Obraz nieznanego autora przedstawiający podpisanie traktatu.
Streszczenie
Niniejszy esej dowodzi, że terminy obecne w Traktacie z Nankinu z 1842 r. wywodzą się z brytyjskich pretensji z końca XVIII i połowy XIX wieku. Brytyjskie pretensje reprezentowane w traktacie obejmują pragnienie równości między Wielką Brytanią a Chinami, pragnienie brytyjskiej eksterytorialności, pragnienie rozwiązania problemu bilansu płatniczego i pragnienie rozszerzenia handlu. Traktat z Nankinu był w stanie rozwiązać brytyjskie pretensje, ale tylko kosztem Chińczyków, którzy stracili swój status i władzę. Ostatecznie pierwsza wojna opiumowa, traktat nankiński z 1842 r. i późniejsze traktaty uzupełniające doprowadziły do zmiany układu sił na korzyść Wielkiej Brytanii.
Lata między 1839 a 1949 rokiem są często określane jako „Stulecie Upokorzenia” w historii Chin. To nie przypadek, że data jego rozpoczęcia zbiega się z początkiem pierwszej wojny opiumowej toczonej między Wielką Brytanią a Chinami w latach 1839-1842. Przed pierwszą wojną opiumową Chiny utrzymywały przewagę w stosunkach z europejskimi krajami handlowymi. Sytuacja ta uległa jednak drastycznej zmianie po pierwszej wojnie opiumowej. W traktacie z Nankinu z 1842 r. poczyniono kilka ustępstw na rzecz Brytyjczyków, z których wielu Chiny odmówiły przed wojną. Przywileje przyznane Wielkiej Brytanii w traktacie nankińskim były bardzo pożądane, jednak niektóre z punktów, które Brytyjczycy wynegocjowali w traktacie, nie zostały spełnione w latach poprzedzających wojnę lub w jej trakcie. Artykuły składające się na traktat opierały się raczej na historycznych pretensjach sięgających XVIII i XIX wieku. W związku z tym warunki, które stanowiły traktat nankiński z 1842 r., wynikały z brytyjskich skarg, które powstały przed pierwszą wojną opiumową, pod koniec XVIII do połowy XIX wieku. Z punktu widzenia Wielkiej Brytanii, pretensje reprezentowane w traktacie nankińskim obejmowały pragnienie równości między Wielką Brytanią a Chinami, dążenie do brytyjskiej eksterytorialności, rozwiązanie problemu bilansu płatniczego i chęć rozszerzenia handlu. Traktat z Nankinu rozwiązał skargi Brytyjczyków kosztem Chińczyków. Chociaż Chińczycy nie przyznawali tego w wielu przypadkach, pierwsza wojna opiumowa pozostawiła ich w gorszej pozycji w stosunku do Brytyjczyków. Pierwsza wojna opiumowa nie tylko zapoczątkowała Stulecie Upokorzenia, ale także zmieniła równowagę sił między Wielką Brytanią a Chinami na korzyść tych pierwszych.
Brytyjczycy byli zaniepokojeni nierównościami w chińsko-brytyjskich negocjacjach handlowych przed pierwszą wojną opiumową. Chociaż pierwsza wojna opiumowa rozpoczęła się w 1839 r., jeden z „pierwszych strzałów” miał miejsce mniej więcej pół wieku wcześniej, w 1792 r., kiedy rząd chiński maltretował brytyjskiego wysłannika.1 W połowie XVIII wieku istniejący europejski fanatyzm wobec Chińczyków kultura zaczęła zanikać. Praca europejskich uczonych – w połączeniu z raportami powracających urzędników rządowych – ugruntowała rosnące przekonanie, że Chiny są zacofane i skorumpowane.2 Jeden z takich raportów pochodził od Lorda Macartneya, ambasadora Anglii, który przebywał na pokładzie pierwszej ambasady brytyjskiej w Chinach w 1792 r.3. Podróż Marcartneya do Chin i jego późniejsze relacje z podróży zaostrzyły istniejące napięcia między obydwoma państwami.4 Podróż wywołała także oburzenie wśród Brytyjczyków, których rozgniewało złe przyjęcie Macartneya przez dwór cesarski w Qing. Wielka Brytania miała w regionie więcej statków zacumowanych niż jakikolwiek inny kraj, a ponieważ żadne inne państwo nie miało traktatów z Chinami, spodziewała się specjalnego traktowania5. Mimo to rząd Qing nie traktował brytyjskiego wysłannika inaczej niż wysłanników z innych krajów, a nawet oczekiwał od nich wykonywania rytuałów, takich jak pokłon. Pokłon, który obejmował trzy klęczenia i dziewięć pokłonów w obecności cesarza, był powiązany z systemem dopływów6. System ten przewidywał, że obce narody będą mogły nawiązywać stosunki handlowe z Chinami pod warunkiem, że ich władca lub emisariusze wykażą swoje podporządkowanie się chińskiemu cesarzowi7. Macartney odmówił złożenia pokłonu i w rezultacie nie osiągnął w zasadzie niczego poza uprzejmym traktowaniem ze strony rządu Qing.
W 1816 r. do Chin wysłano drugą ambasadę brytyjską pod przewodnictwem lorda Amhersta, która osiągnęła podobne rezultaty. Po odmowie złożenia pokłonu i odmowie spotkania się z cesarzem natychmiast po przybyciu, grupa wysłanników została oskarżona o pogardę „władcą wszystkiego pod niebem” i odesłana do Anglii9. Wielka Brytania, będąca główną władzą finansową, morską i władza przemysłowa w Europie nie była przyzwyczajona do tego rodzaju traktowania10. Jednakże sąd w Qing utrzymał przewagę, ponieważ dynamika władzy przechyliła się na ich korzyść. To pozostawiło Wielkiej Brytanii jedyną możliwość stosowania się do chińskich zasad lub groźby użycia siły – wybrała tę pierwszą opcję, ponieważ siła wydawała się wówczas nadmierna. Jednak napięcie między obydwoma państwami nadal rosło, co doprowadziło do wybuchu wojny w 1839 r. To rzekome złe traktowanie Brytyjczyków na dziesięciolecia przed wybuchem pierwszej wojny opiumowej ukształtowało ostateczną formę Traktatu z Nankinu.
Artykuł XI traktatu z Nanjing z 1842 r. stanowił, że urzędnicy brytyjscy i chińscy powinni porozumiewać się na równi, unikać używania języka, który mógłby zostać odebrany jako uwłaczający, oraz okazywać należny szacunek swoim rządom11. Na przykład zamiast używać określenia „błagać” ” lub „petycja”, miały zostać użyte terminy niepodrzędne, takie jak „komunikacja”, „oświadczenie” czy „deklaracja”.12 Dla Wielkiej Brytanii klauzula ta przyniosła wyraźne korzyści. Przed pierwszą wojną opiumową, zwłaszcza po misji lorda Amhersta, Brytyjczycy obawiali się, że będą musieli zrezygnować z handlu z Chińczykami lub poddać się nieuprzejmości Chin. Chociaż Artykuł XI przewidywał „równość”, ironią tej klauzuli jest to, że Traktat z Nanjing był w sposób oczywisty nierówny. Jako jedna z czołowych potęg morskich i wojskowych, Brytyjczycy mogli żądać takiego „szacunku”, jakiego pragnęli. Dla Chińczyków Artykuł XI był znaczący, ponieważ wymuszone uznanie brytyjskiej równości przebiło się przez „mur chińskiej wyższości”13. Chiński tekst Traktatu wyraźnie to stwierdził. Na przykład w tekście chińskim oba kraje określano mianem „wielkich” – termin tradycyjnie zarezerwowany dla Chin14. Chińska praktyka okazywania czci imionom i tytułom poprzez podnoszenie ich ponad poziom zwykłych znaków na stronie była odnosiły się w równym stopniu do terminów „Wielka Brytania”, „Wielkie Chiny”, „królowa” i „cesarz”15. Te pozornie trywialne kwestie miały ogromne znaczenie w chińskim kontekście kulturowym. Artykuł XI wymagał, aby chiński cesarz zrezygnował z twierdzenia, że „syn Niebios był niezrównanym władcą ludzkości”, co oznaczało, że Brytyjczycy otrzymali szacunek, jakiego pragnęli przed pierwszą wojną opiumową.16 Jak na ironię, otrzymali więcej niż tylko „równość”, o którą zabiegali – teraz mieli przewagę w stosunkach chińsko-brytyjskich. W związku z tym Chińczycy zostali zmuszeni do rezygnacji ze swojej pozycji „królestwa środka” i zaakceptowania pseudorówności narzuconej im przez Brytyjczyków.
Eksterytorialność, czyli prawo do zwolnienia z lokalnych uprawnień sądowniczych, była szczególnie palącą kwestią dla Brytyjczyków przed pierwszą wojną opiumową.17 Rosnące znaczenie zasady eksterytorialności przed pierwszą wojną opiumową zostało zademonstrowane przez wysiłki George’a Thomasa Stauntona, który służył jako drugi komisarz w misji Amhersta do Chin w 1816 roku. Podczas gdy Staunton krytykował propozycje użycia agresji przeciwko Chinom, mocno naciskał na eksterytorialność18. W „Remarks on the British Relations with China and the Proposed Plans for Improving Them” Staunton napisał: „Chińskie prawa, szczególnie stosowane i starano się je egzekwować w przypadkach zabójstw popełnionych przez obcokrajowców, są nie tylko niesprawiedliwe, ale absolutnie nie do zniesienia. „19 Takie nastroje wynikały z założenia, że chińskie prawa i instytucje prawne były tak niesprawiedliwe, barbarzyńskie i arbitralne, że zachodnie rządy nie miały innego wyjścia, jak tylko chronić przed nimi swoich obywateli.20 Incydent z Lady Hughes z 1784 r., w którym brytyjski artylerzysta zabił dwóch chińskich żeglarzy i został skazany na uduszenie, wzmocnił ten tok myślenia. Brytyjczycy zrozumieli, że strzelec zastrzelił dwóch mężczyzn przez przypadek, a chińskie prawo nalegało na egzekucję niewinnego obywatela brytyjskiego zamiast niezidentyfikowanego strzelca.21 Jednak po tym incydencie Chińczycy byli postrzegani jako niegodni zaufania, tworząc w ten sposób podstawę do twierdzenia, że Chińczycy praktykowali „odpowiedzialność zbiorową”, pociągając wszystkich ludzi Zachodu do odpowiedzialności za działania jednego podmiotu.22 Przekonania takie jak te doprowadziły do wprowadzenia w 1833 r. rezolucji do angielskiej Izby Gmin, aby zablokować „działanie chińskich praw w odniesieniu do zabójstw popełnionych przez cudzoziemców w tym kraju”.23 Chociaż rezolucja ta zyskała pewną przyczepność, wkrótce zdano sobie sprawę, że taka inicjatywa nigdzie się nie uda bez zgody Chin. Chińczycy stanowczo odrzucili wszelkie roszczenia do eksterytorialności ze strony Brytyjczyków. W związku z tym eksterytorialność pozostała abstrakcyjną teorią aż do końca wojny opiumowej.
Traktat z Nankinu i różne traktaty uzupełniające, które po nim nastąpiły, przyznały prawo do eksterytorialności obywatelom brytyjskim mieszkającym w Chinach.24 Uzupełniający traktat z Bogue (1844) dodał najważniejsze przepisy prawne dotyczące eksterytorialności. Na przykład artykuł IX traktatu z Bogue zezwalał na ekstradycję „przestępców obu narodów, jeśli uciekają przed ich odpowiednimi władzami”.25 Artykuł X zezwalał na stacjonowanie angielskich statków w celu egzekwowania porządku wśród załóg statków handlowych i wspierania autorytetu konsula.26 Artykuł VIII przyznawał zasadę „najbardziej uprzywilejowanego narodu”, która automatycznie przyznawała Wielkiej Brytanii takie same przywileje, jakie przyznawano innym krajom w każdym innym traktacie chińsko-zagranicznym27. Przywileje eksterytorialności uzyskane w latach 1842-43 są znaczące, ponieważ legitymizowały i kodyfikowały praktyki eksterytorialne, z których korzyści dla Brytyjczyków są oczywiste.28 Ponieważ obywatele mogli być poddawani ekstradycji i zatrzymywani przez brytyjski system sądowniczy, angielscy poddani mogli angażować się w lukratywne interesy bez martwienia się o lokalne prawa i przepisy.29 W związku z tym brytyjscy marynarze angażowali się w „nieuporządkowane zachowanie” i „częste złe traktowanie Chińczyków”.30 Eksterytorialność była niezwykle praktyczna dla Brytyjczyków, ponieważ eliminowała strach przed podleganiem chińskim prawom. Jako taki, traktat uzupełniający Nankin przyznawał Brytyjczykom prawo do eksterytorialności i tłumił zbiorowe obawy, że niewinni obywatele brytyjscy zostaną poddani „barbarzyńskiemu” chińskiemu systemowi prawnemu.
W przeciwieństwie do doświadczeń Brytyjczyków, ustanowienie zasady eksterytorialności było postrzegane jako ogromny cios dla chińskiej przewagi dyplomatycznej. Podczas gdy Brytyjczycy byli pierwszymi, którzy ustanowili eksterytorialność dla swoich poddanych, inne obce mocarstwa, takie jak Francja i Stany Zjednoczone, wkrótce poszły w ich ślady.31 Ustanowienie eksterytorialności było ustępstwem, na które dynastia Qing była skłonna pójść, jednak doprowadziło to do upokorzenia chińskiego rządu i narodu chińskiego.32 Eksterytorialność stała się istotną cechą stosunków Chin z systemem międzynarodowym.33 Jak argumentuje historyk David Scott, eksterytorialność pozwoliła Brytyjczykom – i szerzej Zachodowi – wywierać większy wpływ na Chiny, zwłaszcza po stopniowym otwarciu kraju na resztę świata.34 Eksterytorialność niosła ze sobą również implikacje rasowe, ponieważ stawiała zagranicznych mieszkańców ponad chińskim prawem – a co za tym idzie, w pozycji wyższości rasowej.35 Jako taka, eksterytorialność przyniosła Brytyjczykom ogromne korzyści, jednocześnie utrwalając upadek Chin – a konkretnie ich status w stosunku do Brytyjczyków i Europejczyków, w szerszym ujęciu.
Co więcej, poważnym problemem Zachodu był nierówny bilans płatniczy, zwłaszcza Brytyjczyków, przed pierwszą wojną opiumową. Na przestrzeni XVIII i XIX wieku w Europie wzrosło zapotrzebowanie na chińską herbatę, porcelanę, jedwabie i wyroby dekoracyjne.36 Jednak chiński popyt na zachodnie towary, takie jak futra, bawełna, cyna i ołów, nie dorównywał temu popytowi. Stworzyło to nierówny bilans płatniczy.37 Brytyjczyków szczególnie niepokoił odpływ srebra do Chin, za które kupowali wszystkie swoje chińskie towary. Pod koniec XVIII wieku Brytyjczycy znaleźli rozwiązanie swojego problemu, znajdując alternatywny towar do wymiany na towary chińskie: opium. Do 1832 roku Wielka Brytania sprzedała do Chin 23 570 skrzyń opium, każda zawierająca około 130–160 funtów opium.38 To wystarczyło, aby uzależnić ponad milion użytkowników opium, pokazując w ten sposób skalę problemu chińskiego opium.39 Dla Wielkiej Brytanii opium było rozwiązaniem szczególnie pożądanym, ponieważ posiadała niesamowitą zdolność do jego produkcji. Po zdobyciu dużych połaci Indii w latach 1750–1800 Brytyjczycy odkryli, że mak lekarski rósł obficie w niektórych częściach kraju. Co więcej, Indie zapewniły obfite zasoby siły roboczej do produkcji tego opium.40 Jako takie, opium stanowiło bardzo wygodne rozwiązanie problemu bilansu płatniczego, który nękał Wielką Brytanię – jeszcze przed pierwszą wojną opiumową.
Artykuł X Traktatu z Nanjing odniósł się do problemu bilansu płatniczego, stanowiąc, że w pięciu portach traktatowych wymienionych w artykule II wszyscy kupcy będą zmuszeni płacić „sprawiedliwe i regularne cła importowe i eksportowe oraz inne opłaty”41. Po uiszczeniu tych opłat płacono uczciwe i określone opłaty tranzytowe za sprowadzanie towarów z miast portowych do wnętrza Chin.42 Dla Brytyjczyków była to bardzo korzystna umowa. Ustanawiając stałe cła, Brytyjczycy mogli zapewnić rynek zbytu dla swoich krajowych towarów, jednocześnie obniżając ceny towarów kupowanych w Chinach.43 Nie było to możliwe w poprzednim systemie kantońskim, ponieważ chińscy brokerzy mogli manipulować cłami importowymi i zawyżać ceny towarów eksportowane towary. Ustalenie „sprawiedliwych” ceł tranzytowych pozwoliło także brytyjskim towarom zachować konkurencyjność poza miastami portowymi.44
Godne uwagi w traktacie z Nanjing jest to, że prawie nie wspomina się w nim o handlu opium, mimo że jest to najważniejszy element wojny.45 Artykuł IV jest jedynym wyjątkiem, ponieważ wzywa do zapłaty sześciu milionów dolarów w ramach rekompensaty za skonfiskowane opium i zniszczone w 1839 r.46 Chociaż Brytyjczycy w prywatnych rozmowach z Chińczykami wyrazili chęć zalegalizowania barterowego handlu opium, szybko ich ostrzeżono przed naciskaniem na tę sprawę.47 Import opium został zalegalizowany dopiero podczas drugiej wojny opiumowej.48 Niezależnie od tego , przemyt nasilił się podczas pierwszej wojny opiumowej i, jak opisał amerykański misjonarz, „osiągnął rozmiary, jakich nigdy wcześniej nie osiągnął” w latach międzywojennych49. Chociaż Wielka Brytania nie mogła osiągnąć swoich celów gospodarczych poprzez zalegalizowany handel opium, art. X zezwolił na utworzenie stałych ceł, które później umożliwiły Wielkiej Brytanii bezpieczny rynek. Mimo to import brytyjskiego opium do Chin nigdy nie ustał i nadal stanowił źródło dochodów Wielkiej Brytanii podczas pierwszej wojny opiumowej i po jej zakończeniu. Dla Chińczyków artykuł X oznaczał utratę dochodów. Proces eksportu poprzedzający traktat z Nanjing pozwolił Chinom zarobić ogromne ilości pieniędzy w postaci srebra, które obecnie zostało utracone50. Współczesne szacunki sugerują, że w XVII wieku chiński import srebra wynosił średnio około 10 milionów dolarów rocznie .51 Nie mając możliwości opodatkowania eksportu według własnego uznania, Chińczycy stracili znaczny strumień dochodów, co ostatecznie przejawiło się w spadku statusu Chin w stosunku do Wielkiej Brytanii.
Przed pierwszą wojną opiumową istniało wiele uciążliwych przeszkód w handlu dla Brytyjczyków, które później zostały uwzględnione w traktacie nankińskim. Handel zagraniczny był wysoce regulowany od połowy XVIII wieku; był skoncentrowany wyłącznie w obszarze Kantonu.52 Zrobiono to celowo, aby uchronić ogólną populację przed „obcymi zakłóceniami”, ponieważ ludzie z Zachodu nie mogli handlować w żadnym innym porcie.53 Brytyjczycy postrzegali ten system jako problematyczny, ponieważ był restrykcyjny.54 Jednym z takich ograniczeń było to, że zagraniczni kupcy nie mogli mieszkać w Kantonie – wolno im było mieszkać w kilku budynkach zwanych „fabrykami”, które stały na skraju rzeki poza murem w Kantonie i nigdzie indziej.55 Co więcej, nielegalne było opuszczanie obszaru fabryki z jakiegokolwiek innego powodu niż odwiedzanie swoich statków. Nie wolno im było przyprowadzać żon ani dzieci i mogli pozostać tylko na sezon handlowy, który trwał około czterdziestu dni.56Komunikacja odbywała się wyłącznie za pośrednictwem Cohong – grupy chińskich kupców działających jako pośrednicy i nadzorcy zagranicznych kupców. W związku z tym handel zagraniczny za pośrednictwem systemu kantońskiego był niewygodny, uciążliwy i pod wieloma względami upokarzający dla Brytyjczyków. Brytyjczycy próbowali temu zaradzić, negocjując warunki systemu kantońskiego przed pierwszą wojną opiumową. Głównym celem misji lorda Macartneya z 1792 r. było rozszerzenie praw handlowych dla Brytyjczyków w Chinach.57 Do 1800 r. Brytyjczycy zaczęli dominować w chińskim handlu, jednocześnie forsując przekonanie, że mieszkańcy Kantonu powinni być wdzięczni brytyjskim kupcom za ich dobrobyt gospodarczy – to niewątpliwie zwiększyło napięcia.58 Pomimo wielu negocjacji, które miały miejsce od końca XVIII wieku do początku wojny opiumowej, Brytyjczycy nie byli w stanie znacząco zmienić systemu kantońskiego. W związku z tym restrykcyjny charakter handlu pozostał bolączką Brytyjczyków przed i po pierwszej wojnie opiumowej, a nawet w odniesieniu do traktatu z Nankinu.
Artykuł II i artykuł V traktatu nankińskiego odnosiły się do irytującego charakteru systemu kantońskiego, który był źródłem niezadowolenia Brytyjczyków od połowy XVIII wieku. Artykuł II stanowił, że pięć portów traktatowych w Kantonie, Fuzhou, Xiamen, Ningbo i Szanghaju miało być otwartych dla brytyjskich rezydentów i ich rodzin. Artykuł V znosił system Canton Cohong w pięciu portach traktatowych i pozwalał Brytyjczykom prowadzić interesy z kimkolwiek chcieli.60 Jako takie, Artykuł II i Artykuł V służyły jako rozwiązanie dokuczliwych ograniczeń handlowych, których Brytyjczycy doświadczyli przed pierwszą wojną opiumową. Podczas gdy krótkoterminowe przychody handlowe w niektórych portach traktatowych nie były tak zamożne, jak oczekiwali Brytyjczycy, Shang-hai został opisany jako „miasto boomu”, ponieważ w 1850 r. mieszkało tam ponad stu kupców”.61 W latach tuż przed drugą wojną opiumową opium, które w tym czasie było nadal nielegalne, napływało do Szanghaju w tempie co najmniej 20 000 skrzyń rocznie.62Ustępstwa otrzymane w traktacie z Nankinu i sukces Szanghaju pokazują, że Brytyjczycy byli w stanie rozwiązać swoje przedwojenne skargi. Co najważniejsze, Brytyjczycy osiągnęli to, utrzymując i rozwijając chiński handel opium. Dla Chińczyków zmiany w strukturze portów traktatowych oznaczały ich gorszą pozycję w stosunku do Brytyjczyków, ale ich reakcja na te zmiany była niejednoznaczna. Uważali, że ustępstwa, takie jak otwarcie większej liczby portów traktatowych, są niewielkie i zaspokoją „zachodnią chciwość handlową”.63 Jednak ekspansja portów traktatowych przyniosła również większą ekspozycję społeczeństwa na ludzi z Zachodu, czego dowodem był wzrost antybrytyjskich ataków i zamieszek ze strony wiejskich milicji i miejskich tłumów w Kantonie w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XIX wieku.64 Artykuły II i V traktatu z Nankinu odebrały Chinom możliwość ochrony ludności przed Brytyjczykami, reprezentując w ten sposób utratę statusu w stosunku do Wielkiej Brytanii.
Warunki, na których w 1842 r. zawarto traktat z Nankinu, miały swoje źródło w brytyjskich pretensjach sprzed pierwszej wojny opiumowej pod koniec XVIII wieku i w połowie XIX wieku. Brytyjczycy wyrazili kilka skarg, które zostały sformułowane jako chęć ustanowienia równości między Wielką Brytanią a Chinami, ustanowienia brytyjskiej eksterytorialności, naprawienia kwestii bilansu płatniczego i rozszerzenia brytyjskiego handlu w Chinach. Ogólnie rzecz biorąc, traktat z Nankinu odnosił się do wszystkich wyżej wymienionych obaw. Jednak Brytyjczycy byli w stanie rozwiązać swoje żale i stworzyć bardziej korzystne relacje chińsko-brytyjskie tylko przy poświęceniu Chińczyków. Dlatego w wyniku pierwszej wojny opiumowej i warunków wynegocjowanych w traktacie nankińskim Chiny straciły status i pozycję w porównaniu z Brytyjczykami i innymi mocarstwami zachodnimi. Sukces Wielkiej Brytanii w pierwszej wojnie opiumowej ogromnie się opłacił, ponieważ zmienił dynamikę władzy na ich korzyść. Istotne jest jednak, aby interpretować konflikt nie jako ten, który dotyczy wyłącznie nielegalnego handlu opium, ponieważ był on powierzchowny w porównaniu z prawdziwą kwestią, ale jako konflikt między kulturami Zachodu i Wschodu. Wiele skarg doświadczanych przez Brytyjczyków było wynikiem wyraźnych różnic kulturowych – szczególnie przed pierwszą wojną opiumową, kiedy Brytyjczycy zostali zmuszeni do dostosowania się do chińskich koncepcji prawnych, społecznych i kulturowych. Koniec pierwszej wojny opiumowej zapoczątkował ogromną zmianę w globalnej równowadze sił. Zmiana ta zmusiła Chińczyków do przestrzegania europejskich norm aż do końca Stulecia i upokorzenia w 1949 roku i ukształtowała stosunki chińsko-brytyjskie na wiele lat.
Abigail Sobin
¹ William Travis Hanes and Frank Sanello, Opium Wars: The Addiction of One Em-pire and the Corruption of Another (Naperville, Illinois: Sourcebooks, 2002), 13.
² Harry G. Gelber, “Europeans, Missions and Trade,” in The Dragon and the Foreign.
Devils (London: Bloomsbury, 2007), pp. 145-173, 168.
³ Li Chieng-nung, The Political History of China, 1840-1928, trans. Jeremy Ingalls and Ssu-yu Teng (Stanford, CA: Stanford University Press, 1967), 16.
4 Gelber, The Dragon and the Foreign Devils, 168.
5 Li, The Political History of China, 16.
6 Ibid.
7 Mark Borthwick, Pacific Century: The Emergence of Modern Pacific Asia (Boulder, CO: Westview Press, 2013), 25.
8 Li, The Political History of China, 17.
9 Gelber, The Dragon and the Foreign Devils, 172.
10 Li, The Political History of China, 18.
¹¹ Brian Cunningham, “The Treaty of Nanjing: Document Analysis,” in MilestoneDocuments in World History: Exploring the Primary Sources That Shaped the World, ed. Brian Bonhomme and Cathleen Boivin (Dallas, TX: Schlager Group, 2010).
¹² Jonathan D. Spence, The Search for Modern China (New York, NY: W.W. Norton & Company, 1990), 160.
¹³ Grover Clark, The Great Wall Crumbles (Freeport, NY: Books for Libraries Press, 1971), 201.
14 Ibid.
15 Ibid.
16 Ibid.
17 David Scott, China and the International System, 1849-1949: Power, Presence, and Perceptions in a Century of Humiliation (Albany, NY: State University of New York Press, 2008), 18.
18 Ibid.
19 Ibid.
20 Li Chen, “Law, Empire, and Historiography of Modern Sino-Western Relations: A Case Study of the Lady Hughes Controversy in 1784,” Law and History Review 27, no. 1 (2009): pp. 1-53, 2.
²¹ Ibid., 2-3.
²² Ibid.
²³ Scott, China and the International System, 19.
24 Chen, Law, Empire, and Histography of Modern Sino-Western Relations, 1.
25 Emily Whewell, “British Extraterritoriality in China: The Legal System, Function of Criminal Jurisdiction, and its Challenges” (PhD diss., University of Leicester, 2015), 39.
26 Ibid.
27 Ibid.
28 Ibid., 40.
29 Chen, Law, Empire, and Histography of Modern Sino-Western Relations, 8.
30 Ibid.
³¹ Spence, The Search for Modern China, 161.
³² Ibid., 162.
³³ Scott, China and the International System, 28.
34 Ibid.
35 Ibid.
36 Spence, The Search for Modern China, 128-129.
37 Ibid., 129.
38 Ibid.39 Ibid.
40 Ibid., 130.
41 Ibid., 160.
42 Ibid.
43 Cunningham, Millstone Documents in World History.
44 Ibid.
45 Peter Ward Fay, The Opium War, 1840-1842 (Chapel Hill, NC: The University of North Carolina Press, 1975), 361-362.
46 Spence, The Search for Modern China, 160.
47 Ibid.
48 Zheng Yangwen, The Social Life of Opium in China (Cambridge University Press, 2009), 105.
49 Ibid.
50 Gelber, The Dragon and the Foreign Devils, 156.
51 Ibid.
52 Ibid., 155-156.
53 Ibid; Clark, The Great Wall Crumbles, 191.
54 Ibid.
55 Gelber, The Dragon and the Foreign Devils, 156.
56 Clark, The Great Wall Crumbles, 191-192.
57 Li, The Political History of China, 16.
58 John D. Wong, Global Trade in the Nineteenth Century: The House of Houqua and the Canton System (Cambridge: Cambridge University Press, 2016), 34.
59 Spence, The Search for Modern China, 159.
60 Ibid.
61 Ibid., 162.
62 Ibid.
63 Ibid.
64 Ibid.
Bibliography
Borthwick, Mark. Pacific Century: The Emergence of Modern Pacific Asia.
Boulder, CO: Westview Press, 2013.Chen, Li. “Law, Empire, and Historiography of Modern Sino-Western Relations: A Case Study of the Lady Hughes Controversy in 1784.” Law and History Review 27, no. 1 (2009): 1–53.
Chieng-nung, Li. The Political History of China, 1840-1928. Translated by Jeremy Ingalls and Ssu-yu Teng. Stanford, CA: Stanford University Press, 1967.
Clark, Grover. The Great Wall Crumbles. Freeport, NY: Books for Libraries Press, 1971.Cunningham, Brian. “The Treaty of Nanjing: Document Analysis.” In Milestone Documents in World History: Exploring the Primary Sources That Shaped the World, edited by Brian Bonhomme and Cathleen Boivin.
Dallas, TX: Schlager Group, 2010.Fay, Peter Ward. The Opium War, 1840-1842. Chapel Hill, NC: The University of North Carolina Press, 1975.
Gelber, Harry G. “Europeans, Missions and Trade.” Chapter In The Dragon and the Foreign Devils, 145–73. London: Bloomsbury, 2007.
Hanes, William Travis, and Frank Sanello. Opium Wars: The Addiction of One Empire and the Corruption of Another. Naperville, Illinois: Sourcebooks, 2002.
Scott, David. China and the International System, 1849-1949: Power, Presence, and Perceptions in a Century of Humiliation. Albany, NY: State University of New York Press, 2008.
Spence, Jonathan D. The Search for Modern China. New York, NY: W.W. Norton & Company, 1990.
Whewell, Emily. “British Extraterritoriality in China: The Legal System, Functions of Criminal Jurisdiction, and Its Challenges 1833-1943.” PhD diss., University of Leicester, 2015.
Wong, John D. Global Trade in the Nineteenth Century: The House of Houqua and the Canton System. Cambridge: Cambridge University Press, 2016.
Zheng, Yangwen. The Social Life of Opium in China. Cambridge University Press, 2009
Author: Abigail Sobin. Edited by: Alejandra Largo Alvarez, Chelsea Buckley, and Emily Bunch.
Sobin, A. (2023). The Century of Humiliation: The Opium War and 1842 Treaty of Nanjing. The Mirror – Undergraduate History Journal, 43(1), 41–49. Retrieved from https://ojs.lib.uwo.ca/index.php/westernumirror/article/view/15488
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work’s authorship and initial publication in this journal.
Link do artykułu: https://ojs.lib.uwo.ca/index.php/westernumirror/article/view/15488/12996
Obraz wyróżniający: Obraz nieznanego autora przedstawiający podpisanie traktatu.
Autorstwa Painted by Captain John Platt, Bengal Volunteers. Engraved by John Burnet. – Anne S. K. Brown Military Collection, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12229605
Autorstwa Painted by Captain John Platt, Bengal Volunteers. Engraved by John Burnet. – Anne S. K. Brown Military Collection, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12229605
