62 miliony ton. Według najnowszego raportu ONZ Global E-Waste Monitor Report, czyli „e-odpadów” wygenerowanych na całym świecie w 2022 r., jest to ilość odpadów elektrycznych i elektronicznych – czyli „e-odpadów” . Liczba wyrzucanych smartfonów, zegarków z dostępem do Internetu, płaskich ekranów, komputerów i tabletów stale rośnie i od 2010 r. wzrosła o 82%.
Elektroodpady to jedno z największych źródeł odpadów na świecie. Jest także najcenniejszy, zawiera metale szlachetne, takie jak złoto, srebro i metale z grupy platynowców. Jednak w 2022 r. oficjalnie udokumentowano, że tylko 22,3% z nich zostało zebranych i poddanych recyklingowi.
Elektroodpady, które dawno temu dotarły do Azji, przybywają w ogromnych ilościach do portów Afryki Zachodniej, z naruszeniem traktatów międzynarodowych. W Ghanie zaobserwowano wzrost liczby nieformalnych składowisk na świeżym powietrzu, które po likwidacji ogromnego składowiska złomu Agbogbloshie w lipcu 2021 r. znalazły się jeszcze bliżej domów ludzi.
W tym kontekście – przy wsparciu Fondation Carmignac – dziennikarz śledczy Anas Aremeyaw Anas oraz fotoreporterzy Muntaka Chasant i Bénédicte Kurzen rozpoczęli projekt łączący fotografię, wideo, nagrania audio i pisanie. Odchodząc od dramatycznych obrazów często używanych przez media do przedstawiania Ghany jako „śmietnika świata”, badacze spędzili rok na dokumentowaniu niezwykle złożonego ekosystemu, który zapewnia zarówno kluczowe możliwości gospodarcze tysiącom ludzi w Ghanie, jak i ma znaczący negatywny wpływ na człowieka i wpływ na środowisko.
Zagłębiając się w złożony świat używanej elektroniki w Ghanie i Europie, Kurzen udokumentował przepływy e-odpadów i społeczności, które je aktywują, kwestionując negatywne stereotypy eksporterów i podkreślając nieefektywność europejskiej biurokracji zajmującej się e-odpadami. Na drugim końcu łańcucha, w Akrze, badacz i fotograf dokumentalny Chasant zagłębił się w socjologiczną analizę gospodarki, od której zależy wiele społeczności. Przeanalizował grupy społeczne pracowników elektrośmieci, ujawniając hierarchiczną organizację i mechanizmy migracji z północno-wschodniej Ghany. Wraz ze swoim zespołem Anas przeniknął do portów w Akrze, aby ujawnić legalne i nielegalne przepływy elektroodpadów. Działając pod przykrywką i korzystając z trackerów umieszczonych w nielegalnych odpadach, zdemaskował strategie i korupcję, które umożliwiają ludziom obejście prawa, zarówno w Europie, jak i w Ghanie.
Poniżej znajduje się kilka zdjęć Kurzena i Chasanta z komentarzami na temat ich procesów.
Benedykt Kurzen
„Moje poszukiwania rozpoczęły się w Akrze, gdzie skontaktowałem się ze Stowarzyszeniem Dealerów Odpadów, aby zrozumieć rynek i potrzeby. Większość odpadów wycofanych z eksploatacji przybywających do Ghany składa się z przedmiotów używanych zebranych przez diasporę Ghany i wysyłanych przez agentów i eksporterów z Ghany. Dzięki Stowarzyszeniu udało mi się spotkać z kilkoma importerami, głównie Ghańczykami mającymi siedzibę w Europie.
Próbowałem zrozumieć, skąd ci importerzy pozyskują swoje towary. Poszedłem więc za nimi na targ z używaną odzieżą, do kilku ukrytych, dziwnych sklepów detalicznych w środku angielskiej wsi, których nie można było sfotografować. Jest tak wiele różnych sposobów, w jakie ludzie zdobywają te dobra! Coraz częściej korzystają z mediów społecznościowych, a gospodarka cyfrowa znacznie ułatwiła im handel.
Ostatnim krokiem było zrozumienie roli instytucji. Istnieje wiele przepisów regulujących tę gospodarkę, ale wydaje się, że nie są one egzekwowane i dlatego tak wiele rzeczy wyjeżdża do Afryki Zachodniej. Wszystkie te kraje, w tym Ghana, podpisały Konwencję Bazylejską, ale jej nie egzekwują. Pomyślałem, że zamiast wskazywać palcem na eksporterów, przemytników i handlarzy ludźmi, ciekawie będzie wskazać instytucje europejskie, które w rzeczywistości nie osiągają własnych celów. Na przykład w Holandii celem jest zbiórka 65% odpadów elektronicznych. Mówimy o elementach, które nadal można naprawić, i jest to luka, którą należy się zająć.
Nie wszystko jest końcem życia i większość rzeczy nie trafia bezpośrednio do Agbogbloshie. Ludzie potrzebują tych urządzeń elektrycznych i elektronicznych i zanim trafią na wysypisko, tak naprawdę dostają drugie życie w gospodarstwach domowych Ghany. Nie jest to prosta sprawa, gdy eksporterami towarów są wyłącznie przestępcy. Eksportują także rzeczy całkowicie legalne. Wiele z ich działań jest motywowanych możliwościami gospodarczymi, po prostu zarabianiem na życie.
Holandia, Rotterdam, czerwiec 2023. Rotterdam był zdecydowanie portem UE o największej aktywności w czwartym kwartale 2022 roku, przeładowując 111 mln ton masy brutto towarów. Rotterdam był głównym portem UE dla wszystkich rodzajów ładunków, z wyjątkiem jednostek mobilnych typu Ro-Ro. © Bénédicte Kurzen dla Fondation Carmignac / NOOR
Rainham, Wielka Brytania, kwiecień 2023 r. Stocznia Sama Osei jest znana jako „Mała Afryka” ze względu na różnorodność klientów. Sam Osei rozpoczął ten biznes od sypialni swojego syna. Stocznia pełni funkcję magazynu, agencji spedycyjnej, spedycyjnej, załadunkowej oraz dostarczającej kontenery do portu. To także nieformalny targ, na który ludzie przynoszą zebraną elektronikę. © Bénédicte Kurzen dla Fondation Carmignac / NOOR
Ghana, Akra, Zongo Lane, wiosna 2023. Zongo Lane jest jak jaskinia Alibaba. Setki małych sklepów z wszelkiego rodzaju komponentami elektronicznymi, modułami i częściami ogólnymi znajdują się przy wąskich uliczkach tej starej dzielnicy Akry. Osoby zajmujące się naprawami i często sprzedawcy części. Uszkodzona elektronika jest demontowana i ponownie wykorzystywana. Pracują tu Ghańczycy, ale także Nigeryjczycy. Kiedyś był to także rynek używanego i zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (UEEE) pochodzącego z Europy, ale wąskie uliczki nie pozwalały na parkowanie i rozładunek wszystkich kontenerów bez powodowania skomplikowanych sytuacji na drogach. Podczas gdy w Europie niezależne warsztaty prawie zniknęły, cały ekosystem gospodarczy przetrwał na tym rzemiośle. © Bénédicte Kurzen dla Fondation Carmignac / NOOR.
Elektroodpady w Ghanie, Akrze, Zongo Lane, wiosna 2023. © Bénédicte Kurzen dla Fondation Carmignac / NOOR.
Muntaka Chasant
„W ciągu ostatniej dekady w rozmowie na temat praktyk związanych z elektroodpadami w Ghanie zdominowały dwie główne narracje: masowe globalne wyrzucanie elektroodpadów z północy na południe oraz spalanie zużytych kabli w celu odzysku miedzi. Należę do osób, które rzuciły wyzwanie geograficznemu wyobrażeniu o praktykach w zakresie elektroodpadów w Ghanie.
Prace, które prezentuję, pokazują, jak nieformalna praca związana z odpadami elektronicznymi zapewnia możliwości awansu społecznego. Ukazuje to złożony proces migracji ze wsi do miast, wywołany skutkami zmian klimatycznych. Setki młodych ludzi migruje z niektórych z najbardziej dotkniętych klimatem obszarów Ghany – czasami oddalonych o ponad 800 km – do Akry, aby zaangażować się w pracę związaną z utylizacją niebezpiecznych odpadów elektronicznych i osiągnąć mobilność społeczną. Kiedy w lipcu 2021 r. brutalnie zburzono złomowisko Agbogbloshie, spowodowało to wysiedlenie tych pracowników i zniweczenie wieloletnich wysiłków interwencyjnych organizacji rozwojowych i pozarządowych. Obecnie mamy wiele lokalizacji przypominających zburzone złomowisko Agbogbloshie, które powstają w całej Akrze i poza nią”.
Akra, Ghana, 8 lutego 2023 r. Konie żerują na części obecnie zburzonego złomowiska Agbogbloshie. Stare Fadama i Agbogbloshie, oddzielone laguną Korle, kilkadziesiąt lat temu kwitły na terenach podmokłych. © Muntaka Chasant dla Fondation Carmignac
Stara Fadama w Akrze, Ghana, 9 lutego 2023 r. Pracując nocami, Latif Fuseini, mechanik, próbuje naprawić i reanimować wycofane z eksploatacji silniki elektryczne (z klimatyzatorów, pralek itp.). Wykorzystując łopatki wentylatorów z tych urządzeń, przeprojektowuje silniki elektryczne w wentylatory sufitowe, które są szeroko stosowane w Starej Fadamie i Północnej Ghanie. Jako źródło części wykorzystuje strumień odpadów wycofanych z eksploatacji. © Muntaka Chasant dla Fondation Carmignac
Old Fadama, Akra, Ghana, 9 lutego 2023 r. Simon Aniah, lat 24, spala złom kabli elektrycznych w celu odzyskania miedzi nad laguną Korle. Z Vea w północno-wschodniej Ghanie Simon i setki innych młodych ludzi migrują ze swojej wioski i innych obszarów na Górnym Wschodzie do Akry, aby zaangażować się w prace związane z odpadami elektronicznymi, co stanowi sposób na osiągnięcie awansu społecznego. Górny Wschód, region, z którego pochodzi Simon, ma najwyższą stopę bezrobocia wśród ludności w wieku 15–24 lat w Ghanie (spis ludności Ghany z 2021 r.). © Muntaka Chasant dla Fondation Carmignac
Na zdjęciu po lewej stronie 18-letni Isaaka odzyskuje materiały żelazne ze zużytych telewizorów CRT na wysypisku śmieci nad laguną Korle. Na środkowym zdjęciu 24-letni Simon Aniah spala złom kabli elektrycznych w celu odzyskania miedzi nad laguną Korle. Na prawym zdjęciu Awimbela, pracując całą noc, przesiewa ziemię w celu odzyskania małych kawałków miedzi i żelaza pozostałych po spaleniu zużytych kabli elektrycznych. © Muntaka Chasant dla Fondation Carmignac.
Projekt będzie tematem wystaw w 2024 roku w Paryżu (16 maja-16 czerwca), Arles (1 lipca-29 września) i Nowym Jorku (27 czerwca-31 sierpnia). Wystawom będzie towarzyszył dwujęzyczny francusko-angielski katalog wydany wspólnie przez Fondation Carmignac i Reliefs Editions.
AUTORZY: BÉNÉDICTE KURZEN I MUNTAKA CHASANT
5 CZERWCA 2024 R
Artykuł był pierwotnie publikowany na stronie AFROCAN ARGUMENTS
link do artykułu:
Photo essay: Tracing the secret, complex life of e-waste in Ghana
Artykuły strony argumentów afrykańskich są objęte licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Obraz wyróżniający: Odpady elektroniczne w Agbogbloshie w Ghanie. Z Wikimedia Commons, bezpłatnego repozytorium multimediów.
