Abstrakt
Julia Bilińska opowiada o Anima Art for Peace projekcie stworzonym w czasie wojny w Ukrainie przez studentów i wykładowców Wydziału Aktorstwa i Reżyserii Teatru Animacji Charkowskiego Narodowego Uniwersytetu Artystycznego im. Kotlarewskiego. Bilińska patrzy na projekt i teatr na Ukrainie z perspektywy teraźniejszości i przeszłości. Zastanawia się nad wielką historią charkowskiego teatru, jego awangardowymi eksperymentami i rozwojem współczesnego teatru lalkowego. Te ramy stanowią konstrukcję jej reportażu na temat odporności teatru tworzącego nawet podczas ostrzału i bombardowania miasta, najpierw w celu pomocy dzieciom, później jako terapii wspólnotowej, a wreszcie jako estetycznego eksperymentu cyfrowego. Argumentując, że teatr jest wezwaniem do pokoju, przedstawia także teatr ukraiński jako laboratorium i z natury jego europejską praktykę. Esej Bilińskiej jest głosem w dyskusji na temat prekarności, afektu i wspólnoty w procesach twórczych, ale także ujawnia nowe pilne metody związane z cyfrowym lalkarstwem i transmedialnością.
Słowa kluczowe: afekt, arteterapia, transmedia, lalkarstwo cyfrowe, lalkarstwo
Anima Art for Peace z Charkowa, miasta wolności,
Julia Bilińska
Projekt Anima Art for Peace narodził się podczas wojny w Ukrainie. Składa się z prac twórczych studentów Wydziału Aktorstwa i Reżyserii Teatru Animacji Charkowskiego Narodowego Uniwersytetu Artystycznego im. Kotlarewskiego. To głosy artystów ze schronisk, miejsc ewakuacji, okupacji i imigracji.
Narodowy Uniwersytet Artystyczny Kotlyarevsky jest jednym z wiodących i najstarszych uniwersytetów na Ukrainie. Jest twórczym, badawczym i metodycznym centrum edukacji muzycznej i teatralnej w regionie Słobodzkiej Ukrainy. W 2017 roku uczelnia ta obchodziła swoje stulecie. W swej historii Uniwersytet Artystyczny Kotlyarevsky przygotował tysiące profesjonalistów muzycznych i teatralnych, w tym nagradzanych wykonawców, pedagogów i badaczy. Około tysiąc jego absolwentów otrzymało wysokie odznaczenia państwowe, stypendia państwowe, odznaczenia Artysty Ludowego Republiki Ukraińskiej, wyróżnienia artystyczne za całokształt twórczości artystycznej, stopnie doktorskie oraz tytuły profesora i profesora nadzwyczajnego.
Historia Wydziału Animacji związana jest z historią profesjonalnego teatru lalkowego w Charkowie. Akademicki Państwowy Teatr Lalek im. Afanasiewa został otwarty w Charkowie 1 lipca 1939 roku. Jest to jedyny teatr lalkowy na Ukrainie, mający w swoim repertuarze wiele przedstawień dla dorosłych widzów, zarówno w przeszłości, jak i obecnie. Nosi imię Wiktora Afanasjewa (1917–1987), który w 1952 r. rozpoczął jego odrodzenie jako dyrektor artystyczny.
Afanasiew był wybitnym reżyserem, cenionym menadżerem i wiceprzewodniczącym radzieckiej UNIMA (Międzynarodowy Związek Lalkarzy). Skupił wokół siebie i swojego teatru charkowską twórczość i elitę kulturalną, czyniąc z teatru lalkowego centrum życia artystycznego miasta i dumę Charkowa. Afanasiew kierował teatrem do 1980 roku.
Za jego kierownictwa Akademicki Państwowy Teatr Lalek zaprezentował Ukraińską Szopkę, która stała się przełomowym wydarzeniem w kulturze ukraińskiej XX wieku. Przedstawienie z 1975 roku wyreżyserował Ołeksandr Iniutoszkin, a lalki wykonał artysta Oleksiy Shcheglov. Wspólnie przekształcili ukraińską ludową tradycję vertepa — mobilnego teatru lalek, w którym wystawiano szopkę — w profesjonalnej i współczesnej oprawie teatralnej. Było to po tym, jak władze sowieckie zakazały wielu wcześniejszych prób.
Dzięki tej pierwszej w historii profesjonalnej produkcji wertepa fenomen ludowy nie zniknął ze sceny teatr wraz z utratą funkcji społecznych i religijnych – jak to się stało np. z polską szopką czy białoruską betlejką. Zamiast tego vertep odrodził się w nowy rodzaj spektaklu teatralnego, który jest unikalny na skalę światową.
Obecnie ukraińskiej tradycji wertep poświęconych jest wiele festiwali. Vertep — jako forma i koncepcja filozoficzna — zainspirował współczesną muzykę, sztukę i teatr. Na Charkowskim Wydziale Teatru Animacji tradycje vertepa i ich współczesne formy są obowiązkową częścią szkolenia.
To właśnie z inicjatywy Wiktora Afanasjewa w 1969 roku – po raz pierwszy – siedmiu studentów zapisało się na kurs „sztuki aktorskiej teatru lalek” w Charkowskim Narodowym Uniwersytecie Artystycznym im. Kotlarewskiego. Na początku 1973 roku oficjalnie utworzono wydział teatru lalek. Jego szefem został Afanasjew. Był to wówczas drugi wydział lalkarski w Związku Sowieckim i jedyny na Ukrainie.
Anima Art for Peace narodziła się pięć dekad później, na początku marca 2022 roku, na wydziale stworzonym przez Afanasieva. Początkowo chcieliśmy dalej występować, by nieść radość i ukojenie płaczącym dzieciom ze schronisk. W miarę jak to robiliśmy, stało się to również formą arteterapii dla zaangażowanych artystów.
Do tej pory powstało ponad 100 prac pod następującym manifestem:
Ми, лялькарі, митці, художники, автори з Харкова і всієї
України запускаємо артистичний флеш-моб «Sztuka dla pokoju!»Нам зараз важко, ale ми не втрачаємо сили духу і віри в
те, що мистецтво може зупинити війну.Ми готові малюати, писати, танцюати, сидtnie вкрит
, ми готові підйаати ни настorów.Ми закликаємо підтримати нас. Створюйте коротке відео
з перформансом, інсталяцією, малюнком, танцем чи поезією.Єднаймося творчістю заради миру !
My, lalkarze, artyści, malarze, autorzy z Charkowa i całej
Ukrainy, uruchamiamy artystyczny flash mob „Sztuka dla pokoju!”Jest to dla nas teraz trudny czas, ale nie tracimy siły
ducha i wiary, że sztuka może powstrzymać wojnę.Jesteśmy gotowi rysować, pisać i tańczyć, gdy siedzimy w
schroniskach, jesteśmy gotowi podnieść nastrój i ducha walki,
jesteśmy gotowi tworzyć, gdy otacza nas destrukcja.Zachęcamy do wsparcia nas. Stwórz krótki film z
performansem, instalacją, rysunkiem, tańcem, poezją lub czymś
innym, co inspiruje, motywuje i wzywa do pokoju.Zjednoczmy się z kreatywnością dla pokoju!
Anima Art for Peace Manifest. Zrzut ekranu
Uwaga: przetłumaczyła Kasia Lech.
[Drobne korekty tłumaczenia – Redakcja WOBEC].
* Julia Bilińska jest nagradzaną na arenie międzynarodowej reżyserką i projektantką specjalizującą się w teatrze lalek, jego historii i teorii. Bilińska kształciła się na Charkowskim Narodowym Uniwersytecie Artystycznym im. Kotlarewskiego, gdzie pracuje jako starszy wykładowca. Kończy również swój praktyczny projekt doktorancki dotyczący metodyki szkolenia aktorskiego dla reżyserów teatru lalkowego na Zaporoskim Uniwersytecie Narodowym. Bilińska jest wicedyrektorem charkowskiego miejskiego projektu charytatywnego „Fundusz rozwoju sztuki dla dzieci i młodzieży” oraz koordynatorką Anima Art for Peace.
Copyright © 2022 Julia Bilińska
Critical Stages/Scènes critiques e-ISSN: 2409-7411
Ta praca jest dostępna na
licencji Creative Commons Attribution International License CC BY-NC-ND 4.0.
Link do artykułu: https://www.critical-stages.org/25/anima-art-for-peace-from-kharkiv-the-city-of-freedom/
