Platon i Politeia w polityce XX wieku / Takeshiego Sasaki

0
771

Fresk School of Athens autorstwa Rafaela przedstawia Platona (po lewej) również jako centralną postać, trzymającego Timaeusa, gdy gestykuluje w kierunku nieba. Arystoteles (po prawej) wskazuje na ziemię, trzymającw ręku kopię swojej Etyki nikomachejskiej.

 

Wstęp

1 Po pierwsze, mój artykuł jest napisany raczej dla ogółu społeczeństwa niż dla publiczności akademickiej. Jednocześnie moim celem nie jest przedstawienie mojej interpretacji Platona. Podstawowym celem mojego wykładu jest opisanie, z perspektywy historii intelektualnej, jak ludzie mobilizowali/nierozumieli/krytykowali Platona na podstawie określonych interesów społecznych/politycznych.

2 Kiedy zaczynałem studia w latach 60., najpopularniejszym wyobrażeniem Platona dla studentów nauk społecznych wydawał się obraz wywodzący się z pierwszej części Społeczeństwa otwartego i jego wrogów Karla Poppera ( Zaklęcie Platona ). 1 Praca ta była wyraźnie intelektualnym wytworem politycznych doświadczeń pierwszej połowy XX wieku, zdominowanych przez nadejście nowego reżimu politycznego totalitaryzmu. Popper próbował bronić „naszej cywilizacji” przed nowym Lewiatanem, ostro krytykując niektóre intelektualne tradycje zachodniej myśli społeczno-politycznej, które zdawały się zachęcać do nadejścia reżimu totalitarnego. W tym kontekście Platon został wyróżniony jako jedno z ważnych źródeł tego reżimu, obok Hegla i Marksa. Ten rodzaj argumentacji zmienił podstawowy pogląd, że tradycyjna zachodnia historia intelektualna nieustannie rozwijała się w kierunku urzeczywistnienia człowieczeństwa, wolności, równości i ostatecznie demokracji. Popper zidentyfikował pewne niebezpieczne elementy, które należało ścigać i wykluczać w imię „naszej cywilizacji”. O ile w epoce zimnej wojny można było krytykować Marksa (i Hegla), o tyle niełatwo było zrozumieć, dlaczego w ten sam sposób trzeba potępić filozofa sprzed ponad 2000 lat. Ale byłem pod wrażeniem faktu, że istniały poważne przeszkody na drodze do studiowania Platona przez teoretyka politycznego.

3 Należy podkreślić, że argument Poppera nie był odosobnionym przypadkiem. Rosnące zagrożenie totalitaryzmem wpłynęło na argumenty polityczne wielu osób, a wielu intelektualistów, którzy nie byli specjalistami od studiów nad Platonem, brało udział w sporach za i przeciw Platonowi. Z jednej strony istniała tendencja do obrony nazizmu w imię Platona, z drugiej strony niektórzy łączyli potępienie nazizmu i Platona. Szereg argumentów za i przeciw przedstawionych w Journal of Education („Czy Platon był faszystą?”) 2 ilustruje, jak głęboko Platon był uwikłany w walkę politycznych konfrontacji w polityce XX wieku.

4 Problem polega na tym, dlaczego Platon został wciągnięty w tę walkę i jakie czynniki były za to odpowiedzialne. Zjawiska tego nie da się zrozumieć bez uwzględnienia nowych nurtów myślenia politycznego. Poniższa prezentacja jest próbą wyjaśnienia niektórych aspektów zmieniających się twarzy Platona w „wieku skrajności”. 3

Odkrycie nowego Platona i jego konsekwencje. Od Nietzschego do faszyzmu

5 Do końca XIX wieku konsensus był taki, że myślenie Platona i Politeia nie miały żadnych konkretnych implikacji realno-politycznych. Jego argumentację w Politei scharakteryzowano przede wszystkim jako utopijną, fantazyjną wizję. Jednocześnie o Platonie dyskutowano głównie w odniesieniu do jego stosunku do chrześcijaństwa, a także do systemów filozoficznych. Dominujący obraz „filozofa Platona” ilustrował pośrednio fakt, że Nomoi i List Siódmy, które zdawały się opisywać jego stanowisko polityczne, były często traktowane jako pisma fałszywe. Oczywiście w historii myśli politycznej zdarzają się krytyki argumentacji politycznej Platona wśród myślicieli liberalnych, takich jak Benjamin Constant itp., ale nie możemy znaleźć krytyki tak gorącej i systematycznej jak krytyka Poppera.

6 Od drugiej połowy XIX wieku społeczeństwo zachodnie stanęło w obliczu fal uprzemysłowienia i demokratyzacji, podczas gdy feudalne społeczeństwo hierarchiczne stopniowo zanikało. Nadeszła epoka mas z silnym posmakiem materializmu i egalitaryzmu. Nurt ten z jednej strony stymulował ruch socjalistyczny, z drugiej zaś zachęcał do krytycznych argumentów przeciwko uprzemysłowieniu i demokratyzacji. Podczas gdy wśród liberałów i socjalistów oczekiwano i przewidywano stały postęp, inni stanowczo ostrzegali przed anarchicznymi konsekwencjami pogoni za nieograniczonym pragnieniem.

7 W tamtym czasie starożytna grecka klasyka nadal była uważana za dostarczającą elicie paradygmatu człowieczeństwa, a doświadczenie demokracji w starożytnej Grecji i jej argumenty zdawały się dostarczać dobrego przykładu radzenia sobie z realiami XIX i XX wieku. W tym sensie myśliciele greccy stali się jakby postaciami współczesnymi, a naturalną konsekwencją tego było wzajemne oddziaływanie wykraczające poza przeszłość i teraźniejszość. Czy obraz Platona zmienił się czy nie?

8 Friedrich Nietzsche słynie z radykalnej krytyki zachodniej tradycji filozoficznej, dlatego naturalne było dla niego krytykowanie Platona jako jednego z założycieli tej tradycji. Ale jego relacja z Platonem nie jest taka prosta. Twierdził, że Platona nie należy traktować jako budowniczego systemu z innego świata, ale jako postać polityczną, polityka i prawodawcę walczącego z masami. Według Nietzschego podstawowym obowiązkiem filozofa jest „tworzenie wartości”, które zależą od „woli mocy”, a Platon był postacią, która naprawdę wypełniała ten obowiązek i ucieleśniała Nietzscheański ideał filozofa. Nietzsche bezlitośnie demaskuje „wolę mocy” słabych za liberalizmem i egalitaryzmem, popiera arystokratyczny sposób myślenia. Z jego punktu widzenia Platon wydawał się uosobieniem arystokratycznego sposobu myślenia, przez co wyraża sympatię do Platona. W ten sposób Nietzsche intuicyjnie chwyta postać „Platona jako człowieka politycznego”. Jednocześnie odwołuje się wnikliwie do podstawowej różnicy między Platonem a Sokratesem, który jest bardziej przychylny słabym. W każdym razie Platon był dla Nietzschego osobą „szlachetną” i „boską”.4

9 W tym miejscu chciałbym się zastanowić, jak podjęta przez Nietzschego próba przekształcenia obrazu Platona została prześledzona w następnym etapie badań niemieckich. Ulrich von Wilamowitz-Moellendorf był ważną postacią niemieckiej filologii klasycznej i zasłynął z krytyki „Die Geburt der Tragoedie” Nietzschego. Ale jego praca nad Platonem z 1919 roku 5 jest interesująca, ponieważ wydaje się do pewnego stopnia eksplorować orientację Nietzschego. Protestuje przeciwko akademickiej tendencji do interpretowania Platona jako profesora filozofii i podkreśla konieczność ujawnienia, jakim był człowiekiem. Dzieła Platona są przejawem jego życia ( Leben), tak że ważniejsze jest zidentyfikowanie tego, co myślał i co robił, niż interpretacja jego dzieł. W swojej pracy Wilamowitz wizualizuje Platona jako osobę aktywną, próbującą wpłynąć na własne społeczeństwo, zamiast koncentrować się na budowaniu systemu filozoficznego w odosobnionej sytuacji. Platon był dla niego przede wszystkim człowiekiem politycznym, próbującym politycznie zreformować grecki świat, ale okoliczności polityczne uniemożliwiły mu odgrywanie roli politycznej, tak że został zmuszony do życia i pozostania filozofem. Jednym słowem Platon był „politycznym człowiekiem z przeszkodami”. Zmienił swoje pierwotne stanowisko w kwestii Listu Siódmego i próbowała znaleźć prawdziwego Platona w liście. W swojej twórczości Platon jako „polityk z przeszkodami” i jako filozof nadal współistnieli, ale przeorientował podstawowy nurt z dzieł na osobę. W innej pracy opublikowanej po I wojnie światowej Wilamowitz odniósł się do Platona, aby skrytykować anarchiczny egalitaryzm i podkreślił konieczność rządów elit w celu przezwyciężenia rozpadu społecznego. Nietrudno zauważyć, że Platon wkroczył w XX wiek jako współczesna postać polityczna, a nie jako postać polityczna starożytnej Grecji.

10 I wojna światowa oznaczała ważny punkt zwrotny. Wojna zachęciła do swoistego sporu o oddzielenie Wielkiej Brytanii/Francji i Niemiec. W Niemczech coraz popularniejsze stawało się sformułowanie „Deutschland versus West Europa”. Zdaniem Ringera 6 sytuacja ta doprowadziła do poważnego rozłamu wśród intelektualnie wykształconych klas społecznych, które studiowały klasykę grecką i rzymską. Podczas gdy ugrupowanie nowoczesne akceptowało realia współczesnego społeczeństwa i koncentrowało się na jego reformowaniu, ugrupowanie „legalne” podkreślało niebezpieczny aspekt demokracji i egalitaryzmu oraz gardziło systemem parlamentarnym. Ta ostatnia grupa popierała zresztą nacjonalizm i militaryzm. Wilamowitz był jednym z najwybitniejszych członków grupy „legalnych”.

11 Zanim przejdę do „uzasadnionej” grupy, chciałbym powiedzieć, że Platon był akceptowany jako ważny także przez współczesną grupę. Zarówno socjaliści katedralni, jak i idealiści społeczni krytycznie odnosili się do indywidualizmu i materializmu, toteż okazywali życzliwy stosunek do argumentów Politei7 Zgodnie z ich wyobrażeniami Platon wyobrażał sobie państwo niezależne od walki klasowej, które umożliwiłoby reformę społeczną z punktu widzenia całości. Tak zwany komunizm Platona został pozytywnie oceniony jako symbol mający zapewnić niezależność państwa od społeczeństwa. Uznali, że Platon nie był egalitarystą, ale utrzymywali, że słusznie wskazał na funkcję elity w tworzeniu nowej organicznej wspólnoty. Tego rodzaju mobilizacja Platona wiązała się z koncepcją odgórnej reformy społecznej. Scharakteryzowali Platona jako społecznego arystokratę, odróżniając go od współczesnych arystokratów, którzy byli całkowicie poddani koncepcji Nietzschego „głównej moralności” oraz „woli mocy”. Później przejdziemy do stosunku Platona do reżimów komunistycznych.

12 Wśród „prawowitej” grupy krąg George’a stworzył szereg charakterystycznych interpretacji Platona. Byli głęboko oddani arystokracji i romantyzmowi. Ich głównym zainteresowaniem było wykorzystanie badań biograficznych do odkrycia „bohatera”, który ucieleśniał ideał człowieka, oraz dążenie do odbudowanie ideału naszego życia ( Leben ) w tym świecie. Chociaż gardzili profesjonalną, pozytywistyczną dyscypliną akademicką (wywodzącą się od Arystotelesa) z powodu jej nieistotności dla ponownego pojawienia się idealnego życia, przyjęli Platona jako swojego „bohatera”, który mógłby zapewnić całkowite zrozumienie naszego życia. Platon został nazwany „królem duchowego królestwa (Reich)’.  W ich rozumieniu nad Platonem Wilamowitza nadal dominował duch pozytywizmu, którego należało przezwyciężyć, a ich obowiązkiem było ujawnienie Platona jako „prezentera i władcę królestwa duchowego”.

13 Ważnym pionierem interpretacji Platona w kręgu Jerzego była książka Heinricha Friedemanna. 8 Zaczęło się od ich ostrego antagonizmu wobec liberalnego, indywidualistycznego, materialistycznego społeczeństwa, pełnego dekadencji i chaosu. W przeciwieństwie do tego „nowe królestwo duchowe” dążyło do urzeczywistnienia nowej, organicznej wspólnoty życia, opartej na jednoczącej zasadzie, takiej jak idea dobra. Nowa wspólnota miała doskonale zintegrować każdego członka z systemem reguły i posłuszeństwa. Każde życie nie jest niczym innym jak życiem całości działającej w jednostce. Platon jest opisywany jako prawodawca lub władca, który sprawił, że idea dobra przeniknęła do ludzkiej rzeczywistości. Friedemann potwierdził ważną funkcję erosa jako krytycznej siły łączącej, która stale ożywia tę społeczność. Tutaj główne przesłanie Nietzschego „filozof jest prawodawcą” zdawało się znaleźć lojalnego naśladowcę. Pomimo nazwy „duchowe królestwo”, Główne zainteresowanie Friedemanna leżało w organizacji nowej wspólnoty życia i nie miało związku z interesami pozaziemskimi. To nie była dusza, ale życie (Leben ), o które należy przede wszystkim zadbać. Ale nie możemy znaleźć żadnego poważnego analitycznego badania samego życia.

14 Edgar Salin 9 opisuje „królestwo duchowe” jako ucieleśnienie duchowego porządku/hierarchii, które zdecydowanie należy odróżnić od państwa jako stosunku władzy.

15 Dla Salina Platon uznał wieczną zasadę, a mianowicie ideę dobra, która przenika kosmos, „duchowe królestwo” i istoty ludzkie w koncentrycznych kręgach. Naturalnie więc Platon jest nie tylko mędrcem, ale także władcą „duchowego królestwa”, którego przeznaczeniem jest organizowanie każdego aspektu życia. Głównym czynnikiem charakteryzującym to królestwo jest harmonia wynikająca z siły napędowej świętego centrum (idei dobra). Ta społeczność miała coś w rodzaju systemu kastowego składającego się z duchownych, wojowników i robotników, ale ten system kastowy zależał od różnicy wkładu w społeczność, a nie od urodzenia. „Duchowe królestwo” można określić jako wspólnotę wyznającą ideę dobra. Salin opisuje Politeiajako polityczny program budowy „duchowego królestwa”. „Duchowe królestwo” pojawia się początkowo w formie dobrowolnego stowarzyszenia, ale ostatecznie władza polityczna wzniesie się ponad nie.

16 Do kręgu George’a należał także Kurt Singer. 10 Konsekwentnie odrzucał takie rozumienie Platona, które zakładało wysoce zróżnicowany współczesny świat akademicki i interpretował Platona jako założyciela „nowego królestwa duchowego”, przezwyciężającego fragmentaryczną sytuację naszego życia. „Nowe królestwo duchowe” sytuuje się w przeciwieństwie do rozpadu społeczeństwa i dominacji instynktów i pragnień. Singer opisuje fundamentalną różnicę między Platonem a Arystotelesem w następujący sposób. Platon nie był zainteresowany badaniem wysoce sprofesjonalizowanej dyscypliny akademickiej. Jego głównym zainteresowaniem była radykalna reforma systemu społecznego zgodnie z ideą dobra. Platon koncentrował się na tym, jak istoty ludzkie mogą żyć zgodnie ze szlachetną zasadą i nigdy nie był wrogo nastawiony do erosu, natchnienia czy ciała. Singer charakteryzuje filozofię platońską jako wyraz ducha politycznego, tak, że Platon mobilizuje swoje zdolności intelektualne w celu zbadania wiecznej zasady państwa, jak również istoty ludzkiej. Środowisko Jerzego oceniało aktywność intelektualną i naukową pod kątem tego, czy może przyczynić się do budowy nowego życia. Argument Singera ma na celu wykazanie, że myślenie Platona pokrywa się z jego podstawową koncepcją aktywności intelektualnej. ThePoliteia mogła funkcjonować jako paradygmat pochodni nadziei, nawet w najciemniejszej epoce. W innej pracy Singer podejmuje interesującą kwestię, kto może być nosicielem platońsko-greckiego ideału we współczesnej epoce. Jego odpowiedź jest bardzo prosta: tylko Niemcy mogą to zrobić, podczas gdy liberalne i utylitarne kraje zachodnie nie. Tutaj możemy zidentyfikować stereotyp „Deutschland versus West Europa” zmobilizowany przez legalne skrzydło niemieckich „mandarynów”.

17 W tym miejscu chciałbym odnieść się do japońskiego uczonego, który skrytykował platońską interpretację kręgu Jerzego. Profesor Shigeru Nanbara omówił tę grupę w swojej książce State and Religion (1942) 11, gdzie zmobilizowano rozumienie Platona jako dobry paradygmat „państwa totalnego”. Jednocześnie zarzucał ich interpretacji skłonność do antyracjonalizmu i argumentacji mitologicznej. Wskazuje, że ich interpretacja sprowadziła Platona do argumentu, że o ile po stronie rządzącej mniejszości istnieje tajemnicza intuicja, o tyle po stronie większości jest proste jej podporządkowanie. Tego rodzaju interpretacja Platona wydaje się skrajnym przypadkiem antyracjonalizmu. Zdaniem Nanbary zarówno „nienawiść do działalności naukowej”, jak i „pogarda dla wiedzy” zapoczątkowane przez Nietzschego spowodowały zalew mitologicznych/antyracjonalistycznych argumentów i politycznego naturalizmu, koncentrującego się na stosunkach władzy.

18 Mówi się, że Stefan George gardził nazistami jako karykaturą jego zawiłego ideału i zmarł w Szwajcarii jako wygnaniec po odmowie poparcia nazistów. Ale niektórzy z jego uczniów stali się zwolennikami nazistów, podczas gdy inni byli prześladowani przez nazistowski reżim. Podczas gdy niektórzy milczeli podczas reżimu nazistowskiego, inni wygnali się. 12 Po dojściu do władzy nazistów środowisko George’a kontynuowało tworzenie interpretacji Platona i niełatwo przeoczyć zmianę argumentacji. Kurta Hildebrandta 13odziedziczył po kręgu pogląd, że Platon ujawnia sposób życia właściwy wieczności, z drugiej strony zaczął włączać do idealnej wspólnoty czynnik nacjonalizmu i rasizmu. Początkowo otoczenie Jerzego próbowało wykorzystać argumenty Platona jako objawienie „duchowego królestwa”, ale podstawowy dogmat nazistów, „czystość krwi”, zaczął najeżdżać „duchowe królestwo”.

19 W czasach nazistowskich dość łatwo zauważyć, że Platon był rozumiany jako zbawca ludu, a Politeia odczytywana była jako tekst legitymizujący rasizm. Oznaczało to porozumienie między Platonem a Hitlerem. W szczególności system edukacji grupy liderów w Politei był często interpretowany jako dobry symbol „arystokracji ducha, charakteru, krwi i rasy”. Rasiści, tacy jak Hans Friedrich Karl Guenther, dość często odwoływali się do Platona, aby uzasadnić własne argumenty. W ten sposób koncepcja romantycznej wspólnoty kręgu George’a została zastąpiona przez nazistowski rasizm z zimną krwią. Zaciekłe dyskusje w „Journal of Education”, o których wspominałem we wstępie, wynikały z takiego rozumienia Platona w Niemczech.

Krytyka Platona

20 Tutaj omawiam trzy przykłady słynnej krytyki Platona. Charakterystyczne jest, że krytyka ta nie została przeprowadzona przez specjalistów od Platona. Opierają się na bardziej ogólnym interesie intelektualnym w ponownym rozważeniu statusu Platona w całym kontekście zachodniej tradycji.

21 Pierwszym z nich jest Legenda platońska (1934) 14 autorstwa Warnera Fite’a, profesora Uniwersytetu Princeton. Ta książka protestuje przeciwko tradycji boskiego statusu Platona w tradycji zachodniej i konsekwentnie twierdzi, że Platon jest antynowoczesnym, antydemokratycznym, antychrześcijańskim myślicielem. Podobnie jak Wilamowitz, Fite próbuje zrozumieć Platona w kontekście historycznym i interpretuje Politeię jako dokument polityczny. Jego główne zainteresowanie polega na wyjaśnieniu, w jaki sposób podstawowe idee Politeia  antyliberalne i antydemokratyczne. Według jego interpretacji Politeiabroni silnego systemu kastowego niezgodnego z „otwartymi możliwościami”. Jeśli chodzi o relacje damsko-męskie, w koncepcji Platona dominuje eugeniczny i utylitarny punkt widzenia, który nie ma żadnego związku z tradycją chrześcijańską i liberalną, w tym miłością platońską. Jest poważnym obrońcą cnót, ale straszliwym wrogiem wolności, wielości i indywidualności.

22 Fite twierdzi, że Politeia powinna być rozumiana nie z punktu widzenia abstrakcyjnych zainteresowań filozoficznych, ale z punktu widzenia interesu klasowego i partyjnego, ponieważ Platon nadal był przyjacielem swoich dalekich krewnych, takich jak Critias i Charmides, którzy odegrali kluczową rolę w zniszczeniu demokracji ateńskiej i zastąpieniu jej oligarchią. Według Fite, ostatecznym celem Platona było przywrócenie rządów dżentelmenów w Atenach, ale słusznie uznał, że nie można po prostu przywrócić starej arystokracji. Tak więc podstawową ideą Politei było ustanowienie „nowej arystokracji opartej na argumentach naukowych” i stworzenie nowej klasy rządzącej. W tym sensie Politeia była zasadniczo traktatem antydemokratycznym, a ciągła krytyka demokracji i pro-spartańskiego stanowiska Platona ilustrowała jego podstawową orientację.

23 Fite zwraca również uwagę na koncepcję reguły wiedzy i ekspertów. Sztuka polityczna jest uważana za sztukę opartą na prawdziwej wiedzy, a prawdziwego polityka należy zdecydowanie odróżnić od polityka-amatora. Dla Fite, podstawowa idea Politeiapolega na urzeczywistnieniu prawdziwych ekspertów i ich władzy w społeczeństwie, która ostatecznie sprowadza się do utylitarnej sprawności. We współczesnej sytuacji Fite stwierdza, że ​​Związek Radziecki zdaje się podążać za tą podstawową ideą. Potwierdza, że ​​Lenin i Stalin należą do wielkich przywódców rządów naukowych. Oznacza to, że idea Platona ma jedynie marginalne znaczenie, pozbawione jakiegokolwiek znaczenia dla cywilizowanych społeczeństw, takich jak starożytne Ateny. Według Fite idealne miasto Platona składa się tylko z dzieci, więc pomysł Platona nie był zbyt skuteczny w odniesieniu do realiów politycznych. W rzeczywistości Platon należy do peryferyjnych, reaktywnych postaci politycznych. W ten sposób Fite zdegradował Platona ze statusu boskiego do peryferyjnego.

24 RHS Crossman’s Plato Today (1937) 15 był pierwotnie emitowany przez BBC, więc książka została opublikowana dla dużej publiczności. Crossman zaczyna od jasnego opisu drastycznej zmiany naszego stosunku do Platona i jego Politeiapo I wojnie światowej w następujący sposób. „Przed pierwszą wojną światową Republika była często traktowana jako „Państwo Idealne”, którego Platon nigdy nie zamierzał wprowadzić w życie. Cała jego koncepcja wydawała się naciągana i odległa pokoleniu, które uważało liberalne idee za oczywistą prawdę o ludzkiej naturze. Świat, który wierzył, że pod sztandarem nauki, edukacji ogólnej i demokracji zmierza do doskonałości, nie mógł przełknąć Platonowskiej oceny zwykłego człowieka ani poważnie zaaprobować jego programu edukacyjnego… Ponieważ Platon był słynnym filozofem, był rzadko potępiany jako reakcjonista zdecydowanie sprzeciwiający się wszelkim zasadom liberalnego credo. Zamiast tego został wyniesiony do wyższej rangi i stał się idealistą, dalekim od życia praktycznego, marzącym o transcendentnym Państwie Boga”. Ale wojna wszystko to zmieniła. „Tak zwany „idealizm” Platona jest teraz postrzegany takim, jakim jest – ponuro realistyczną oceną moralnych i intelektualnych możliwości mas. Wiedząc, co oznaczają wojna klas i rewolucja, możemy zrozumieć, dlaczego Platon opowiadał się za dyktaturą, aby im zapobiec. Mając pewne doświadczenie w skutkach propagandy, możemy traktować „szlachetne kłamstwo” nie jako zabawną fantazję, ale jako niezwykle praktyczny instrument rządzenia. Naszym współczesnym zarzutem wobec Platona jest to, że jest on zbyt „realistyczny” w swojej analizie natury ludzkiej”. Kryzys społeczny i zamieszanie po wojnie zmusiły ludzi do uznania uderzającego podobieństwa między epoką Platona a ich epoką. Argument Platona wydawał się więc bardziej odpowiedni i wrażliwy na ich społeczeństwo. Wiedząc, co oznaczają wojna klas i rewolucja, możemy zrozumieć, dlaczego Platon opowiadał się za dyktaturą, aby im zapobiec. Mając pewne doświadczenie w skutkach propagandy, możemy traktować „szlachetne kłamstwo” nie jako zabawną fantazję, ale jako niezwykle praktyczny instrument rządzenia. Naszym współczesnym zarzutem wobec Platona jest to, że jest on zbyt „realistyczny” w swojej analizie natury ludzkiej”. Kryzys społeczny i zamieszanie po wojnie zmusiły ludzi do uznania uderzającego podobieństwa między epoką Platona a ich epoką. Argument Platona wydawał się więc bardziej odpowiedni i wrażliwy na ich społeczeństwo. Wiedząc, co oznaczają wojna klas i rewolucja, możemy zrozumieć, dlaczego Platon opowiadał się za dyktaturą, aby im zapobiec. Mając pewne doświadczenie w skutkach propagandy, możemy traktować „szlachetne kłamstwo” nie jako zabawną fantazję, ale jako niezwykle praktyczny instrument rządzenia. Naszym współczesnym zarzutem wobec Platona jest to, że jest on zbyt „realistyczny” w swojej analizie natury ludzkiej”. Kryzys społeczny i zamieszanie po wojnie zmusiły ludzi do uznania uderzającego podobieństwa między epoką Platona a ich epoką. Argument Platona wydawał się więc bardziej odpowiedni i wrażliwy na ich społeczeństwo. Naszym współczesnym zarzutem wobec Platona jest to, że jest on zbyt „realistyczny” w swojej analizie natury ludzkiej”. Kryzys społeczny i zamieszanie po wojnie zmusiły ludzi do uznania uderzającego podobieństwa między epoką Platona a ich epoką. Argument Platona wydawał się więc bardziej odpowiedni i wrażliwy na ich społeczeństwo. Naszym współczesnym zarzutem wobec Platona jest to, że jest on zbyt „realistyczny” w swojej analizie natury ludzkiej”. Kryzys społeczny i zamieszanie po wojnie zmusiły ludzi do uznania uderzającego podobieństwa między epoką Platona a ich epoką. Argument Platona wydawał się więc bardziej odpowiedni i wrażliwy na ich społeczeństwo.

25 Obraz Platona przedstawiony przez Crossmana niewiele różni się od obrazu Fite’a, o ile Platon był postrzegany jako obrońca arystokracji, który próbował odbudować arystokrację na nowym fundamencie intelektualnym. Nowego fundamentu dostarczyła filozofia Sokratesa, dla którego prawda wywodzi się wyłącznie z rozumu. Dzięki tej nowej podstawie arystokracja została legitymizowana przez wieczny i powszechny porządek. Platon sympatyzował ze spartańską konstytucją, ale wyraźnie zdawał sobie sprawę, że konieczne jest zapewnienie „cywilizowanej Sparty”, aby została zaakceptowana przez masy. Teza króla-filozofa została przedstawiona, aby uczynić przywódców bardziej samoregulującymi się, opartymi na ich własnych zdolnościach duchowych, a także na ich wiedzy. Podczas gdy polityka klasowa została wykorzeniona przez rozdział władzy politycznej i własności, Platon odwoływał się do propagandy lub „szlachetnego kłamstwa”, aby pozbawić masy wolności. Według Platona każdy człowiek może być szczęśliwy pod dyktaturą prawdziwej arystokracji i rządami najlepszych, tak mówi Crossman. Jego Akademię można postrzegać jako kwaterę główną jawnego spisku mającego na celu ustanowienie arystokratycznej dyktatury w świecie greckim, a Politeia to nic innego jak Manifest. Naczelnym dowódcą jest sam Platon.

26 Dla Crossmana filozofia platońska jest „najbardziej dzikim i najgłębszym atakiem na liberalne idee”. Zaprzecza każdemu podstawowemu aksjomatowi „postępowej” myśli i kwestionuje jej ideały. Równość, wolność i samorząd są potępiane jako iluzje. Platon twierdzi, że człowiek powinien być bardziej realistyczny i wolny od takich złudzeń. Idealne państwo to nie demokracja racjonalnie równych, ale arystokracja nierówności między ludźmi. Crossman wielokrotnie przyznaje, że idee liberalne tracą na skuteczności i potrzebna jest swoista duchowa rewitalizacja. W tej sytuacji coraz więcej osób wykazuje poważniejsze zainteresowanie „dyktaturą najlepszych”. W tym kontekście bitwa Platona nabrała realnego znaczenia politycznego.

27 Połowę jego książki zajmuje fikcyjna relacja o tym, jak Platon postrzegałby współczesny europejski reżim polityczny. Platon rozpoczyna swoją wizytę w Wielkiej Brytanii. Niepokoi go odmienne znaczenie pojęcia demokracja, ale wkrótce uznaje, że reżim brytyjski jest w rzeczywistości arystokracją zależną od naturalnej uległości biedoty i że tam dobry rząd jest przedkładany nad samorząd. System brytyjski może cieszyć się stabilnością, mobilizując „szlachetne kłamstwo”, takie jak samorządność, wolność jednostki, system parlamentarny i zmiana władzy. Platon nie uważa, że ​​Brytyjczycy mają najlepszy system polityczny, ale uznaje, że mają system „mniej złośliwy”. Platon konsekwentnie krytykuje próby wprowadzenia prawdziwej demokracji (rządów ludowych) w Wielkiej Brytanii, ponieważ jego doświadczenia z demokracją były tak straszne.

28 Następnie Platon odwiedza Związek Radziecki z jego systemem komunistycznym. Czy Platon był komunistą? Crossman mówi „nie” pod różnymi względami. Platon nie sympatyzowałby ze współczesnym socjalizmem, który opiera się na sprawiedliwości ekonomicznej i kontroli robotniczej, chociaż byłby gotów uznać upadek kapitalizmu. Powiedziałby, że problem sprawiedliwości ekonomicznej nie jest prawdziwym problemem, a kontrola ze strony robotników nie może zbytnio poprawić sytuacji. O ile socjalizm jest produktem walki klas, nie może jej przezwyciężyć. Podstawowym celem rządu jest zmiana ludzkich serc, tak aby Platon odczuwał jedynie wstręt do komunistycznej gloryfikacji postępu materialnego i technologicznego. Platon uznałby, że Stany Zjednoczone i Rosja mają wspólny cel (instynkt zdobywczy), pomimo różnic w systemie politycznym.

29 Według Crossmana Platon byłby zainteresowany rosyjskim eksperymentem, mimo że doktryna komunizmu jest najzacieklejszym wrogiem prawdziwej filozofii. Przede wszystkim byłby pod wrażeniem „samoświadomej próby zaplanowania społeczeństwa ludzkiego zgodnie z jasną filozofią życia”. Uznałby, że „władcy Rosji są rzeczywiście królami-filozofami, którzy zorganizowali swoje państwo na jasnych zasadach filozoficznych”. Byłoby więc duże prawdopodobieństwo, że Platon wychwalałby system społeczno-polityczny ZSRR. Ponadto program edukacyjny Politeiamogłaby zostać zaakceptowana przez rosyjski rząd, a Platon podziwiałby organizację Partii Komunistycznej, której członków „poddawano dyscyplinie wojskowej i szkolono, by akceptowali bez kwestionowania filozofię i politykę jej przywódców”. Następnie Crossman omawia podobieństwo między Platonem a Leninem. Obaj zgadzają się, że należy mobilizować filozofię i naukę do zmiany rzeczywistości społecznej i wierzą, że takie zmiany są możliwe. Jednocześnie żadne z nich nie jest niechętne bezwzględnemu używaniu władzy w celu obalenia partykularnych interesów. „Platon wierzył, że filozof musi zostać królem: Lenin to osiągnął”. Platon nie przywiązywał większej wagi do teorii, która wspierała bardziej autentyczną demokrację w komunizmie. Raczej pochwaliłby bardzo umiejętne użycie przez Stalina „szlachetnego kłamstwa”, takiego jak demokracja i proletariacka wolność, we właściwym czasie, na podstawie głębokiej pogardy dla głupoty zwykłych ludzi. Jego pochwały dla Stalina wydają się bardziej imponujące, gdy weźmiemy pod uwagę serię wielkich czystek w Rosji lat 30. XX wieku. Opisując wizytę Platona w Rosji, Crossman sugeruje, że reżim komunistyczny jest prawdziwym ucieleśnieniem idei króla-filozofa z lat 30. państwowe.

30 Po trzecie, Platon odwiedza Niemcy, aby przeanalizować ten nowy reżim. Podczas swojej wizyty Platon ma napisać do Arystotelesa, bo Arystotelesowi przydałoby się sklasyfikowanie tego ustroju. Przede wszystkim Platon uznaje, że przesłanie narodowego socjalizmu jest pełne takich „szlachetnych kłamstw”, jak to, że wszelkie zło pochodzi od Żydów. Wtedy Platon staje twarzą w twarz z rzeczywistością, że on sam jest zmobilizowany w narodowym socjalizmie, ponieważ profesor wyznaje publicznie, że studiował Platona zgodnie z liberalnymi uprzedzeniami, ale niedawno opublikował nową książkę zatytułowaną Platon und der Ursprung des Nationalsozialistischen Staatsgedankensdo konsolidacji narodowego socjalizmu. Profesor powiedział dalej, że Platon doradzał rewolucji, którą przeprowadził Hitler, a odrzucając demokratyczne Ateny, chwalił Spartę pod względem jej wyszkolenia wojskowego i systemu edukacji.

31 Kontynuuje żmudnie, twierdząc, że „Sparta była ideałem Platona i jest także naszym nazistowskim ideałem” i tak dalej. W końcu publiczność wyraża niezadowolenie z tego długiego przemówienia i każe mu opuścić mównicę. Później Platon przeprowadza z nim wywiad i koryguje po kolei jego błędne rozumienie doktryny Platona. Jednocześnie Platon ostro krytykuje filozofów niemieckich, ponieważ w Niemczech uznano, że „szlachetne kłamstwo” jest nadrzędne wobec prawdy filozoficznej, a filozofowie byli raczej politykami pochlebczymi niż czołowymi politykami. Platon przewiduje, że gdyby ta tendencja się utrzymała, „szlachetne kłamstwo” dominowałoby bez ograniczeń, a Niemcy raczej popadłyby w tyranię niż się odrodziły. Podstawowymi motywami nowych władców są ambicja i władza.

32 Fikcyjne wizyty Platona w reżimach komunistycznych i faszystowskich pokazują, w jaki sposób Crossman próbuje odpowiedzieć na problem zbiegu okoliczności lub braku zbiegu okoliczności między Platonem a oboma tymi systemami politycznymi. Charakterystyczne jest, że Platon nie sympatyzuje z faszyzmem. W każdym razie sprawozdanie z wizyt bardzo wyraźnie ilustruje wpływ realistycznego Platona. Crossman w końcu omawia problem relacji między Platonem a liberalną demokracją. Przede wszystkim bada tak zwany realizm Platona. Platon wychodzi z jednej strony od uznania irracjonalnej natury zwykłego człowieka, z drugiej zaś projektuje nowy ustrój zakładający obecność wyjątkowo utalentowanych mężów stanu. Ale Crossman podkreśla, że ​​to założenie jest skrajnie nierealne i dalekie od realiów ludzkiego życia. W rzeczywistości, Platon pomija podstawową rzeczywistość, że polityka jest konieczna, ponieważ na tym świecie nie istnieje żadna wyjątkowo utalentowana osobowość. Platon, opierając się na błędnych założeniach, stawia władcom najwyższe wymagania i wymaga bezwzględnego podporządkowania rządzonych, którzy mają wyrzec się własnej samorealizacji. W istocie, ze względu na swoje uprzedzenia, Platon umieszcza niezwykle mądrego męża stanu i „prawdziwego” dżentelmena w tej samej kategorii. Tak więc „platonizm, ponieważ jest jednocześnie zbyt idealny i niewystarczająco idealny, staje się racjonalną apologią reakcji”. Jednocześnie podstawowym problemem platońskiego myślenia politycznego jest to, że Platon nie może sobie uświadomić, że głównym problemem nie jest zastąpienie jednej dyktatury drugą, ale zastąpienie dyktatury ustrojem konstytucyjnym i rządami prawa, ponieważ sytuacja w starożytnej Grecji była zbyt zdominowana przez zaciekłe bitwy o władzę, aby Platon mógł zrealizować tę podstawową zmianę perspektywy. W związku z tym argumentem Crossman krytykuje tezę króla-filozofa, w której masom należy narzucić prawdę absolutną. Dyktatura filozofów narusza istotę badań filozoficznych, ponieważ rozum ludzki nie może dotrzeć do nieomylnej i absolutnej prawdy. Crossman uznaje, że nadszedł czas, aby dokonać przeglądu demokratycznego reżimu wolnego od uprzedzeń starych liberalnych aksjomatów i na nowo umocnić swoją pozycję intelektualną w burzliwej sytuacji. Pomimo tej krytyki, argumenty Platona mogą przyczynić się do tej konsolidacji poprzez ich realistyczne, przenikliwe obserwacje. Innymi słowy, liberalna demokracja nie ma dobrych perspektyw, jeśli nie przetrwa intelektualnego wyzwania Platona.

33 Na koniec przechodzę do krótkiego omówienia argumentów Poppera. W swojej książce wymienia Platona jako jednego z kluczowych intelektualnych wrogów „naszej cywilizacji”, która „dąży do człowieczeństwa i rozsądku, do równości i wolności”. Podczas gdy nasza cywilizacja dąży do „społeczeństwa otwartego”, które wyzwoliłoby krytyczne siły istot ludzkich, jej wrogowie próbują bronić „społeczeństwa zamkniętego”. Jednocześnie Popper uważa, że ​​żyjemy na krytycznym etapie historycznego przejścia od „społeczeństwa zamkniętego” do „społeczeństwa otwartego”, dlatego krytykuje niektóre formy nauk społecznych i filozofii, które twierdzą, że prorokują bieg wydarzeń historycznych poprzez odkrywanie praw historii. Ten sposób myślenia, a mianowicie historyzm, implikuje historyczną nieuchronność totalitaryzmu. Tak więc historyzm jest również głównym celem jego ataku w tej pracy. Trudno jednak zaliczyć Platona do kategorii historyzmu, który wywodzi się z XVIII czy XIX wieku. Popper próbuje rozwiązać ten trudny problem, podając interpretację, której Platon nie napisałPoliteiajako projekt na przyszłość, ale po prostu próbował zidentyfikować swój idealny stan na początku historii. Innymi słowy, Platon był absolutnym obrońcą przeszłości i antagonistą samej zmiany historycznej. Według Poppera idealne państwo Platona na początku historii to rodzaj społeczeństwa plemiennego oraz państwa spartańskiego i państwa kastowego, które składa się z klasy panującej mającej władzę absolutną oraz z grupy bydła po prostu podporządkowanej klasie panującej . Głównym celem idealnego państwa było zapobieganie niebezpieczeństwu zarówno zmiany, jak i rozkładu. Cel ten mógłby osiągnąć silnie zjednoczona klasa rządząca, której członkowie są nie tylko rasowo wyżsi, ale także wykształceni i wyszkoleni na tyle gruntownie, że mogą pozostać zjednoczoną grupą wojowników bez niepokoju wewnętrznego konfliktu.

34 Popper uznaje, że Platon myślał w fazie rozkładu społeczeństwa plemiennego, a do filozofii Sokratesa przyszedł, aby uchwycić normę natury ludzkiej. W tym sensie Politeia  była pierwotnie pomyślana jako przywrócenie naturalnego porządku, ale Platon konceptualizuje organiczną społeczność, w której tylko niewielka liczba elit może urzeczywistnić naturę istot ludzkich. Temu podstawowemu projektowi należy przeciwstawić, zdaniem Poppera, zasadę uniwersalizmu i równościowości wspieranej przez chrześcijaństwo i humanizm. Popper nie wykazuje zainteresowania tym, jak filozofia Sokratesa jest realizowana w Politei. Jego głównym zainteresowaniem jest podkreślenie, jak bardzo ta społeczność jest zdominowana przez platońską tęsknotę za społeczeństwem plemiennym. Według Poppera rzeczywistość wspólnoty Platona to panowanie silnych nad słabymi, tak więc istnieje tylko naturalizm biologiczny. Innymi słowy, filozofia Sokratesa nie ma z tym prawie nic wspólnego.

35 Popper charakteryzuje program Platona jako składający się z pięciu elementów: mianowicie ścisłego podziału klasowego, utożsamiania losu państwa z losem klasy panującej, monopolu cnót wojskowych i szkolenia przez klasę panującą, cenzury wszelkiej intelektualnej działalności klasy panującej i samowystarczalności państwa. Krytykując argumentację Crossmana, Popper mówi, że „program polityczny Platona nie jest moralnie lepszy od totalitaryzmu, ale jest z nim zasadniczo identyczny”. Zarzuty przeciwko temu poglądowi „opierają się na starożytnym i głęboko zakorzenionym uprzedzeniu na rzecz idealizacji Platona”. Podając typowy przykład, tłumaczenie Politeia przez Republikęw krajach anglojęzycznych pomogło kultywować obraz, że Platon musi być liberałem. Doktryna Platona wspiera radykalny etatyzm, który można scharakteryzować jako celowy atak na egalitaryzm i indywidualizm. Głównym problemem jest zaklęcie Platona jako „nauczyciela moralności”, aby „jego etyka była najbliższa chrześcijaństwu przed Chrystusem”. Twierdzi, że zaklęcie Platona jest jedną z przyczyn szerzenia się mentalności totalitarnej.

36 Popper zwraca również uwagę na skłonność Platona do utopijnej inżynierii społecznej. Ta socjotechnika została zaprojektowana jako narzędzie do odwrócenia podstawowego historycznego trendu greckiego społeczeństwa od „społeczeństwa zamkniętego” do „społeczeństwa otwartego”. Jego doktryna jest częścią kontrrewolucyjnej próby przeciw egalitaryzmowi, humanizmowi i uniwersalizmowi realizowanemu w ateńskiej demokracji. Ucieleśnieniem wielkiego ducha ateńskiej demokracji był Perykles i jego mentor Sokrates, podczas gdy Platon nadal należał do grupy oligarchii. Platon faktycznie zdradził swojego mentora Sokratesa. Dla Poppera Politeiajest dokumentem politycznym dotyczącym reform, zainicjowanych przez silne ambicje osobiste i miłość własną. Za platońską teorią króla-filozofa Popper próbuje zidentyfikować silną tęsknotę za władzą, która przypomina nam nacisk Nietzschego na „wolę mocy” w myśleniu filozoficznym.

Zakończenie

37 Kontrowersje wokół Platona są historycznym wytworem epoki, w której ludzie nie mogli już dłużej rozumieć tradycji zachodniej historii intelektualnej jako harmonijnego i płynnego rozwoju. W rzeczywistości tego rodzaju kontrowersje powtarzały się wiele razy w zachodniej historii intelektualnej. Fryderyk Nietzsche, symbol odrzucenia harmonijnego rozwoju, wyznaczył podstawowy standard, mobilizując Platona przeciwko liberalizmowi i demokracji (egalitaryzmowi) jako chwalebnemu dorobkowi nowożytności. Ujawnia się zderzenie tradycji z nowoczesnością. Może wzbudzić wątpliwości co do powszechnego autorytetu liberalizmu i demokracji oraz zainteresowanie możliwością nowego reżimu rewolucyjnego. Wiek XIX scharakteryzowano jako wiek liberalizmu, ale w rzeczywistości jego liberalizm składał się z różnych heterogenicznych nurtów intelektualnych. Na początku XX wieku jego status quo zostało zakwestionowane w różnych aspektach, a jego kryzys nasilił się bardzo szybko. Upadek liberalizmu gospodarczego zdecydowanie przyspieszył jego kryzys. Krytyka Platona, do której się tutaj odwołuję, odzwierciedla kryzys liberalizmu pierwszej połowy XX wieku. Innymi słowy, liberalizm jest zmuszony do ponownego rozważenia swojego rzeczywistego stanowiska i zmiany. Postawienie w stan oskarżenia Platona jest postrzegane jako symbol samooczyszczenia liberalizmu. liberalizm jest zmuszony do ponownego rozważenia swojego rzeczywistego stanowiska i zmiany. Postawienie w stan oskarżenia Platona jest postrzegane jako symbol samooczyszczenia liberalizmu. liberalizm jest zmuszony do ponownego rozważenia swojego rzeczywistego stanowiska i zmiany. Postawienie w stan oskarżenia Platona jest postrzegane jako symbol samooczyszczenia liberalizmu.

38Po drugiej wojnie światowej napisano wiele książek w obronie Platona. Jedna z interesujących odpowiedzi głosi, że totalitaryzm jest wytworem filozofii nowożytnej, zbuntowanej przeciwko tradycji filozofii klasycznej reprezentowanej przez Platona. 16Nowoczesna filozofia przynosi relatywizm, materializm, historyzm i pozytywizm, które ostatecznie zapewniają totalitaryzmowi dobrą odskocznię. Tutaj ocena Platona jest całkowicie odmienna od oceny Poppera i jego zwolenników. Ten rodzaj argumentacji ma na celu zakwestionowanie współczesnych z punktu widzenia tradycyjnej filozofii, a zarówno indywidualizm, jak i demokracja są postrzegane jako problematyczne w obliczu tradycji. Sformułowanie to przyczynia się do osłabienia absolutnej konfrontacji między totalitaryzmem a liberalizmem. Platon jest pośrednio oddzielony od spraw nowożytnych jako przedstawiciel tradycji filozoficznej.

39 Nawet w okresie powojennym model platońskiego filozofa-króla, a mianowicie ścisłe relacje między prawdą filozoficzną a władzą polityczną, nadal stanowił istotny problem. Jak wskazuje fikcja Crossmana, problem był nadal realnym problemem podczas zimnej wojny.

40 Jednocześnie nie można nie zauważyć zainteresowania pozytywizmu modelem Platona. Pozytywizm pierwszej połowy XX wieku dążył do realizacji podstawowego celu, jakim było materializowanie wyników badań naukowych poprzez mobilizację władzy politycznej. W rzeczywistości rozpad społeczeństwa tradycyjnego i rozwój społeczeństwa masowego spowodował szereg problemów społecznych, które musiały zostać rozwiązane przez rosnącą potęgę państwa i jego planowanie. Pozytywiści wydawali się milczącymi zwolennikami modelu Platona. W rzeczywistości jeden z założycieli American Political Science, Charles Merriam, powiedział, że nadszedł czas, aby omówić edukację i eugenikę w odniesieniu do problemu „jaki człowiek powinien zostać stworzony” i odniósł się do Platona jako wielkiego pioniera tej rodzaj myślenia. 17Zjawisko to ilustruje, jak liberałowie w pierwszej połowie XX wieku byli nadal głęboko zaangażowani w problem „jakich ludzi powinno się produkować”. W tym sensie nietrudno jest zidentyfikować wspólną płaszczyznę zarówno z komunizmem, jak iz faszyzmem. Koncepcja inżynierii społecznej była również bardzo popularna w połowie XX wieku. Tak więc sympatycy Platona w XX wieku nie ograniczali się do kręgu Jerzego. Kontrowersje wokół nauki i jej roli mogą zatem oznaczać pewnego rodzaju krytykę Platona. Jak sugeruje przypadek Hayeka, scjentyzmowi przeciwstawia się spontaniczny porządek lub mechanizm rynkowy, który Platonowi jest całkowicie obcy.

41 Intymny związek między prawdą filozoficzną a władzą polityczną jest ściśle omawiany i ponownie badany przez Hannah Arendt.18 Klasyfikuje ona ludzkie działania na trzy kategorie, a mianowicie pracę, pracę i działanie. Jak wiadomo, praca jest działaniem mającym na celu umożliwienie naszej biologicznej reprodukcji. W przeciwieństwie do niej praca jest postrzegana jako działalność rzemieślnika polegająca na przetwarzaniu materiałów i wytwarzaniu czegoś niezależnego od naszego życia według modelu znajdującego się w jego mózgu. Działanie jest traktowane jako sieć zarówno języka, jak i przejawu wolności i indywidualności istot ludzkich. Według Arendt polityka należy do działań wywodzących się z dobrowolności i zaufania, przeważnie dalekich od przemocy. Podstawowym problemem Platona jest próba zrozumienia polityki (wyrazu wolności) w kategoriach modelu pracy. Bardzo dobrze rozpoznaje, że przestrzeń działania jest nieustannie pełna zmian i nie należy oczekiwać ani stabilności, ani przewidywalności. Według Arendt ta frustracja uwiodła Platona do zastąpienia polityki modelem pracy. Typowym przypadkiem tego zastąpienia jest jego filozof-król, który próbuje stworzyć wieczne polis zgodnie z ideą dobra. Dla modelu pracy naturalne jest swobodne traktowanie swoich materiałów, ale jeśli jego model zostanie wprowadzony w obszar ludzki, może usprawiedliwić brutalne traktowanie istot ludzkich. Ponadto prawda jest zmonopolizowana przez władcę, tak że nie ma miejsca na działanie składające się z podmiotów w liczbie mnogiej. Gdyby system polityczny został sfabrykowany według modelu pracy, rola przemocy nieuchronnie by wzrosła. Arendt twierdzi, że seria nowoczesnych rewolucji dostarcza nam przerażających przykładów. Jej teza, zastąpienia polityki modelem pracy, wynika raczej z fundamentalnej kondycji ludzkiej niż z krytyki demokracji. W tym sensie argument Platona jest głęboko zakorzeniony w ludzkiej naturze.

42 Myślenie polityczne drugiej połowy XX wieku można zdecydowanie scharakteryzować jako ucieczkę od czaru Platona. Głównymi graczami są takie koncepcje jak spontaniczny porządek, rynek, pluralizm podmiotu, pluralizm (od pluralizmu grup interesu do pluralizmu tożsamości), które zastępują fabrykację systemu politycznego według określonego modelu. Koncepcje te miały wspólny program, w imię wolności lub w imię efektywności, zmniejszania władzy rządu, która została zwiększona w pierwszej połowie XX wieku. Ich nacisk był wystarczająco silny, aby zniszczyć i rozwiązać najpotężniejszy reżim polityczny pochodzący z pierwszej połowy XX wieku, a mianowicie reżim komunistyczny. Globalizacja nadała tym koncepcjom widoczną rzeczywistość, a idea wolności i równości wydawała się absolutnie dominująca.

43 Jednak orientacja dynamizmu historycznego jest bardzo zmienna. Czy osłabienie lub rozpad systemu polityczno-gospodarczego skonstruowanego pod wpływem zaklęcia Platona( ?) nie może zwiększyć niestabilności i nieprzewidywalności ? Jeśli intelektualna postawa Platona, polegająca na zrozumieniu polityki poprzez model pracy, wywodzi się z głębokiej irytacji niestabilnością i nieprzewidywalnością polityki, to czyżbyśmy przygotowywali się do drogi do kolejnej rundy zaklęcia Platona ? Jak pokazuje nam nagłe załamanie rynków finansowych, historyczne wahadło wymagało mocniejszego zaangażowania ze strony rządu. Jeśli chodzi o kraje uprzemysłowione, większość ludzi ma do czynienia z większą niż dotychczas niestabilnością i nieprzewidywalnością. Przy tej okazji kontrowersji wokół Platona w XX wieku pyta nas, czego moglibyśmy się nauczyć z doświadczeń XX wieku i jak możemy podjąć mądrzejszą decyzję niż nasi poprzednicy.

Przypisy:

1 K.Popper 1945.

Dziennik Edukacji, 1944.

3 E. Hobsbawm 1994.

4 F. Nietzsche, Einleitung in das Studium der platonischen Dialoge .

5 Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff 1919 i 1920.

6 KF Ringer 1969.

7 R. von Poehlmann 1893-1901, Geschichte der sozialen Frage und des Sozialismus in der antiken Welt i G. Adler 1923, Geschichte des Sozialismus und Kommunismus von Plato bis Gegenwart .

8 H. Friedemann 1914.

9 E. Salin 1921.

10 K. Singer 1927; id ., 1920; id ., 1931.

11 S. Nanbara 1942.

12 P. Gej 1969.

13 K. Hildebrandt 1933.

14 W. Fite 1934.

15 RHS Crossman 1937.

16 J. Dziki 1946; id ., 1953. L. Strauss 1959.

17 n.e. Merriam 1925.

18 H. Arendt 1958; identyfikator . 1963.

Na górze strony

Bibliografia

Odniesienie bibliograficzne

Takeshi Sasaki , Platon Politeia w polityce XX wieku ,  Études platoniciennes , 9 | 2012, 147-160.

Referencja elektroniczna

Takeshi Sasaki , „ Platon i Politeia w polityce XX wieku ” ,  Études platoniciennes [online], 9 | 2012, Online od 01.03.2014 , połączenie 16.04.2023 . URL : http://journals.openedition.org/etudesplatoniciennes/281; DOI : https://doi.org/10.4000/etudesplatoniciennes.281

Na górze strony

Prawo autorskie

CC-BY-NC-ND-4.0

Creative Commons — Uznanie autorstwa — Użycie niekomercyjne — Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe — CC BY-NC-ND 4.0

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

Link do artykułu: https://journals.openedition.org/etudesplatoniciennes/281?lang=en

Obraz wyróżniający: Fresk School of Athens autorstwa Rafaela przedstawia Platona (po lewej) również jako centralną postać, trzymającego Timaeusa , gdy gestykuluje w kierunku nieba. Arystoteles (po prawej) wskazuje na ziemię, trzymającw ręku kopię swojej Etyki nikomachejskiej. Z Wikimedia Commons, repozytorium wolnych multimediów.