu posługiwał się Międzynarodówką Nacjonalistyczną jako samoopisem, ale w swoim przemówieniu otwierającym na kongresie w Berlinie podkreślił, że chce „akcji na rzecz nacjonalizmu, a nie internacjonalizmu”.⁵⁶

Wszystkie publikacje i kongresy IAdN charakteryzowały się głęboką niechęcią do różnych form internacjonalizmu. Lekceważące poglądy na temat liberalnych, komunistycznych, „żydowskich” i katolickich form internacjonalizmu często przeciwstawiano pozytywnym wyobrażeniom o współpracy międzynarodowej pomiędzy różnymi nacjonalistami. Paradygmatyczny był wykład Louisa Bertranda na kongresie londyńskim pt. „Narody giną od internacjonalizmu”, który został później opublikowany w serii broszur IAdN.⁵⁷ Bertrand ogólnie krytykował internacjonalizm jako system nienaturalny, podżegający do wojen i ostatecznie jako najgorszego wroga każdego nacjonalisty. Hans Keller często podkreślał, że Międzynarodówka Nacjonalistyczna w szczególności powinna stawić czoła trzem formom internacjonalizmu i ich odpowiednim organizacjom: po pierwsze, „utopijnemu światowemu porządkowi pokojowemu” liberalnej demokracji reprezentowanej przez ruch paneuropejski i Ligę Narodów; po drugie, komunizm reprezentowany przez Międzynarodówkę Komunistyczną; i po trzecie, włoski faszyzm reprezentowany przez CAUR.⁵⁸ Tych trzech wrogów atakowano za ich uniwersalizm, który utożsamiany był z realizacją imperializmu. Zdefiniowany jako ekspansjonizm terytorialny, imperializm był zatem negatywnie konotowany i rzekomo odrzucony przez nazizm.⁵⁹

Wśród delegatów międzynarodowych najwięcej uwagi poświęcono liberalnemu internacjonalizmowi jako przeciwnikowi nacjonalizmu. W szczególności Ligę Narodów często krytykowano za powiązanie z „upadłym” i „niesprawiedliwym” systemem wersalskim. Pogardzano nim jako powielaczem błędnej wersji prawa międzynarodowego, kładącego nacisk na „nienaturalną” równość państw. Ocena Ligi ujawniła jednak niespójności pomiędzy przedstawicielami mniejszych państw, takich jak Hans Oehler ze Szwajcarskiego Frontu Narodowego, który chciał zastąpić „Genewę” nową organizacją, a przedstawicielami państw większych, jak brytyjski poseł Somerville, który zasugerował utworzenie reformę, która sprawi, że Liga stanie się bardziej zadowalająca i skuteczna.60 W sumie dyskusje ukazały utrzymujące się niezadowolenie środowisk faszystowskich i prawicowych z Ligi Narodów, liberalno-internacjonalistycznego porządku politycznego po 1919 r. oraz systemu prawnego opartego na współczesnym prawie międzynarodowym.

Drugim głównym wrogiem delegatów był komunistyczny internacjonalizm. Na przykład Arnold Huber, przywódca antykomunistycznej Szwajcarskiej Federacji Patriotycznej ( Schweizerischer Vaterländischer Verband ), 1919–48, przekonywał na jednym z kongresów, że IAdN powinna podjąć działania przeciwko bolszewizmowi i jego międzynarodowej działalności.⁶¹ Postawę antykomunistyczną często mieszano z antysemityzmem w ogóle, a w szczególności z mitem „żydowsko-bolszewickim”. Najbardziej otwarcie wyraził to Ulrich Fleischhauer z antysemickiej organizacji Welt-Dienst (Służba Światowa) na kongresie w Berlinie. Fleischhauer argumentował, że międzynarodowe żydostwo zniszczy cały rozwój narodowy; stąd kwestią żydowską powinni zajmować się nie tylko Niemcy, ale wszyscy nacjonaliści.⁶² Świadczy to o pokrywaniu się zainteresowań IAdN i innych organizacji międzywojennych, takich jak Welt-Dienst, zajmujących się propagandą antykomunistyczną i antysemicką.

Przedstawianie włoskiego faszyzmu jako trzeciego głównego „internacjonalistycznego przeciwnika” było w większości nazistowskim niemieckim projektem realizowanym przez samego Kellera i mniej widocznym w wypowiedziach delegatów międzynarodowych. Po włosko-niemieckim sporze na kongresie w Berlinie Keller zaprosił na kolejny kongres w Londynie Włocha Juliusa Evolę, proniemieckiego faszystowskiego intelektualistę opowiadającego się za rasizmem biologicznym, którego także poznał podczas poprzedniej podróży do Włoch.⁶³ W swoim przemówieniu w Londynie Keller bardziej otwarcie uskarżał się na powszechny faszyzm we Włoszech i jego tendencję do promowania państwa włoskiego jako wzoru do naśladowania dla innych krajów.⁶⁴ Keller był przeciwny uruchamianiu na całym świecie partii faszystowskich, których przywódcy zdegradowali swoje ojczyzny do prowincji Imperium Romanum. Według niego jedynie teorie państwa i ideały państwa mogłyby być wdrażane z jednego kraju do drugiego, podczas gdy jego główna koncepcja, Volk ( co zostanie omówione w następnej sekcji), byłaby nieprzenoszalna, co utrudnia wyjątkowość każdego narodu i ograniczone z natury. Ponadto zaatakował korporacjonizm, główną obietnicę społeczną Włoch, jako błędne podejście materialistyczne. Łączył także katolicyzm z faszyzmem i określił obecnie „Watykańską Międzynarodówkę Faszystowską” jako jednego z głównych wrogów IAdN. Keller znalazł sojusznika w Rolfie Henne ze Szwajcarskiego Frontu Narodowego, który w swoim przemówieniu na kongresie w Oslo wykorzystał rzekomą wyższość rasy łacińskiej jako kontrargument przeciwko włoskiemu powszechnemu faszyzmowi.⁶⁵

Ogólnie rzecz biorąc, antyuniwersalizm, a nawet antyimperializm odegrał decydującą rolę w przeciwdziałaniu działaniom przeciwników liberalnych, komunistycznych i włoskich faszystowskich. Co więcej, dla Kellera i wielu delegatów międzynarodowych samo istnienie tych trzech nemezis, którzy rzekomo ze sobą współpracowali, legitymizowało utworzenie Międzynarodówki Nacjonalistycznej. Jak argumentowała IAdN w publikacji z 1939 r.: „Zjednoczenie nacjonalistów wszystkich krajów jest niezbędną koniecznością ze względu na zjednoczony front internacjonalistów przeciwko imperium narodów”.⁶⁶ Zatem „wrogi” internacjonalizm uzasadniał internacjonalizm nacjonalistyczny jako niezbędną przeciwwagę, pomimo nieodłącznego napięcia między ideologią ultranacjonalistyczną a współpracą międzynarodową.

Główne idee i cele Międzynarodówki Nacjonalistycznej

Główny program IAdN łączył trzy powiązane ze sobą cele: pierwszym celem było wzmocnienie nowego nacjonalizmu opartego na nieegalitarnej nazistowskiej koncepcji Volka , w przeciwieństwie do starszego, liberalnego i imperialistycznego nacjonalizmu opartego na egalitarnej koncepcji państwa. Drugim celem było stworzenie nowego prawa narodów, mitycznie opartego na prawie narodów, a nie państw. Cel ten znalazł odzwierciedlenie w założeniu Akademii Praw Ludów ( Akademie für die Rechte der Völker ) na kongresie w Oslo w 1936 r. Trzecim celem było ustanowienie nowego międzynarodowego porządku pokojowego w oparciu o nowe prawo narodów, które zastąpi istniejący liberalny porządek i system wersalski. Pojawienie się nacjonalizmu Volk we wszystkich krajach europejskich (a tym samym pierwszy cel) było postrzegane jako konieczny warunek wstępny tego nowego porządku międzynarodowego. Ogólnie rzecz biorąc, ten potrójny program był przede wszystkim europocentryczny i powiązany z pragnieniem palingenezy kontynentu europejskiego, co ilustruje koncepcja Trzeciej Europy Kellera, którą przedstawił on w swego rodzaju tekście założycielskim IAdN.⁶⁷

Keller omówił Trzecią Europę z perspektywy mityczno-historycznej. Dla niego Niemieckie Święte Cesarstwo Rzymskie średniowiecza stanowiło Pierwszą Europę, harmonijnie zapewniając pokój wszystkim narodom zjednoczonym w jego strefie wpływów. Następnie ustalono koncepcję (francuskiego) państwa narodowego, wprowadzając w ten sposób Drugą Europę jako system konkurujących imperialistycznych państw narodowych, której rozkwit nastąpił w XIX wieku. Jako antyteza Pierwszej Europy Keller wyobrażał sobie Drugą Europę jako imperialistyczny nacjonalizm nie uznający żadnych granic terytorialnych ani siłowych, stojący w sprzeczności z obłudnym programem równości wszystkich państw, promowanym przez współczesne prawo międzynarodowe. Keller przeciwstawił Drugą Europę, przedstawianą jako „stary” nacjonalizm XIX wieku, z „nowym” nacjonalizmem XX wieku, opartym na koncepcji Volka , który ostatecznie umożliwiłby syntezę w logice heglowskiej: Trzecią Europą.⁶⁸ Keller wyraźnie nawiązał do dłuższej niemieckiej tradycji przeciwstawiania francuskiego państwa narodowego niemieckiemu Volkowi .⁶⁹ Keller wyobrażał sobie Trzecią Europę jako rozwiązanie problemu rozkładu całego kontynentu i panującego chaosu. Nie było wątpliwości, kogo Keller uważał za przywódcę Trzeciej Europy i wzór do naśladowania „nowego nacjonalizmu”: III Rzeszę pod wodzą Adolfa Hitlera, którego Keller okrzyknął „lekarzem ludowym” ( Völker-Arzt ).⁷⁰

Specyfika ideologii Hansa Kellera polegała na wykorzystaniu völkischowskiej koncepcji Volka nie tylko jako podstawy niemieckiego nacjonalizmu, ale także innych nacjonalizmów, a także europeizmu. Dlatego też propagowanie „ nacjonalizmu ludowego ” stało się pierwszym celem IAdN. Keller, który gardził jedynie uniwersalizmem swoich internacjonalistycznych wrogów, argumentował nawet w tekście z 1936 r.: „Pokój w Europie zależy od tego, czy narodowosocjalistyczna koncepcja Volka zyska uniwersalną ważność, nadal przyznaną dziś rzymskiej koncepcji państwa . To jest nasz „uniwersalizm”.⁷¹ Dla zwolenników nazizmu duchowo-mityczna koncepcja Volka była nierozerwalnie związana z niemiecką przeszłością i teraźniejszością i nie mogła być po prostu eksportowana ani przekazywana innym narodom i ludom. Zamiast faktycznie uniwersalizować tę koncepcję, Keller podkreślił znaczenie wzmacniania „ świadomości ludowej ” wśród nacjonalistów we wszystkich krajach i głosił „szacunek” dla patriotyzmu i „osobliwości etnicznej” ( volkliche Eigenart ) wszystkich narodów.72  Keller akceptował istnienie innych narodów, ale podkreślał ich nierówność i specyfikę. Nic dziwnego, że doprowadziło to do hierarchizacji narodów i rozróżnienia między „narodami kulturowymi” ( Kulturvölker ) i „narodami w procesie tworzenia” ( Völker im Werden , co oznacza ludy tubylcze i skolonizowane), przy czym pierwszy z nich jest politycznie odpowiedzialny za losy końcowy. Rozróżnienie to wywodzi się z XIX-wiecznych antropologów cesarskich Niemiec, którzy rozróżniali europejskie „ludy cywilizowane” ( Kulturvölker ) i „ludy naturalne” ( Naturvölker ), rzekomo pozbawione historii i kultury.⁷³

Dla ruchu völkisch i niemieckiego nazizmu koncepcja rasy była nierozerwalnie związana z koncepcją Volka . Tym samym Keller nawiązał do dłuższej niemieckiej tradycji używania rasy jako czynnika włączającego i, co ważniejsze, wykluczającego internacjonalizm.⁷⁴ W szczególności naród lub rasa żydowska została zdefiniowana w ideologii nazistowskiej jako odpowiednik niemieckiego Volku , a Keller powtórzył tę ocenę, opisując Żydów jako „naród świata” niezgodny znacjonalizmem Volk .⁷⁵ Jednak Keller uznał także rasę za pozytywny element, który może sprzyjać internacjonalizmowi. Argumentował, że „świadomość rasowa” mogłaby zbliżyć do siebie narody w Europie spokrewnione rasowo, twierdząc, że „mit rasy okazuje się siłą, która jednoczy narody i zapewnia pokój”.a⁷⁶ Idee „wspólnoty rasowej” rasy(-ów) „nordyckiej”, „europejskiej” lub „białej”, którą należy chronić przed krzyżowaniem ras oraz innymi rasami „czarnymi” lub „żółtymi”, prezentowane w widocznym miejscu na IAdN kongresy. Przykładami są dwa przemówienia wygłoszone na kongresie w Oslo norweskiego badacza rasizmu Jona Alfreda Mjøena i południowoafrykańskiego Hermana Dirka van Broekhuizena (pochodzenia holenderskiego), którzy mówili o rasie białej jako o większej wspólnocie przeznaczenia.⁷⁷

Pomysł Kellera, aby wzmocnić nacjonalizm Volk w każdym kraju, był problematyczny, ponieważ delegaci międzynarodowi nie zgodzili się na jasne definicje Volka i innych pokrewnych terminów, takich jak Volksgemeinschaft (wspólnota ludowa) i Rasse (rasa), które funkcjonowały raczej jako puste znaczniki wypełnione różnymi znaczeniami . Nawet Keller stale zmieniał swoją terminologię, mówiąc o nacjonalizmie „ Volk ” w kontekście niemieckim, preferując mniej niemiecko brzmiący termin „nacjonalizm organiczny” w publikacjach angielskich. Kwestia ta utrudniała międzynarodowe debaty na temat tych koncepcji i stanowiła wyraźną przeszkodę dla pewnego rodzaju nazistowskiego internacjonalizmu opartego na terminologii völkisch . Terminy te powodowały także trudności w tłumaczeniu i nieporozumienia na kongresach. Jak uskarżał się niemiecki delegat, „to nieporozumienie jest szczególnie tragiczne w przypadku słów, które są nam, nacjonalistom, najbliższe”.⁷⁸ Dlatego też kluczowych koncepcji Międzynarodówki Nacjonalistycznej nie można było łatwo zastosować w innych kontekstach narodowych, gdzie różniły się one znaczeniem lub brakowało im wystarczających tłumaczeń.

Niemniej jednak nazistowskie Niemcy i Adolf Hitler byli oceniani przez większość delegatów bardzo pozytywnie, począwszy od szacunku dla ich duchowych i politycznych osiągnięć, a skończywszy na jawnym podziwie jako wzór do naśladowania dla innych krajów. Dlatego często na pierwszy plan wysuwano propagandę rzekomego „pokojowego” charakteru nazizmu. Niemieccy delegaci sprzyjali temu obrazowi, co ilustruje przemówienie na kongresie londyńskim adwokata NSDAP Friedricha Grimma na temat „Hitler i Europa”. Przedstawił Niemcy jako wiarygodnego partnera na scenie międzynarodowej, bagatelizując jednocześnie agresywno-ekspansjonistyczne strony ideologii nazistowskiej.⁷⁹

Drugim celem IAdN było wypracowanie języka prawnego i nowego prawa narodów dla nowego porządku międzynarodowego opartego na koncepcji Volka zamiast państw mocarstw i ich rzekomych celów terytorialnych i imperialnych.⁸⁰ Na kongresie w Londynie w 1935 r. Keller szczegółowo wyjaśnił, dlaczego konieczna jest nowa koncepcja prawa międzynarodowego. Według niego „stare” prawo międzynarodowe, promujące równość ludzi, zakorzenione w starożytnym rozumieniu rzymskim i katolickim, musiało zostać przezwyciężone przez germańską ideę Rzeszy ( imperium), wychodzącą z naturalnej nierówności ludzi, ludów i ras, uznając w ten sposób „Nierówność zamierzona przez Boga”.81  Dla Kellera podział ras, a także nierówność między narodami były istotnymi elementami nowego prawa narodów. Dążenie do zastąpienia istniejącego prawa międzynarodowego opartego na koncepcji równych państw prawem opartym na nierówności narodów i hitlerowskiej Volksgemeinschaft (wspólnocie ludowej) zostało powtórzone w trzeciej dużej monografii Kellera pod wymownym tytułem Abschied vom Völkerrecht ( Pożegnanie z prawem międzynarodowym , opublikowany w 1938 r.).⁸²

Idea samostanowienia narodów, przedstawiona po I wojnie światowej w czternastopunktowym programie Woodrowa Wilsona, odegrała w wizji Kellera ambiwalentną rolę. Nawet NSDAP domagała się w swoim programie partyjnym od 1920 r. zjednoczenia wszystkich Niemców w oparciu o prawo narodów do samostanowienia w Wielkich Niemczech.83 Jednakże Adolf Hitler przez całe swoje panowanie pozostał cynicznym przeciwnikiem prawa narodów do samostanowienia. On i inni czołowi naziści wykorzystali tę ideę do własnych celów, legitymizując między innymi Anschluss (aneksję) Austrii i ekspansjonistyczną politykę Lebensraum (przestrzeń życiowa). 84 Natomiast Keller początkowo przyjął tę ideę i argumentował, że jedynie Międzynarodówka Nacjonalistyczna będzie walczyć o prawdziwe Völker-Recht (prawo narodów) oparte na prawie wszystkich narodów do samostanowienia.⁸⁵

Jednak w latach trzydziestych sprawę skomplikowały żądania nazizmu dotyczące odnowienia niemieckiego imperium kolonialnego. Faszystowska koncepcja imperializmu proletariackiego, która powinna legitymizować utworzenie niemieckiego lub włoskiego imperium kolonialnego w okresie międzywojennym, była głęboko spleciona ze stanowiskami „antykolonialnymi” skierowanymi przeciwko liberalnym, „klasycznym” formom imperializmu brytyjskiego i francuskiego.⁸⁶ W przypadku nazizmu w latach dwudziestych XX wieku istniał nawet niewielki nurt antykolonialny wokół braci Strasser, którzy opowiadali się za prawem do narodowego samostanowienia w świecie kolonialnym.⁸⁷ Od 1937 r. Hans Keller skorygował swoje stanowisko w odniesieniu do kwestii potencjalnego kolonializmu niemieckiego.⁸⁸ W artykule z 1937 r. wyraźnie odniósł się do kwestii, czy narody skolonizowane rzeczywiście mają prawo do samostanowienia, a tym samym prawo do stworzenia własnego, niepodległego państwa. Keller zaprzeczył temu twierdzeniu, argumentując, że państwa są wprowadzającym w błąd zachodnim wynalazkiem. Nowe prawo narodów, promowane przez IAdN i nazizm, nie gwarantowałoby narodów samostanowienia, lecz „ Selbstseinsrecht der Völker ” (prawo narodów do bycia sobą). Dlatego zamiast pozwalać na utworzenie własnego państwa, rdzenni skolonizowani „ludność naturalna” powinni mieć prawo do wyrażania własnego „narodowego stylu życia”, ponieważ ideologia nazistowska okazywałaby „szacunek dla obcych osobliwości”.⁸⁹ Jednak ten „szacunek” nie przeszkodzi Niemcom w „uzasadnionych” roszczeniach do własnych kolonii. Podczas gdy imperializm nadal był przedstawiany jako zjawisko negatywne powiązane z liberalnymi wrogami, kolonializm został teraz starannie oddzielony i legitymizowany w logice Kellera.

Aby wypracować nowe prawo narodów, IAdN utworzyła na kongresie w Oslo w czerwcu 1936 roku Akademię Praw Narodów, której przewodniczącym był Keller. Celem było przywrócenie światowego porządku pokojowego opartego na prawach narodów, a nie na prawach państw i ich „imperializmie państwowym”.⁹⁰ Keller próbował tworzyć komitety narodowe akademii na całym świecie. Jako pierwszy utworzono komitet norweski, na którego czele stał lojalny zwolennik Kellera, Herman Harris Aall; jak wynika z jednego z pism Akademii z lutego 1937 r., powołano dwadzieścia dwa komitety narodowe.⁹¹ Oprócz wielu komisji europejskich na liście znalazło się kilka krajów pozaeuropejskich, takich jak Boliwia, Brazylia i Unia Republiki Południowej Afryki. Keller skontaktował się nawet z profesorem mieszkającym w Bagdadzie, aby omówić utworzenie irackiego komitetu narodowego.92 W 1939 roku Keller opublikował obszerny (i mocno przesadzony) raport na temat pracy IAdN i akademii, fałszywie wskazując, że komitety narodowe istniały w pięćdziesięciu sześciu krajach, w tym na Haiti, Mandżukuo i Holenderskich Indiach Wschodnich.⁹³ Akademia była zatem próbą stworzenia ośrodka badawczego o wymiarze globalnym, wykraczającym poza dawne wąskie europejskie skupienie IAdN.

Jednak Akademia pozostawiła bardzo niewiele śladów poza wewnętrznym kręgiem Kellera. Po założeniu na kongresie w Oslo zyskała pewne zainteresowanie wśród europejskich ruchów faszystowskich, a także w prasie niemieckiej, ale w prasie międzynarodowej oddźwięk był stosunkowo ograniczony.⁹⁴ Co więcej, bliższe spojrzenie na wyżej wymieniony raport roboczy ujawnia typowe dla Kellera przesady. Celowo używając niejasnych i zaciemniających sformułowań, takich jak „przyjaciele” akademii zamiast członków, i fałszywie interpretując artykuły prasowe jako oficjalne raporty (nieistniejących) komitetów krajowych, Keller uniemożliwił zrozumienie, jak daleko zarówno IAdN, jak i akademia funkcjonujących organizacji, czy też były to jego pompatyczne fantazmaty.95 Istniała zatem wyraźna rozbieżność między znikomą rzeczywistością a megalomańskimi mitami dotyczącymi działalności akademii.

Akademia została utworzona, aby utorować drogę trzeciemu celowi IAdN, a mianowicie ustanowieniu za pomocą nowego prawa narodów nowego porządku pokoju między narodami.⁹⁶ W broszurze opublikowanej w lutym 1935 r. argumentowano, że „jeśli stosunki międzynarodowe mają zostać ustabilizowane i osiągnięty prawdziwy i trwały pokój, porządek międzynarodowy nie może już opierać się wyłącznie na traktatach, które są jedynie prawnym wyrazem tymczasowych stosunków władzy między państwami, ale na narodach w ich naturalnej różnorodności. . . ’.⁹⁷ W rzeczywistości wielu delegatów wyraziło ogólną chęć współpracy międzynarodowej w celu ustanowienia takiego nowego, „sprawiedliwego pokoju”, który często był przeciwstawiany „niesprawiedliwym” traktatom paryskim po I wojnie światowej.

Generalnie o współpracy międzynarodowej myślano przede wszystkim w kategoriach europejskich, a nie globalnych, gdyż – jak sugerował Keller na kongresie w Berlinie – jedność nacjonalistów opierała się na ich wspólnym celu, jakim jest stworzenie nowego porządku w Europie.⁹⁸ Wielu europejskich delegatów żałowało, że po pierwszej wojnie światowej wraz z dominacją Stanów Zjednoczonych, Związku Radzieckiego i Japonii na świecie wyłonił się nowy porządek władzy na świecie. Zmianę tę przeciwstawiono utracie uprzywilejowanej pozycji Europy, prowadzącej do jej „prowincalizacji”.⁹⁹ Strach przed marginalizacją w coraz szybciej zmieniającym się świecie często mieszał się ze skargą, urazą i sprzeciwem. Ilustrowało to przemówienie szwajcarskiego przywódcy faszystowskiego Rolfa Henne’a na kongresie w Oslo.¹⁰⁰ Przywoływał ideę europejskiej Schicksalsgemeinschaft (wspólnoty przeznaczenia) skierowanej przeciwko reszcie świata, skutkującą koniecznością stworzenia nowej europejskiej organizacji ponadnarodowej.

Jednak to skupienie się na losach „starej” Europy kontynentalnej nie wykluczało większych sojuszy i współpracy z pozaeuropejskimi nacjonalistami. Na przykład na kongresie w Oslo pozaeuropejskich delegatów z Unii Południowej Afryki, Stanów Zjednoczonych, Boliwii i Meksyku zaproszono do podzielenia się własnymi doświadczeniami na temat pojawienia się nowego nacjonalizmu w swoich krajach. Ponadto omawiano przykłady pozaeuropejskie jako potencjalne wzorce do naśladowania i rozwiązania kryzysu europejskiego, takie jak „Wspólnota Europejska” oparta na Wspólnocie Brytyjskiej czy odrzucona idea „Stanów Zjednoczonych Europy”.¹⁰¹

Upadek Międzynarodówki Nacjonalistycznej 1936–1941

Pojawienie się sojuszu politycznego między faszystowskimi Włochami a nazistowskimi Niemcami w 1936 r. zmieniło charakter nazistowskiego internacjonalizmu na niekorzyść IAdN, ponieważ organizacja Kellera została pozbawiona dawnego zadania zwalczania włoskiego internacjonalizmu faszystowskiego.¹⁰² W związku z tym RMVP straciło zainteresowanie działalnością Kellera. Co ciekawe, zbiegło się to z upadkiem konkurencyjnego CAUR we Włoszech w latach 1936–1939, po nieudanej próbie zorganizowania międzynarodowego „Frontu Montreux” ruchów faszystowskich.¹⁰³ Teraz wydawało się, że obie organizacje wypadły nie na czasie, nie tylko z powodu zakończenia wrogości włosko-niemieckiej, ale także dlatego, że metapolityczna, kulturowa walka propagandowa o ideologiczną supremację wśród „mniejszych” europejskich ruchów faszystowskich została zastąpiona przez realpolitik i rzeczywistą sojusze wojskowe i polityczne, takie jak niemiecko-japoński pakt antykominternowski z listopada 1936 r. Rozwój ten dał impuls organizacji Antykomintern, zaangażowanej w podobne sprawy międzynarodowej współpracy i propagandy.¹⁰⁴ Podczas gdy Keller miał trudności ze znalezieniem funduszy na kolejny kongres, Antykomintern był gospodarzem dużej „Międzynarodowej Konferencji Antykomunistycznej” w listopadzie 1936 r. w Feldafing w Bawarii. W związku z tym od końca 1936 r. antywłoski internacjonalizm Kellera został zepchnięty na margines w nazistowskich Niemczech, a nawet wyparty przez antysemicką agencję Welt-Dienst , która w latach 1936–1938 była gospodarzem trzech międzynarodowych kongresów antysemitów w Erfurcie.¹⁰⁵ Podczas gdy propaganda antykomunistyczna i antysemicka rozkwitła jako element nazistowskiego internacjonalizmu w latach poprzedzających drugą wojnę światową, Międzynarodówka Nacjonalistyczna ze swoją „antyfaszystowską” postawą powoli weszła w fazę upadku.

Osobista frustracja Kellera ujawniła się w piśmie z maja 1938 r. wysłanym do Ministerstwa Edukacji Rzeszy, w którym skarżył się, że RMVP finansował jego przedsięwzięcie jedynie jako środek zaradczy przeciwko CAUR. Teraz, wraz z nową osią Rzym-Berlin, pokazała, że ​​jest „całkowicie niezainteresowana” jego organizacją, która zatem przez ponad rok była finansowana z jego prywatnych środków.¹⁰⁶ Keller szukał alternatywnych źródeł finansowania i najwyraźniej zwrócił się nawet do bułgarskiego króla Borysa III o darowiznę. Po kongresie w Oslo (na który nie zaproszono żadnych Włochów) i ciągłych atakach Kellera w publikacjach IAdN na nowego partnera nazistowskich Niemiec, faszystowskie Włochy, w raporcie Ministerstwa Spraw Zagranicznych stwierdzono, że „nie ma absolutnie żadnego obiektywnego zainteresowania tą grupą roboczą” ze strony Niemiec państwo.107 Również w kwietniu 1937 r. wspierający ją wcześniej RMVP nakazał Kellerowi likwidację całej organizacji.¹⁰⁸ Rok później aż dziesięć różnych władz niemieckich na spotkaniu zgodziło się, że należy natychmiast zaprzestać międzynarodowej działalności Kellera.¹⁰⁹ Jednak w tym samym czasie IAdN znajdowała się pod patronatem Gestapo i otrzymywała pewne fundusze od Stiftung Deutsches Auslandswerk (Fundacja Niemieckich Prac za Granicą).¹¹⁰ Tym samym niejednoznaczna ocena IAdN wśród władz niemieckich stanowi dobry przykład rywalizacji i sprzecznych decyzji różnych instytucji o częściowo pokrywających się kompetencjach w ramach polikratycznego wielopoziomowego zarządzania reżimem nazistowskim.¹¹¹

Z powodu braku wsparcia politycznego i funduszy ze strony władz niemieckich jedynym dorobkiem IAdN w latach 1937–1940 była seria wykładów w Berlinie, w których uczestniczyli międzynarodowi prelegenci, tacy jak francuski historyk antysemicki Bernard Faÿ i norweski faszysta Hermana Harrisa Aalla. W przemówieniu na temat „Praw narodów w demokracji czechosłowackiej” w styczniu 1938 r. Keller ponownie użył swojej koncepcji „prawa narodów do bycia sobą”, aby legitymizować zbliżające się zajęcie Sudetów przez nazistowskie Niemcy w związku z rzekomymi cierpieniami mniejszość etniczna niemiecka.¹¹² Ministerstwo Spraw Zagranicznych aktywniej jednak utrudniało Kellerowi wysiłki międzynarodowe: kiedy latem 1939 roku przywódca IAdN został zaproszony na zjazd partii DNSAP w Kolding w Danii, władze niemieckie zabroniły mu udziału. We wrześniu 1939 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych zadbało nawet o to, aby niemiecka policja bezpieczeństwa unieważniła Kellerowi paszport, uniemożliwiający mu wyjazd za granicę. Zatem w czasie, gdy nazistowskie Niemcy były zajęte przygotowywaniem i rozpoczynaniem wojny imperialistycznej, ten rodzaj nazistowskiego internacjonalizmu głoszącego „szacunek dla innych narodów” nie był już dłużej tolerowany. We wrześniu 1941 roku Międzynarodówka Nacjonalistyczna została ostatecznie zmuszona do zakończenia wszelkiej swojej działalności.¹¹³

Mimo to osobliwe, internacjonalistyczne poglądy Hansa Kellera nie zostały uznane za całkowicie bezużyteczne dla wysiłków wojennych nazistowskich Niemiec. Amt Ausland/Abwehr , niemiecki wywiad wojskowy, wykorzystywał szeroką międzynarodową sieć Kellera do gromadzenia informacji podczas wojny.¹¹⁴ Sam Keller był tłumaczem dla Luftwaffe . Po 1945 r. nadal zajmował się zagadnieniami prawa międzynarodowego, a drugą karierę zrobił w Niemczech Zachodnich, gdzie w 1952 r. został wybrany na członka Rady Miejskiej Monachium. Sześć lat później złożył wniosek o odszkodowanie i późniejszą służbę cywilną (tzw. Verbeamtung ), fałszywie argumentując, że został zmuszony do rezygnacji ze służby cywilnej w 1934 r. ze względu na bezpartyjną przynależność oraz swą europeistyczno-internacjonalistyczną postawę.¹¹⁵ Bez wstydu ten sam człowiek, który w latach trzydziestych XX wieku próbował pogodzić nazizm z internacjonalizmem, teraz zdystansował się od reżimu nazistowskiego, odwołując się do jego działalności międzynarodowej, ponownie podkreślając swoją typową taktykę zaciemniania. Niemniej jednak Keller, który zmarł w Monachium w 1970 r., nigdy nie zapomniał swojej nazistowskiej przeszłości. W 1965 kandydował do Bundestagu z ramienia Narodowo-Demokratycznej Partii Niemiec (NPD), ideologicznej następczyni NSDAP.¹¹⁶