Dzieło sztuki przedstawia dziecięcą własność Marca -Anthony’ego Macona. Z Wikimedia Commons, repozytorium wolnych mediów.
Streszczenie
Tło
Podobnie jak w innych sektorach opieki zdrowotnej, zdrowie psychiczne przesunęło się w kierunku profilaktyki wtórnej, z wysiłkiem wykrywania i leczenia zaburzeń psychicznych tak wcześnie, jak to możliwe. Jednak zbieżne dowody rzucają nowe światło na potencjał strategii profilaktyki pierwotnej i promocji zdrowia psychicznego młodych ludzi. Naszym celem była ponowna ocena takich dowodów.
Metody
Dokonaliśmy przeglądu aktualnego stanu wiedzy na temat prowadzenia interwencji promocyjnych i profilaktycznych dotyczących zdrowia psychicznego młodzieży.
Wyniki
Połowa wszystkich zaburzeń psychicznych zaczyna się w wieku 14 lat i zwykle poprzedzają je niespecyficzne zaburzenia psychospołeczne, które mogą rozwinąć się w każdym poważnym zaburzeniu psychicznym i odpowiadać za 45% globalnego obciążenia chorobami w przedziale wiekowym 0–25. Podczas gdy podjęto pewne działania w celu promowania wdrażania usług dedykowanych młodym ludziom, potrzeby w zakresie zdrowia psychicznego w tym krytycznym okresie pozostają w dużej mierze niezaspokojone. Wymaga to przeprojektowania strategii zapobiegawczych w ukierunkowanych na młodzież multidyscyplinarnych i transdiagnostycznych ramach, które mogłyby wcześnie zmodyfikować możliwe trajektorie psychopatologiczne.
Wnioski
Dowody wskazują, że nierealistyczne byłoby rozpatrywanie promocji i profilaktyki w zakresie zdrowia psychicznego jako odpowiedzialności samych specjalistów zdrowia psychicznego. Zintegrowane i multidyscyplinarne usługi są potrzebne, aby zwiększyć zakres możliwych interwencji i ograniczyć ryzyko złych długoterminowych wyników, przy jednoczesnym potencjalnym potencjale korzyści w zakresie kosztów systemu opieki zdrowotnej. Jednak specjaliści zdrowia psychicznego mają naukową, etyczną i moralną odpowiedzialność wskazywania kierunku wszystkim organom społecznym, politycznym i innym organom opieki zdrowotnej zaangażowanym w proces zaspokajania potrzeb w zakresie zdrowia psychicznego w latach młodości.
Tło
Strategie promocji, zapobiegania i wczesnej interwencji mogą mieć największy wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie ludzi [ 1 ]. Strategie przesiewowe i interwencje wczesnego wykrywania mogą umożliwić skuteczniejsze ścieżki opieki zdrowotnej, podejmując działania na długo przed pogorszeniem się problemów zdrowotnych lub zapobiegając ich wystąpieniu [ 2 ]. Umożliwiają również bardziej spersonalizowaną opiekę pod względem dostosowywania interwencji zdrowotnych do konkretnych czynników ryzyka społeczno-demograficznego i zdrowotnego, a także aktywowania interwencji specyficznych dla danego stadium choroby [ 3 ]. W związku z tym zasugerowano zastosowanie modeli stadializacji klinicznej w celu poprawy korzyści zdrowotnych, poprzez zaspokojenie potrzeb osób znajdujących się na różnych etapach wzdłuż kontinuum między zdrowiem a chorobą [ 4 ]. Pomimo wyzwań, reformułowanie usług zdrowotnych w tej perspektywie może zwiększyć skuteczność zapobiegania i wczesnej interwencji, kontrolę chorób i ogólną opiekę, pozytywnie wpływając na wyniki dotyczące zdrowia i dobrego samopoczucia szerszej populacji [ 5 ]. Nie należy tego przeoczyć, może to potencjalnie zmniejszyć obciążenie chorobami i koszty systemu opieki zdrowotnej [ 6 ].
Potrzeba wdrożenia profilaktyki i wczesnej interwencji w zakresie zdrowia psychicznego młodzieży
Zapobieganie i wczesna interwencja są uznanymi kluczowymi elementami minimalizującymi wpływ wszelkich potencjalnie poważnych schorzeń. Jednakże, podczas gdy reprezentuje to obszar niezwykłych osiągnięć, wczesna interwencja w zakresie zdrowia młodzieży jest celem, który nie został jeszcze w pełni osiągnięty [ 7 ]. Dotyczy to w szczególności zdrowia psychicznego młodzieży. W rzeczywistości opieka zdrowotna w zakresie zdrowia psychicznego była tradycyjnie ukierunkowana na zapewnianie korzyści zdrowotnych populacji dorosłych podczas wydarzeń kryzysowych i poważnych sytuacji nadzwyczajnych [ 8 ]. W tych ramach zgłoszenia dotyczące zdrowia psychicznego w placówkach ratunkowych w populacjach pediatrycznych są zdarzeniami dość częstymi [ 9 ]. Polityki deinstytucjonalizacji tylko częściowo rozwiązały ten problem, również w świetle dużej zmienności na całym świecie we wdrażaniu usług zdrowia psychicznego w społecznościach [ 10 ], zwłaszcza w przypadku dzieci i młodych dorosłych [ 11 ].
Teoretyczne rozważania na temat możliwości interwencji w tym konkretnym przedziale wiekowym pod kątem zdrowia psychicznego podążają za szeregiem rozważań opartych na dowodach. Po pierwsze , zdrowie psychiczne jest kluczowym składnikiem zdolności osoby do dobrego funkcjonowania w życiu osobistym i społecznym, a także przyjmowania strategii radzenia sobie z wydarzeniami życiowymi [ 12 ]. W związku z tym wczesne lata dzieciństwa są niezwykle ważne w świetle większej wrażliwości i podatności wczesnego rozwoju mózgu, co może mieć długotrwałe skutki dla osiągnięć akademickich, społecznych, emocjonalnych i behawioralnych w wieku dorosłym [ 13 ]. Po drugie , większość zaburzeń psychicznych osiąga szczyt częstości występowania w okresie przejścia z dzieciństwa do wczesnej dorosłości, przy czym nawet 1 na 5 osób doświadcza klinicznie istotnych problemów ze zdrowiem psychicznym przed ukończeniem 25 roku życia, z czego 50% wykazuje już objawy w wieku 14 lat [ 14 ]. Wśród osób poniżej 25 roku życia problemy ze zdrowiem psychicznym, zwłaszcza lęk i zaburzenia nastroju, są główną przyczyną lat życia skorygowanych niepełnosprawnością (DALY), stanowiąc 45% globalnego obciążenia chorobami, przy czym problematyczne używanie substancji, w tym alkoholu i narkotyków, jest głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia DALY (9%) [ 15 ]. Po trzecie , większość usług zdrowia psychicznego, tak jak były one tradycyjnie rozwijane, okazała się nieskuteczna w zapewnianiu opieki zdrowotnej w tym krytycznym okresie [ 16 ], przy umiarkowanym korzystaniu z usług zdrowia psychicznego pomimo wysokiej częstości występowania problemów ze zdrowiem psychicznym wśród młodych osób [ 17 ]. Ponadto, po wystąpieniu objawów, osoby w wieku 0–25 lat doświadczają największego opóźnienia w początkowym leczeniu [ 18 ]. Wynika to głównie z dwóch powodów. Z jednej strony, młodzi ludzie, zwłaszcza mężczyźni, osoby o niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej i należące do mniejszości etnicznych, rzadziej nawiązują początkowy kontakt ze służbami zdrowia psychicznego, a stygmatyzacja stanowi główną barierę w tym zakresie [ 19 ]. Kiedy tak się dzieje, wykazują wysoki wskaźnik wycofania się [ 20 ]. Z drugiej strony, znaczne opóźnienia w otrzymywaniu opieki są również przypisywane zmniejszonej zdolności usług do szybkiego zapewnienia specjalistycznej opieki psychiatrycznej dla młodzieży w potrzebie po pierwszej konsultacji podstawowej opieki zdrowotnej [ 21 ]. Kiedy leczenie jest w końcu oferowane, większość nie jest oparta na dowodach [ 16 ].
Na podstawie dowodów podsumowanych powyżej, istnieje pilna potrzeba opracowania lub ulepszenia, tam gdzie są, modeli opieki psychiatrycznej dla młodzieży, które mogą wdrażać strategie zapobiegania i wczesnej interwencji. Podczas gdy poczyniono postęp w przypadku zaburzeń psychotycznych, również dzięki skutecznemu zastosowaniu koncepcji stanu psychicznego zagrożonego [ 22 ], jest to nadal w dużej mierze niezbadane w kontekście powszechnych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęk, nadużywanie substancji i zaburzenia odżywiania [ 23 ]. Aby sprostać potrzebie wczesnej interwencji w przypadku problemów ze zdrowiem psychicznym w dzieciństwie i wczesnej dorosłości, konieczne jest równoległe przeprojektowanie usług zapobiegania i wczesnej interwencji dla młodych populacji poprzez promowanie multidyscyplinarnej współpracy między różnymi wyspecjalizowanymi specjalistami w ramach ulepszonej i zintegrowanej usługi rozszerzonej opieki podstawowej [ 5 ].
Celem tego przeglądu narracyjnego jest potrójne: (i) zaktualizowanie bieżącej debaty na temat koncepcji stanu psychicznego będącego w grupie ryzyka i możliwości poszerzenia obszaru klinicznej interwencji poza zaburzenia psychotyczne; (ii) przegląd roli trudności psychospołecznych we wczesnym okresie życia jako potencjalnie stabilnych czynników ryzyka złego stanu zdrowia psychicznego oraz stopnia, w jakim były one celami wczesnej interwencji; oraz (iii) przedstawienie postępów poczynionych do tej pory w zakresie wdrażania wspólnych i zintegrowanych usług na rzecz zdrowia psychicznego młodzieży w ramach systemu opieki zdrowotnej.
Metody
Niniejszy przegląd literatury ma na celu zebranie dowodów naukowych dotyczących wykrywania czynników ryzyka we wczesnym życiu, świadczenia usług w zakresie zdrowia psychicznego młodzieży i stosowania modelu stadializacji klinicznej przy użyciu podejścia transdiagnostycznego. W szczególności niniejsza praca ma na celu podkreślenie związku między tymi składnikami wczesnej interwencji i zaproponowanie nowych kierunków badań klinicznych nad pełnym rozwojem modelu opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia psychicznego opartego na młodzieży, skoncentrowanego na zapobieganiu.
Strategia wyszukiwania
Przeprowadzono przeszukanie literatury przy użyciu elektronicznych baz danych (MEDLINE, Web of Science i Scopus), stosując kombinację terminów wyszukiwania opisujących czynniki ryzyka, stadia kliniczne oraz wielodyscyplinarną profilaktykę i wczesne interwencje w zakresie zdrowia psychicznego młodzieży. Szczególną uwagę zwrócono na dostępne badania z ostatnich 25 lat, ponieważ w ciągu ostatnich 2–3 dekad nastąpiła istotna zmiana w charakterystyce klinicznej fazy prodromalnej głównych zaburzeń psychicznych u młodzieży [ 21 ]. Ponadto zgłoszono pewne dowody badawcze zebrane poza tymi przeszukiwaniami, jeśli wszyscy autorzy uznali je za stosowne.
Kryteria kwalifikowalności
Badania kwalifikowały się do włączenia do tego przeglądu, jeśli oceniały strategie zapobiegania u młodzieży w podejściu transdiagnostycznym i multidyscyplinarnym. Badania zostały wykluczone, jeśli (i) nie oceniały zastosowania modelu stadializacji klinicznej dla zdrowia psychicznego młodzieży w ramach transdiagnostycznych; (ii) nie badały świadczenia usług zdrowia psychicznego młodzieży w ramach multidyscyplinarnych; (iii) oceniały przede wszystkim czynniki ryzyka i strategie zapobiegania w populacjach starszych, a nie u młodzieży.
W kierunku transdiagnostycznego modelu klinicznej oceny stadiów w celu objęcia szerszej populacji młodzieży zagrożonej
W XIX wieku tzw. „stan prodromalny” (tj. okres poprzedzający wystąpienie poważnych zaburzeń psychicznych) był postrzegany jako faza charakteryzująca się objawami o niskim natężeniu lub niewielkim nasileniu, niewystarczającymi do uzasadnienia diagnozy kategorycznej, ale których nieuchronny postęp w kierunku pełnoobjawowego zaburzenia był tylko kwestią czasu. Pod koniec ubiegłego wieku sformułowanie koncepcji „stanu psychicznego zagrożonego” [ 22 ] stanowiło kamień milowy w rozwoju podejścia zapobiegawczego do zaburzeń psychicznych, poprzez przezwyciężenie stagnacji idei nieuchronnie złowieszczej prognozy. To dramatycznie rozluźniło deterministyczne podejście do cięższych zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia, na rzecz bardziej ostrożnego podejścia do potencjalnej przyszłej ewolucji stanu w kontekście spektrum psychozy, gdzie łagodniejsze formy zaburzenia i powrót do zdrowia są nadal możliwe. Po okresie zmagań o przełożenie tego paradygmatycznego postępu na bardziej efektywne praktyki opieki psychiatrycznej, głównie z powodu restrykcyjnego stosowania pojęć „ryzyka” i „przejścia” wyłącznie na podstawie pozytywnych objawów psychotycznych [ 24 ], w końcu stajemy w obliczu nowego punktu zwrotnego. Dowody naukowe coraz częściej uznają, że oprócz przejścia do psychozy, długotrwałego zaburzenia psychotycznego lub uporczywych podprogowych objawów psychotycznych, bardzo częstym wynikiem jest również postęp w kierunku uporczywych zaburzeń nastroju, lęku, osobowości i/lub używania substancji [ 25 , 26 ]. Stanowi to uzupełnienie niezależnych dowodów na to, że w trakcie rozwoju czynniki ryzyka mogą przyczyniać się do szeregu psychopatologii, a wczesne wskaźniki późniejszego ryzyka są często wymiarowe [ 27 ]. Na przykład przeciwności losu w dzieciństwie wydają się negatywnie wpływać na szereg zaburzeń [ 28 ]. Tak więc, aby lepiej scharakteryzować pluripotentne i transdiagnostyczne procesy rozwojowe oraz mechanizmy biobehawioralne, które powodują choroby psychiczne, podejścia interdyscyplinarne muszą zintegrować, jeśli nie przezwyciężyć, tradycyjnego podejścia diagnostycznego.
W tym względzie zintegrowane usługi zdrowia psychicznego dla młodzieży, które są nadal na wcześniejszych etapach zaburzeń psychicznych, mogą skorzystać z szerszych ram modelu stadializacji klinicznej wykraczających daleko poza ograniczony paradygmat ultrawysokiego ryzyka (UHR) dla psychozy. W szczególności paradygmat transdiagnostycznego klinicznego stanu psychicznego wysokiego ryzyka (CHARMS) może zwiększyć zdolność do przechwytywania szerszego zakresu przypadków o niższym ryzyku niż w przypadku osób z samymi osłabionymi objawami psychotycznymi, w tym osób z objawami podprogowymi choroby afektywnej dwubiegunowej i osobowości typu borderline, a także łagodną do umiarkowanej depresją [ 22 ] (Ryc. 1 ).
Zdrowie psychiczne młodzieży: jakie cele i interwencje?
Zmiany neurorozwojowe zachodzące w okresie młodości sprawiają, że jest to okres zarówno podatności, jak i szans na zdrowie psychiczne. Dowody naukowe wskazują, że szereg czynników wpływa na zdrowie psychiczne osoby od momentu narodzin do wczesnej dorosłości, po czym zdrowie psychiczne może być nadal znacząco modulowane, ale w mniejszym stopniu [ 29 ]. Zaspokajanie fizycznych (tj. zdrowe odżywianie), psychologicznych (tj. stabilne i responsywne relacje przywiązaniowe) potrzeb dziecka i społecznych (tj. wspierające i bezpieczne środowisko) jest kluczowym elementem wspierającym optymalny rozwój mózgu, regulację emocjonalną i wyższego rzędu funkcje poznawcze, z długotrwałymi korzyściami zdrowotnymi [ 30 ]. Z drugiej strony, przeciwności losu w czasie ciąży i wczesnego dzieciństwa, takie jak nieodpowiednia opieka, zaniedbanie i trauma, wykazały negatywny wpływ na trajektorie akademickie, umiejętności psychospołeczne, odporność fizyczną i możliwość zdrowego starzenia się [ 29 , 31 ]. Ponadto, w zależności od ich natury, czy są to czynniki ryzyka czy ochrony, takie uwarunkowania środowiskowe mogą różnicowo modulować ekspresję genów i reakcję na stres, z trwałymi skutkami zdrowotnymi [ 32 ]. Na przykład dowody z badań interakcji gen-środowisko sugerują, że dzieci będące nosicielami określonych wariantów genetycznych są bardziej narażone na problemy behawioralne w późniejszym życiu, ale tylko wtedy, gdy są wychowywane w dysfunkcyjnych rodzinach [ 33 ]. Podobnie, niezależnie od ich nasilenia, stresujące wydarzenia życiowe wywierają najbardziej „toksyczny” wpływ na układ stresowy dzieci, zwiększając ryzyko późniejszego rozwoju trudności psychicznych związanych ze stresem, gdy doświadcza się ich w nieobecności stabilnego i wspierającego środowiska [ 34 ]. W tym kontekście wydaje się szczególnie istotne rozwijanie bezpiecznego przywiązania między dzieckiem a ochronnym głównym opiekunem, w celu ułatwienia adaptacyjnych reakcji emocjonalnych i behawioralnych na stresujące wydarzenia [ 35 ]. W jego braku rozwój neurologiczny może zostać osłabiony, czyniąc daną osobę bardziej podatną na dalsze zniewagi środowiskowe i późniejszy rozwój zarówno internalizujących [ 36 ], jak i eksternalizujących [ 37 ] problemów behawioralnych, w tym lęku, depresji, nadużywania substancji, niedostosowawczych wzorców odżywiania, ryzykownych zachowań seksualnych i skłonności samobójczych. Związek między trudnościami w przywiązaniu a problemami psychologicznymi u młodzieży jest najprawdopodobniej dwukierunkowy, co oznacza, że problematyczne zachowania w dzieciństwie i okresie dojrzewania mogą również powodować trudności w przywiązaniu opiekuna do dziecka/nastolatka lub nasilać istniejące wcześniej wzorce dysfunkcyjne [ 38]. Badania wykazały, że zaburzenia internalizujące i externalizujące w dzieciństwie są powiązane ze zwiększonym prawdopodobieństwem rozwoju zaburzeń psychicznych w późniejszym wieku dorosłym [ 39 ]. Co ciekawe, rygorystyczne testy homotypowych (zaburzenie przewidujące samo siebie w miarę upływu czasu) i heterotypowych (różne zaburzenia przewidujące siebie nawzajem w miarę upływu czasu) wzorców predykcji sugerują coraz bardziej niuansowany rozwojowo i diagnostycznie obraz, obejmujący, ale nie ograniczający się do: (i) krzyżowego przewidywania lęku i depresji od okresu dojrzewania do dorosłości; (ii) młodzieńczego zaburzenia opozycyjno-buntowniczego, lęku i zaburzeń związanych z substancjami w całości odpowiadających homotypowemu wzorcowi predykcji depresji w miarę upływu czasu; oraz (iii) internalizującej i externalizującej psychopatologii przewidującej doświadczenia przypominające psychozę i odwrotnie [ 40 ]. Ogólnie rzecz biorąc, te ustalenia podkreślają, w jaki sposób pojedyncze trajektorie zorientowane na zaburzenia oferują ograniczone perspektywy interwencji zapobiegawczych. Zamiast tego interwencje zajmujące się wieloma współwystępującymi problemami mają większe szanse na pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne młodzieży, potencjalnie przerywając ciągłość między dziecięcą internalizacją i eksternalizacją psychopatologii, które mogą również współwystępować z doświadczeniami przypominającymi psychozę z jednej strony, a zaburzeniami psychicznymi w wieku dorosłym z drugiej. Duże badanie przeprowadzone przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) wśród 51 945 dorosłych w 21 krajach wykazało, że wyeliminowanie przeciwności losu z dzieciństwa, zwłaszcza tych związanych z niedostosowawczym funkcjonowaniem rodziny (np. choroba psychiczna rodziców, znęcanie się nad dziećmi, zaniedbanie), doprowadziłoby do 29,8% redukcji wszelkich zaburzeń psychicznych w ciągu całego życia, a nawet większej redukcji, biorąc pod uwagę wyłącznie przypadki występujące w okresie dojrzewania (32,3%) i w dzieciństwie (38,2%) [ 28 ]. Możliwość zapobiegania prawie jednemu na dwa zaburzenia psychiczne występujące w dzieciństwie ma kluczowe znaczenie, gdy weźmie się pod uwagę, że doświadczenie zaburzenia psychicznego „rozpala” kaskadę zdarzeń, które zwiększają prawdopodobieństwo nawrotu w późniejszym życiu [ 41 ]. W związku z tym promowanie selektywnych strategii zapobiegawczych wspierających reaktywność fizjologiczną dzieci, kontrolę poznawczą i samoregulację poprzez interwencje rodzicielskie i w klasie może stanowić ogromne działanie zapobiegawcze i zagwarantować jak najwcześniejszy dostęp do interwencji w celu ograniczenia ciągłości problemów ze zdrowiem psychicznym od dzieciństwa przez okres dojrzewania aż do dorosłości.
Podsumowanie czynników ryzyka i wielokierunkowej trajektorii patologicznej zaburzeń psychicznych obejmującej profilaktykę młodzieżową i wczesną interwencję przedstawiono na ryc. 2 .
Profilaktyka zdrowia psychicznego i wczesna interwencja u młodzieży: gdzie są dowody?
Promocja zdrowia psychicznego młodzieży
Promocja zdrowia psychicznego koncentruje się na wzmacnianiu mocnych stron, zdolności i zasobów jednostek i społeczności, aby umożliwić im zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem psychicznym i jego determinantami. Z drugiej strony profilaktyka ma na celu zmniejszenie częstości występowania, rozpowszechnienia i ciężkości docelowych schorzeń zdrowia psychicznego [ 42 ]. Aby wypełnić lukę w leczeniu zaburzeń psychicznych, neurologicznych i związanych z używaniem substancji psychoaktywnych na całym świecie, wytyczne oparte na dowodach opracowane przez WHO zalecają, aby interwencje zdrowotne na poziomie populacji miały ogólny nacisk na promocję. Jest to zgodne z dobrze ugruntowanym kontinuum opieki między interwencjami promującymi pozytywne zdrowie psychiczne, interwencjami mającymi na celu zapobieganie wystąpieniu zaburzeń zdrowia psychicznego (profilaktyka pierwotna) i interwencjami mającymi na celu wczesną identyfikację, wykrywanie przypadków, wczesne leczenie i rehabilitację (profilaktyka wtórna i trzeciorzędowa) [ 43 ].
Praca metaanalityczna zdecydowanie potwierdza skuteczność programów prewencyjnych dla młodzieży, które zajmują się znęcaniem się nad dziećmi [ 44 ], negatywnymi konsekwencjami rozwodu rodziców dla dzieci [ 45 ], nadużywaniem substancji psychoaktywnych [ 46 ] i problematycznymi zachowaniami związanymi ze szkołą [ 47 ] w zmniejszaniu wskaźników trudności psychospołecznych w późniejszym życiu [ 48 ]. W tym względzie multimodalne programy prewencyjne łączące interwencję przedszkolną i wsparcie rodziny zostały powiązane z najbardziej trwałymi korzystnymi efektami w zakresie szeregu wyników społecznych, w tym znacząco lepszymi ogólnymi wynikami w nauce oraz niższymi wskaźnikami przestępczości i zachowań antyspołecznych [ 49 ]. Warto jednak wspomnieć, że praktyki promocyjne cierpią z powodu różnych polityk dotyczących zdrowia psychicznego oraz czynników społecznych i kontekstowych. Na przykład niektóre dziedziny zdrowia i społeczeństwa, takie jak edukacja, mieszkalnictwo, żywienie i opieka zdrowotna, mają wszechobecny wpływ na środowiska o niskich dochodach, podczas gdy brak środowisk wspierających i sieci społecznościowych może mieć bardziej szkodliwe skutki na obszarach miejskich o dużej gęstości zaludnienia lub mniejszościach etnicznych [ 50 , 51 ]. Najprawdopodobniej programy promocyjne wymagają dostosowania do konkretnego otoczenia społeczno-kulturowego. W zależności od krytycznych kwestii i tego, jakie interwencje są najbardziej potrzebne, wdrażanie skutecznych programów odbywa się poprzez reorientację usług zdrowotnych. Ponadto dialog między badaniami w dziedzinie zdrowia, profesjonalistami w dziedzinie zdrowia, instytucjami służby zdrowia i rządami ma ogromne znaczenie, zwłaszcza w celu dostarczania zintegrowanych i multidyscyplinarnych działań na rzecz całej społeczności [ 50 ].
Profilaktyka pierwotna w zdrowiu psychicznym młodzieży
Model rozwojowy profilaktyki pierwotnej
Strategie profilaktyki pierwotnej mogą być uniwersalne, selektywne lub wskazane, w zależności od tego, czy są skierowane do ogółu populacji, podgrupy populacji czy konkretnych osób [ 42 ]. Zamiast być oddzielne, należy je postrzegać jako zintegrowany zestaw interwencji zapobiegawczych, które są kontynuowane w trakcie wszystkich etapów rozwoju neurologicznego życia, a także w miarę nasilania się ryzyka [ 52 ].
Profilaktyka uniwersalna (etap przedkliniczny)
Uniwersalna profilaktyka zdrowia psychicznego ma na celu promowanie prawidłowego rozwoju neurologicznego. Chociaż nie ma konsensusu co do tego, które mechanizmy patofizjologiczne należy uwzględnić we wczesnym rozwoju, obiecujące wyniki sugerują, że anomalie rozwojowe i deficyty behawioralne obserwowane w dzieciństwie mogą być, przynajmniej częściowo, modyfikowalne [ 53 ]. Zidentyfikowano szereg skutecznych interwencji farmakologicznych i psychospołecznych w celu uniwersalnej profilaktyki, w tym: (i) podawanie fosfatydylocholiny okołoporodowej [ 54 ] i N -acetylocysteiny [ 55 ] w celu wsparcia rozwoju mózgu niemowląt i neuroprotekcji przeciwzapalnej; (ii) suplementacja kwasów tłuszczowych omega-3 przez całe życie [ 56 , 57 , 58 ], witamin [ 57 , 58 , 59 ], sulforafanu [ 60 ] i prebiotyków [ 61 ] w celu wsparcia dobrego zdrowia psychicznego poprzez redukcję neurozapalenia, stresu oksydacyjnego i dysbiozy mikrobioty; (iii) interwencje behawioralne w szkole mające na celu zminimalizowanie ryzyka znęcania się i odrzucenia przez rówieśników [ 62 , 63 ], a także nadużywania substancji psychoaktywnych [ 64 , 65 ]; (iv) trening fizyczny wspomagający plastyczność mózgu [ 66 ], strukturę [ 67 ] i łączność [ 68 ], a także funkcjonowanie poznawcze [ 69 ].
Profilaktyka selektywna (stadium kliniczne 0)
Selektywne interwencje mają na celu zapobieganie manifestacji objawów psychiatrycznych, zmieniając w ten sposób ścieżkę rozwojową do pełnoprogowych zaburzeń w stanie przedchorobowym. Odbiorcami tych interwencji są osoby, u których ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych jest znacznie wyższe niż u reszty populacji, a jednocześnie pozostają bezobjawowe [ 42 ]. Zidentyfikowano szereg czynników ryzyka, w tym chorobę psychiczną rodziców [ 70 ], wiek ojca [ 71 ], powikłania położnicze i matczyne związane z ciążą [ 72 , 73 ], porę roku urodzenia [ 74 ], przynależność do mniejszości etnicznej [ 75 ], status imigracyjny [ 76 ], środowisko miejskie [ 77 ], zakażenia [ 78 ], przeciwności losu w dzieciństwie [ 28 ], niedobór witaminy D i niedożywienie [ 79 ], niski iloraz inteligencji przed zachorowaniem [ 80 ], urazowe uszkodzenie mózgu [ 81 ] oraz intensywne palenie tytoniu [ 82 ] i używanie konopi [ 83 , 84 ].
Warto odnotować, że większość czynników ryzyka jest wspólna dla wielu zaburzeń psychicznych, co sugeruje słabą trafność granic między kategoriami diagnostycznymi, przynajmniej na tym etapie [ 85 ]. Ponadto, podczas gdy niektóre czynniki ryzyka są łatwe do skorygowania (np. niedobór witaminy D) lub technicznie możliwe do zapobieżenia (np. używanie konopi, infekcje), inne wymagają restrukturyzacji roli specjalisty zdrowia psychicznego młodzieży, a także zatrudnienia kadry paraprofesjonalistów, aby intensywniej pracować z dużą populacją młodych osób zagrożonych (np. przeciwności losu w dzieciństwie), a dla jeszcze innych trudno jest wyobrazić sobie programy etycznie lub praktycznie zrównoważone (pora urodzenia, środowisko miejskie) [ 86 ]. Kilka badań oceniło skuteczność prenatalnych i wczesnoniemowlęcych programów profilaktycznych dla niemowląt i dzieci, które mogą być społecznie upośledzone lub potencjalnie zagrożone [ 87 , 88 ]. Wyniki potwierdziły długoterminowe pozytywne efekty wizyt w domach opieki dla kobiet w ciąży i ich rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji społecznej [ 87 ], a także interwencji edukacyjnych w szkołach i nauczania domowego w celu wsparcia rodzin o niskich dochodach i ich dzieci w wieku przedszkolnym [ 88 ] w ograniczaniu znęcania się nad dziećmi, zaniedbywania ich i zachowań przestępczych, a także w poprawie korzystania z opieki społecznej i statusu społeczno-ekonomicznego rodziny [ 87 , 88 ].
Do tej pory, czas na szkolną pomoc w zakresie zdrowia psychicznego, trening asertywności oraz zarządzanie stresem i lękiem dają największe szanse na zapobieganie zachowaniom niedostosowawczym i objawom [ 89 ]. Wreszcie, podczas gdy nie ma wyraźnych dowodów naukowych przemawiających za selektywnymi interwencjami w określonych docelowych populacjach, obiecującą strategią jest zaproponowanie identyfikacji tych młodych osób narażonych na te czynniki ryzyka, które mają również rodzinną historię poważnych chorób psychicznych, w świetle samego wyższego komponentu genetycznego ryzyka zaburzeń psychicznych [ 90 ].
Wskazana profilaktyka (stadium kliniczne 1)
Wskazane interwencje mają na celu identyfikację osób o wysokim ryzyku klinicznym rozwoju zaburzeń psychicznych, które są upośledzone funkcjonalnie i nie są już bezobjawowe [ 42 ]. Badania nad psychozą zidentyfikowały w ciągu pierwszych 2 lat po wystąpieniu upośledzenia funkcjonalnego okres szczególnego ryzyka przejścia w pełnoobjawowe zaburzenie [ 91 ], przy czym około jedna trzecia pacjentów znajduje się w remisji [ 92 ]. Niedawno zasugerowano zmianę w kierunku szerszego skupienia, nieograniczonego już do identyfikacji ryzyka psychozy, zgodnie z coraz wyraźniejszymi dowodami, że ścieżki do zaburzeń psychicznych są pluripotentne i transdiagnostyczne [ 22 ]. Wynika to również z dowodów, że tak zawężone podejście gwarantuje ograniczone wykrycie, około 5%, nawet u tych pacjentów, u których ostatecznie rozwinie się pierwszy epizod psychozy [ 93 ]. W tym względzie uzupełniające dowody pochodzą z dużej metaanalizy, która oceniała wpływ wskazanych działań zapobiegawczych wśród 4470 studentów z grupy ryzyka, u których wystąpił szereg problemów, w tym depresja, lęk, gniew, ogólne cierpienie psychiczne, podatność poznawcza i problemy interpersonalne [ 94 ]. Strategie interwencji obejmowały terapię poznawczo-behawioralną, relaksacyjną, trening umiejętności społecznych, ogólne zachowanie, wsparcie społeczne, uważność, medytację, psychoedukację, terapię akceptacji i zaangażowania, psychoterapię interpersonalną, trening odporności i programy wybaczenia. Wyniki sugerują, że wskazane interwencje mają pozytywny wpływ nie tylko na zmniejszenie występującego problemu, ale także na poprawę innych obszarów dostosowania psychospołecznego [ 94 ].
Wskazane interwencje są nadal zapobiegawcze i mają na celu zmianę trajektorii zaburzeń psychicznych. Dowody naukowe sugerują, że rozwój usług na rzecz wskazanej profilaktyki spełnił cele wzmocnienia zaangażowania w usługi, skrócenia czasu trwania nieleczonej choroby i współpracy z interwencjami w zakresie profilaktyki wtórnej [ 42 ]. W szczególności wykazano, że skrócenie czasu trwania nieleczonej choroby ma pozytywny wpływ na wynik pierwszego epizodu psychozy i schizofrenii na wiele sposobów [ 95 ]. Coraz więcej dowodów sugeruje podobny efekt w przypadku innych zaburzeń psychicznych, w tym ciężkiej depresji, choroby afektywnej dwubiegunowej, zaburzenia paniki, uogólnionego zaburzenia lękowego i zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego [ 96 ]. Co ważne, ponieważ niektóre objawy przeddiagnostyczne i korelaty neurobiologiczne nie są specyficzne dla psychozy [ 97 ], a niektóre niepożądane wyniki, takie jak obniżone funkcjonowanie społeczne, jakość życia i wydajność zawodowa, są wspólne dla wszystkich zaburzeń psychicznych [ 98 , 99 ], w stanach ryzyka zaproponowano strategię hybrydową obejmującą złagodzenie objawów w połączeniu ze skróceniem okresu przejściowego [ 97 ]. W szczególności kontrola objawów i samokontrola emocji i zachowania, a także programy ukierunkowane na słabe rozwiązywanie problemów społecznych, niską jakość wsparcia społecznego, konflikty interpersonalne, samotność i inne trudności społeczne w stanach ryzyka mogą zmniejszyć ryzyko progresji do jakiegokolwiek zaburzenia zdrowia psychicznego, w tym choroby afektywnej dwubiegunowej i depresji [ 97 ].
Profilaktyka wtórna w zdrowiu psychicznym młodzieży (stadium kliniczne 2)
Jeśli u pacjentów wystąpią pełnoobjawowe objawy psychiatryczne, niezwykle ważne jest aktywne działanie na rzecz zapewnienia wczesnego i możliwie całkowitego powrotu do zdrowia poprzez osiągnięcie stanu remisji klinicznej i funkcjonalnej. Strategie profilaktyki wtórnej i usługi wczesnej interwencji mają na celu złagodzenie występowania negatywnych czynników prognostycznych, takich jak długi czas trwania nieleczonej choroby, słaba odpowiedź na leczenie, słabe samopoczucie psychospołeczne i funkcjonowanie, współwystępujące używanie substancji psychoaktywnych oraz duże obciążenie rodzin pacjentów, przy czym ostatecznym celem jest zapobieganie nawrotom lub niepełnemu wyzdrowieniu [ 90 ]. Aby zwiększyć skuteczność wczesnej interwencji w zakresie zdrowia psychicznego, systematyczny przegląd Cochrane potwierdził potrzebę większej współpracy między sektorem opieki podstawowej a specjalistycznymi usługami opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia psychicznego [ 100 ]. W tym względzie modele „konsultacji-łączności” i „opieki wspólnej” wydają się działać lepiej niż tzw. „model zastępczy”, w którym lekarze podstawowej opieki zdrowotnej po prostu kierują do służb zdrowia psychicznego [ 100 ] w przypadku szeregu zaburzeń psychicznych występujących u młodzieży, w tym depresji [ 101 , 102 , 103 , 104 ], psychozy [ 105 , 106 , 107 , 108, 109 , 110 , 111 , 112 , 113 , 114 , 115 , 116 , 117 ] , choroby afektywnej dwubiegunowej [ 118 , 119 ] i zaburzenia paniki [ 120 , 121 ], przy czym obiecujące dowody wskazują na skuteczność w przypadku uogólnionego zaburzenia lękowego, fobii społecznej [ 122 ] i zaburzenia somatoformiczne [ 123 ].
Te wieloskładnikowe programy interwencyjne obejmują dostarczanie interwencji farmakologicznych i psychospołecznych, a także psychoedukację i szkolenie umiejętności. Jednak rozczarowujące dowody z badań nad wpływem opieki zespołowej na depresję wskazują, że poprawa kliniczna może nie być utrzymana po zaprzestaniu leczenia wielodyscyplinarnego [ 101 ]. Można zatem spekulować, że wypisywanie młodych ludzi do podstawowej opieki zdrowotnej lub ogólnych usług zdrowia psychicznego, które nie są przeznaczone do pomocy młodym populacjom we wczesnych stadiach zaburzeń psychicznych, prawdopodobnie spowoduje erozję początkowych zalet opieki zespołowej, a tym samym nie zmieni trajektorii i wyniku schorzenia. W przypadku braku badań oceniających długoterminową skuteczność takich interwencji, zwłaszcza w zapobieganiu złym wynikom, wycofaniu się z leczenia i nawrotom, wzywa się do zachowania ostrożności [ 90 ].
Profilaktyka trzeciorzędowa w zdrowiu psychicznym młodzieży (stadium kliniczne 3)
Profilaktyka trzeciorzędowa stanowi ostatnią okazję do złagodzenia wpływu problemów ze zdrowiem psychicznym u młodzieży. W rzeczywistości, po wystąpieniu pierwszego epizodu ostrych objawów psychiatrycznych, niektórzy pacjenci mogą nie osiągnąć pełnego wyzdrowienia, nadal mając objawy lub upośledzenie czynnościowe. Strategie profilaktyki trzeciorzędowej mają na celu rozwiązanie problemu oporności na leczenie, złego samopoczucia psychospołecznego i funkcjonowania, współwystępującego używania substancji psychoaktywnych i dużego obciążenia rodzin pacjentów, a ostatecznym celem jest zapobieganie wielokrotnym nawrotom i postępowi choroby [ 90 ]. Podczas gdy dowody biologiczne na związek między wielokrotnymi nawrotami a dalszym pogorszeniem są sprzeczne [ 124 ], badania sugerują szkodliwe konsekwencje psychospołeczne i funkcjonalne każdego nawrotu [ 125 , 126 ]. Brak sprawdzonych interwencji w celu zapobiegania wielokrotnym nawrotom podkreśla ograniczony efekt ochronny leczenia psychofarmakologicznego w perspektywie długoterminowej, wzywając do opracowania nowych strategii w celu uniknięcia przewlekłości (stadium kliniczne 4).
Podsumowanie działań promocyjnych i profilaktycznych w zakresie zdrowia psychicznego młodzieży przedstawiono w tabeli 1 .
Tabela 1 Strategie promocji i profilaktyki zdrowia psychicznego młodzieży
Pełnowymiarowy stół
W kierunku rozwoju zintegrowanych i multidyscyplinarnych usług dla młodej populacji
W ciągu ostatniej dekady reforma usług zdrowia psychicznego młodzieży w perspektywie integracji i współpracy między różnymi pracownikami służby zdrowia zyskała coraz większe zainteresowanie [ 127 ]. Równolegle, wczesne modele interwencji, początkowo zaprojektowane w celu pomocy osobom z zaburzeniami psychotycznymi, rozszerzyły swój obszar interwencji na zaburzenia nastroju, osobowości, odżywiania i używania substancji [ 128 ]. W związku z tym coraz bardziej możliwe stało się oferowanie multidyscyplinarnej i zintegrowanej opieki zdrowotnej młodym ludziom poniżej 25 roku życia z różnymi problemami ze zdrowiem psychicznym, a także wspieranie ich rodzin.
W USA Massachusetts Child Psychiatry Access Project (MCPAP) promował utworzenie ogólnostanowej usługi sprzyjającej współpracy między praktykami podstawowej opieki zdrowotnej a specjalistycznymi usługami psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej. MCPAP ma szeroki obszar interwencji obejmujący zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, depresję, lęk, a także wstępne leczenie psychofarmakologiczne [ 129 ]. Badania wykazały, że większość praktyk podstawowej opieki zdrowotnej zapisała się do programu, zwiększając dostęp młodych osób do usług psychiatrycznych i ogólną satysfakcję [ 130 ]. Mając na celu produktywną integrację i poprawę opieki opartej na współpracy na wszystkich poziomach zapobiegania, Massachusetts Mental Health Services Program for Youth (MHSPY) wdrożył również zintegrowane interwencje kliniczne w domu, aby pomóc poważnie upośledzonej młodzieży z problemami psychicznymi, społecznymi i związanymi z używaniem substancji psychoaktywnych, a także ich rodzinom w społeczności. Badania wykazały korzyści z interwencji MHSPY pod względem wyższego funkcjonowania psychospołecznego i satysfakcji rodziny, a także mniejszego obciążenia usług i ryzyka dla siebie i innych [ 131 ].
W Australii inicjatywa finansowana przez rząd w 2006 r. doprowadziła do utworzenia „Headspace”, wielodyscyplinarnej i zintegrowanej usługi oferującej wczesną interwencję dla osób w wieku 12–25 lat z pojawiającymi się problemami ze zdrowiem psychicznym. Headspace ma szeroki obszar interwencji obejmujący zdrowie psychiczne, zdrowie fizyczne, wsparcie zawodowe i edukacyjne oraz używanie substancji psychoaktywnych [ 132 ]. W ciągu dekady, dzięki utworzeniu „społeczności usług młodzieżowych” (CYS), Headspace odnotowało wzrost liczby swoich centrów z 10 do ponad 110, zapewniając dostęp do usług około 100 000 młodych ludzi rocznie, w tym grupom narażonym, zmarginalizowanym i zagrożonym [ 8 ]. Niezależna ocena Headspace wykazała pozytywne efekty usługi pod względem zmniejszenia myśli samobójczych, samookaleczenia i liczby dni nieobecności w szkole lub pracy [ 133 ].
Ten model opieki zdrowotnej jest przenoszony do innych krajów w coraz szybszym tempie. W Irlandii opracowano usługi o nazwie „Headstrong” i „Jigsaw”, które okazały się skuteczne w ułatwianiu dostępu do opieki społecznej osobom w wieku 12–25 lat z pojawiającymi się problemami ze zdrowiem psychicznym [ 134 ]. W Wielkiej Brytanii oparta na młodzieży usługa zdrowia psychicznego o nazwie „Youth space” wdrożyła zintegrowane świadczenia zdrowotne dla osób w wieku 0–25 lat w obszarze zasięgu Birmingham [ 135 ]. Podobne modele opracowano lub są w trakcie realizacji w Danii, Izraelu, Kalifornii, Kanadzie (ACCESS, Adolescent/young adult Connections to Community-driven Early Strengths-based and Stigma-free services), Kolumbii Brytyjskiej (model „The Foundry”) i Holandii (@ease) [ 8 ]. Co ciekawe, badania naukowe postępują w ten sam sposób, odchodząc od programów skupiających się na wczesnej identyfikacji stanów bezpośrednio poprzedzających wystąpienie psychozy w późnej adolescencji lub wczesnej dorosłości, na badaniu wcześniejszych faz choroby u podatnych na nią dzieci i młodszych nastolatków (np. London Child Health and Development Study) [ 136 ].
Podsumowując, w ramach tych modeli opieki oferowany jest zestaw usług, aby skupić się na zdrowiu psychicznym i zachowaniu, problemach sytuacyjnych, zdrowiu fizycznym lub seksualnym, używaniu alkoholu lub innych narkotyków oraz problemach zawodowych. W zależności od zgłaszanego problemu, proporcja każdej dostarczanej usługi może się różnić, podobnie jak główny dostawca usług (lekarz rodzinny, psycholog, pokrewny personel ds. zdrowia psychicznego itp.) i źródło finansowania [ 137 ]. Ponadto zidentyfikowano elementy wskazujące na najlepsze praktyki, w tym wysoką dostępność (przystępność cenowa, wygoda, terminowość, brak stygmatyzacji, elastyczność, inkluzywność i podnoszenie świadomości), akceptowalność (przyjazne dla młodzieży, poufne, pełne szacunku, angażujące, responsywne, kompetentne i współpracujące), odpowiednie (skupione na wczesnej interwencji, kompleksowe, odpowiednie dla rozwoju, odpowiednie dla wczesnych stadiów choroby, odpowiednie dla złożoności prezentacji, oparte na dowodach i zapewnione pod względem jakości) i zrównoważone (osadzone w społeczności, zintegrowane w ramach krajowej sieci, skutecznie zarządzane, orędujące za dobrostanem młodych ludzi). Elementy te stanowią ramy, które mają służyć informowaniu o przyszłym rozwoju, wskaźnikach wydajności i standardach opieki [ 138 ].
Mimo że temat ten nie został uwzględniony w niniejszej ponownej ocenie, dla zachowania kompletności na rys. 3 przedstawiono kolejne kroki, które będą niezbędne do pionowej i poziomej integracji tego ulepszonego modelu podstawowej opieki zdrowotnej z bardziej wyspecjalizowanymi i intensywnymi usługami, a także innymi elementami systemu opieki zdrowotnej i społecznej.
Wnioski i kierunki na przyszłość
Aby zagwarantować młodzieży zdrowy rozwój psychiczny poprzez promocję, profilaktykę i wczesne interwencje, dowody naukowe potwierdzają wdrożenie systemów opieki zdrowotnej integrujących opiekę psychiatryczną, podstawową i społeczną [ 128 ]. Niedawne wdrożenie usług zdrowia psychicznego dla przedziału wiekowego 0–25 lat [ 8 ] stawia nowe pytania o to, co jest teraz potrzebne, aby ten model opieki spełnił swój potencjał. Ciągłość potrzeb zdrowia psychicznego młodzieży od najmłodszych lat wydaje się wykraczać poza granice tego, co mieści się w kompetencjach i obowiązkach specjalistów zdrowia psychicznego, co stawia pod znakiem zapytania status epistemologiczny psychiatrii. Sektor opieki nad zdrowiem psychicznym ma wśród swoich prerogatyw zapewnianie skutecznych interwencji od wczesnych stadiów choroby do długotrwałych schorzeń. Jednak coraz bardziej oczywiste jest, jak kluczowe jest zapewnienie ciągłej wczesnej interwencji na wszystkich potencjalnych etapach, w tym przedklinicznym, aby uniknąć przerywanego wsparcia i nie stracić początkowych postępów. Co zatem muszą zrobić specjaliści zdrowia psychicznego? Medykalizować potencjalnie poważne problemy na etapie przedklinicznym? Potencjałować społeczne zarządzanie stanami ryzyka? Jedno i drugie? W dziedzinie zdrowia psychicznego próby reductio at unum pozostawiały wiele do życzenia we wszystkich epokach, podkreślając większą złożoność zagadnienia. Ostatnie debaty na temat zmiany nazw stanów zdrowia psychicznego lub rozpoznawania nowych na podstawie dowodów naukowych, dalekie od bycia jedynie kwestią hermeneutyczną lub językową, podkreślają trudność zarządzania tym, co w wyniku dziesięcioleci badań klinicznych wyłania się poniżej wierzchołka góry lodowej [ 139 ]. Promocja i profilaktyka zdrowia psychicznego niekoniecznie są odpowiedzialnością wyłącznie specjalistów od zdrowia psychicznego. Dowody naukowe podsumowane w tym przeglądzie sugerują, że badacze i specjaliści od zdrowia, a także instytucje służby zdrowia i rządy muszą połączyć siły, aby zapewnić zintegrowane i multidyscyplinarne działania w zakresie zdrowia psychicznego, zwłaszcza na wczesnych etapach łańcucha prewencji. Specjaliści od zdrowia psychicznego mają w każdym razie naukową, etyczną i moralną odpowiedzialność za ukierunkowanie społecznych, politycznych i ogólnych podmiotów opieki zdrowotnej zaangażowanych w promocję i utrzymanie stanu zdrowia psychicznego.
Dostępność danych i materiałów
Nie dotyczy.
Skróty
- DOSTĘP:
- Młodzież/młodzi dorośli Połączenia z usługami wczesnego rozwoju opartymi na mocnych stronach i wolnymi od stygmatyzacji, kierowanymi przez społeczność
- UROKLIKI:
- Kliniczny stan psychiczny wysokiego ryzyka
- CYS:
- Wspólnoty usług młodzieżowych
- DALY:
- Lata życia skorygowane o niepełnosprawność
- MCPAP:
- Projekt dostępu do psychiatrii dziecięcej w Massachusetts
- MHSPY:
- Program usług zdrowia psychicznego dla młodzieży w Massachusetts
- UHR:
- Bardzo wysokie ryzyko
- USA:
- Stany Zjednoczone
- KTO:
- Światowa Organizacja Zdrowia
Odniesienia
-
Parry TS. Skuteczność wczesnej interwencji: przegląd krytyczny. J Paediatr Child Health. 1992;28(5):343–6.
-
Marmot M, Friel S, Bell R, Houweling TA, Taylor S, Health CoSDo. Likwidacja luki w pokoleniu: równość w opiece zdrowotnej poprzez działanie na rzecz społecznych wyznaczników zdrowia. Lancet. 2008;372(9650):1661–9.
-
Schleidgen S, Klingler C, Bertram T, Rogowski WH, Marckmann G. Czym jest medycyna spersonalizowana: wyostrzenie niejasnego terminu na podstawie systematycznego przeglądu literatury. BMC Med Ethics. 2013;14:55.
-
Shah J, Scott J. Koncepcje i błędne przekonania dotyczące modeli stadiów klinicznych. J Psychiatry Neurosci. 2016;41(6):E83–4.
-
Allen D, Gillen E, Rixson L. Skuteczność zintegrowanych ścieżek opieki dla dorosłych i dzieci w placówkach opieki zdrowotnej: przegląd systematyczny. JBI Libr Syst Rev. 2009;7(3):80–129.
-
Stevens M. Koszty i korzyści wczesnych interwencji dla dzieci i rodzin w trudnej sytuacji w celu promowania dobrostanu społecznego i emocjonalnego: briefing ekonomiczny. Londyn: National Institute for Health and Care Excellence; 2011.
-
Shonkoff JP, Meisels SJ. Wczesna interwencja w dzieciństwie: ewolucja koncepcji. W: Meisels SJ, Shonkoff JP, redaktorzy. Handbook of early childhood intervention. Nowy Jork: Cambridge University Press; 1990. s. 3–31.
-
McGorry PD, Mei C. Wczesna interwencja w zakresie zdrowia psychicznego młodzieży: postęp i przyszłe kierunki. Evid Based Ment Health. 2018;21(4):182–4.
-
Hiscock H, Neely RJ, Lei S, Freed G. Prezentacje dotyczące zdrowia psychicznego i fizycznego dzieci na oddziałach ratunkowych, Victoria, 2008–2015. Med J Aust. 2018;208(8):343–8.
-
Thornicroft G, Deb T, Henderson C. Społeczna opieka zdrowotna w zakresie zdrowia psychicznego na całym świecie: obecny stan i dalsze zmiany. World Psychiatry. 2016;15(3):276–86.
-
Burns J, Birrell E. Zwiększanie wczesnego zaangażowania młodych ludzi w usługi zdrowia psychicznego. Psychol Res Behav Manag. 2014;7:303–12.
-
WHO. Plan działania na rzecz zdrowia psychicznego 2013–2020. Genewa: Światowa Organizacja Zdrowia; 2013.
-
Black MM, Walker SP, Fernald LCH, Andersen CT, DiGirolamo AM, Lu C i in. Wczesny rozwój dzieciństwa, dorastanie: nauka w ciągu całego życia. Lancet. 2017;389(10064):77–90.
-
Kessler RC, Berglund P, Demler O, Jin R, Merikangas KR, Walters EE. Rozpowszechnienie w ciągu życia i rozkład wieku zachorowania na zaburzenia DSM-IV w replikacji National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry. 2005;62(6):593–602.
-
Gore FM, Bloem PJ, Patton GC, Ferguson J, Joseph V, Coffey C i in. Globalne obciążenie chorobami u młodych ludzi w wieku 10–24 lat: analiza systematyczna. Lancet. 2011;377(9783):2093–102.
-
Andrews G, Sanderson K, Corry J, Lapsley HM. Wykorzystanie danych epidemiologicznych do modelowania efektywności w zmniejszaniu ciężaru depresji*. J Ment Health Policy Econ. 2000;3(4):175–86.
-
Costello EJ, Copeland W, Cowell A, Keeler G. Koszty usług opieki nad nastolatkami z chorobami psychicznymi w społeczności wiejskiej w latach 1993–2000. Am J Psychiatry. 2007;164(1):36–42.
-
Catania LS, Hetrick SE, Newman LK, Purcell R. Zapobieganie i wczesna interwencja w przypadku problemów ze zdrowiem psychicznym u osób w wieku 0–25 lat: czy istnieją modele opieki oparte na dowodach? Adv Ment Health. 2011;10(1):6–19.
-
Gronholm PC, Thornicroft G, Laurens KR, Evans-Lacko S. Piętno związane ze zdrowiem psychicznym i ścieżki opieki nad osobami zagrożonymi zaburzeniami psychotycznymi lub doświadczającymi pierwszego epizodu psychozy: przegląd systematyczny. Psychol Med. 2017;47(11):1867–79.
-
Kim DJ, Brown E, Reynolds S, Geros H, Sizer H, Tindall R i in. Wskaźniki i czynniki determinujące wycofanie się i późniejsze ponowne zaangażowanie u młodych ludzi z pierwszym epizodem psychozy. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2019;54:945–53.
-
Fusar-Poli P. Zintegrowane usługi zdrowia psychicznego dla okresu rozwojowego (0–25 lat): krytyczny przegląd dowodów. Front Psychiatry. 2019;10:355.
-
McGorry PD, Mei C. Paradigmat ultra-wysokiego ryzyka: wyciągnięte wnioski i nowe kierunki. Evid Based Ment Health. 2018;21(4):131–3.
-
Das JK, Salam RA, Lassi ZS, Khan MN, Mahmood W, Patel V i in. Interwencje w zakresie zdrowia psychicznego nastolatków: przegląd przeglądów systematycznych. J Adolesc Health. 2016;59(4S):S49–60.
-
van Os J, Guloksuz S. Krytyka paradygmatu „bardzo wysokiego ryzyka” i „przejścia”. World Psychiatry. 2017;16(2):200–6.
-
Lin A, Wood SJ, Nelson B, Beavan A, McGorry P, Yung AR. Wyniki przypadków nieobjętych tranzycją w próbie o bardzo wysokim ryzyku psychozy. Am J Psychiatry. 2015;172(3):249–58.
-
Rutigliano G, Valmaggia L, Landi P, Frascarelli M, Cappucciati M, Sear V i in. Utrzymywanie się lub nawrót niepsychotycznych współistniejących zaburzeń psychicznych związanych z 6-letnimi słabymi wynikami funkcjonalnymi u pacjentów z bardzo wysokim ryzykiem psychozy. J Affect Disord. 2016;203:101–10.
-
Cuthbert B. Struktura RDoC: ułatwianie przejścia od ICD/DSM do podejść wymiarowych, które integrują neuronaukę i psychopatologię. World Psychiatry. 2014;13(1):28–35.
-
Kessler RC, McLaughlin KA, Green JG, Gruber MJ, Sampson NA, Zaslavsky AM i in. Przeciwności losu w dzieciństwie i psychopatologia dorosłych w Światowych Badaniach Zdrowia Psychicznego WHO. Br J Psychiatry. 2010;197(5):378–85.
-
Mustard JF. Rozwój mózgu, rozwój dziecka — zdrowie i dobre samopoczucie dorosłych oraz pediatria. Paediatr Child Health. 1999;4(8):519–20.
-
Maggi S, Irwin LJ, Siddiqi A, Hertzman C. Czynniki społeczne warunkujące wczesny rozwój dziecka: przegląd. J Paediatr Child Health. 2010;46(11):627–35.
-
Fonagy P, Target M. Przywiązanie i funkcja refleksyjna: ich rola w samoorganizacji. Dev Psychopathol. 1997;9(4):679–700.
-
Fox SE, Levitt P, Nelson CA. Jak czas i jakość wczesnych doświadczeń wpływają na rozwój architektury mózgu. Child Dev. 2010;81(1):28–40.
-
Taylor A, Kim-Cohen J. Metaanaliza interakcji gen-środowisko w psychopatologii rozwojowej. Dev Psychopathol. 2007;19(4):1029–37.
-
Shonkoff JP. Budowanie nowych ram biorozwojowych w celu ukierunkowania przyszłości polityki wczesnego dzieciństwa. Child Dev. 2010;81(1):357–67.
-
Sroufe LA. Przywiązanie i rozwój: prospektywne, podłużne badanie od urodzenia do dorosłości. Attach Hum Dev. 2005;7(4):349–67.
-
Groh AM, Roisman GI, van Ijzendoorn MH, Bakermans-Kranenburg MJ, Fearon RP. Znaczenie niepewnego i zdezorganizowanego przywiązania dla objawów internalizacyjnych u dzieci: badanie metaanalityczne. Child Dev. 2012;83(2):591–610.
-
Fearon RP, Bakermans-Kranenburg MJ, van Ijzendoorn MH, Lapsley AM, Roisman GI. Znaczenie niepewnego przywiązania i dezorganizacji w rozwoju zachowań eksternalizacyjnych u dzieci: badanie metaanalityczne. Child Dev. 2010;81(2):435–56.
-
Kobak R, Zajac K, Herres J, Krauthamer Ewing ES. Terapie oparte na przywiązaniu dla nastolatków: cykl bezpieczny jako ramy oceny, leczenia i ewaluacji. Attach Hum Dev. 2015;17(2):220–39.
-
Copeland WE, Shanahan L, Costello EJ, Angold A. Zaburzenia psychiczne wieku dziecięcego i młodzieńczego jako predyktory zaburzeń wieku młodego dorosłego. Arch Gen Psychiatry. 2009;66(7):764–72.
-
Lancefield KS, Raudino A, Downs JM, Laurens KR. Trajektorie dziecięcej internalizującej i eksternalizującej psychopatologii i doświadczeń psychotycznych w okresie dojrzewania: prospektywne badanie kohortowe oparte na populacji. Dev Psychopathol. 2016;28(2):527–36.
-
Rutter M, Kim-Cohen J, Maughan B. Ciągłości i nieciągłości w psychopatologii między dzieciństwem a życiem dorosłym. J Child Psychol Psychiatry. 2006;47(3–4):276–95.
-
WHO. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym. Skuteczne interwencje i opcje polityczne. Genewa: Światowa Organizacja Zdrowia; 2004.
-
Dua T, Barbui C, Clark N, Fleischmann A, Poznyak V, van Ommeren M, i in. Wytyczne oparte na dowodach dotyczące zaburzeń psychicznych, neurologicznych i związanych z używaniem substancji w krajach o niskich i średnich dochodach: podsumowanie zaleceń WHO. PLoS Med. 2011;8(11):e1001122.
-
Davis MK, Gidycz CA. Programy zapobiegania wykorzystywaniu seksualnemu dzieci: metaanaliza. J Clin Child Psychol. 2000;29(2):257–65.
-
Lee CM, Bax KA. Reakcje dzieci na separację i rozwód rodziców. Paediatr Child Health. 2000;5(4):217–8.
-
Tobler NS. Metaanaliza programów zapobiegania narkomanii wśród młodzieży: wyniki metaanalizy z 1993 r. NIDA Res Monogr. 1997;170:5–68.
-
Wilson D, Gottfredson D, Najaka S. Zapobieganie problemowym zachowaniom w szkole: metaanaliza. J Quant Criminol. 2001;17(3):247–72.
-
Durlak JA, Wells AM. Programy profilaktyki pierwotnej zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży: przegląd metaanalityczny. Am J Community Psychol. 1997;25(2):115–52.
-
Yoshikawa H. Długoterminowe skutki programów wczesnego dzieciństwa na wyniki społeczne i przestępczość. Future Child. 1995;5(3):51–75.
-
Castillo EG, Ijadi-Maghsoodi R, Shadravan S, Moore E, Mensah MO, Docherty M, i in. Interwencje społeczne w celu promowania zdrowia psychicznego i równości społecznej. Curr Psychiatry Rep. 2019;21(5):35.
-
Jané-Llopis E, Barry M, Hosman C, Patel V. Działania promujące zdrowie psychiczne: przegląd. Promot Educ. 2005; 12(Suppl 2):9–25, 61, 7.
-
Cicchetti D, Rogosch FA. Perspektywa psychopatologii rozwojowej w okresie dojrzewania. J Consult Clin Psychol. 2002;70(1):6–20.
-
Ghosh A, Michalon A, Lindemann L, Fontoura P, Santarelli L. Odkrywanie leków na zaburzenia ze spektrum autyzmu: wyzwania i możliwości. Nat Rev Drug Discov. 2013;12(10):777–90.
-
Ross RG, Hunter SK, McCarthy L, Beuler J, Hutchison AK, Wagner BD i in. Wpływ choliny okołoporodowej na patofizjologię noworodków związaną z późniejszym ryzykiem schizofrenii. Am J Psychiatry. 2013;170(3):290–8.
-
Jenkins DD, Wiest DB, Mulvihill DM, Hlavacek AM, Majstoravich SJ, Brown TR i in. Wpływ N -acetylocysteiny na płód i noworodka, gdy jest stosowana w celu neuroprotekcji w zapaleniu błon płodowych u matki. J Pediatr. 2016;168(67–76):e6.
-
Pusceddu MM, Kelly P, Stanton C, Cryan JF, Dinan TG. Kwasy tłuszczowe N-3 wielonienasycone w ciągu życia: implikacje dla psychopatologii. Int J Neuropsychopharmacol. 2016;19(12):pyw078.
-
Dawson SL, Bowe SJ, Crowe TC. Połączenie kwasów tłuszczowych omega-3, kwasu foliowego i witamin z grupy B jest skuteczniejsze w obniżaniu poziomu homocysteiny niż same kwasy omega-3: metaanaliza. Nutr Res. 2016;36(6):499–508.
-
Kurtys E, Eisel ULM, Verkuyl JM, Broersen LM, Dierckx RAJO, de Vries EFJ. Połączenie witamin i kwasów tłuszczowych omega-3 ma wzmocnione działanie przeciwzapalne na mikroglej. Firma Neurochem. 2016;99:206–14.
-
Eryilmaz H, Dowling KF, Huntington FC, Rodriguez-Thompson A, Soare TW, Beard LM i in. Związek prenatalnej ekspozycji na wzbogacanie kwasem foliowym w całej populacji ze zmienionym dojrzewaniem kory mózgowej u młodzieży. JAMA Psychiatry. 2018;75(9):918–28.
-
Do KQ, Cuenod M, Hensch TK. Celowanie w stres oksydacyjny i aberracyjną plastyczność okresu krytycznego w trajektorii rozwojowej do schizofrenii. Schizophr Bull. 2015;41(4):835–46.
-
Fond G, Boukouaci W, Chevalier G, Regnault A, Eberl G, Hamdani N, i in. „Psychomikrobiotyka”: ukierunkowanie na mikrobiotę w głównych zaburzeniach psychicznych: przegląd systematyczny. Pathol Biol (Paryż). 2015;63(1):35–42.
-
Waasdorp TE, Bradshaw CP, Leaf PJ. Wpływ pozytywnych interwencji behawioralnych i wsparcia w całej szkole na znęcanie się i odrzucenie przez rówieśników: randomizowane kontrolowane badanie skuteczności. Arch Pediatr Adolesc Med. 2012;166(2):149–56.
-
Nocentini A, Menesini E. Program antyprzemocowy KiVa we Włoszech: dowody skuteczności w randomizowanym badaniu kontrolnym. Prev Sci. 2016;17(8):1012–23.
-
Patnode CD, O’Connor E, Rowland M, Burda BU, Perdue LA, Whitlock EP. Interwencje behawioralne w podstawowej opiece zdrowotnej w celu zapobiegania lub ograniczania używania narkotyków i niemedycznego stosowania leków u dzieci i młodzieży: systematyczny przegląd dowodów dla US Preventive Services Task Force. Ann Intern Med. 2014;160(9):612–20.
-
Vogl LE, Newton NC, Champion KE, Teesson M. Uniwersalne podejście minimalizujące szkody w zapobieganiu stosowaniu psychostymulantów i marihuany u nastolatków: badanie z randomizacją klastrową. Subst Abuse Treat Prev Policy. 2014;9:24.
-
Cotman CW, Berchtold NC. Ćwiczenia: interwencja behawioralna w celu poprawy zdrowia i plastyczności mózgu. Trends Neurosci. 2002;25(6):295–301.
-
Draganski B, Gaser C, Busch V, Schuierer G, Bogdahn U, May A. Neuroplastyczność: zmiany w istocie szarej wywołane treningiem. Nature. 2004;427(6972):311–2.
-
Douw L, Nieboer D, van Dijk BW, Stam CJ, Twisk JW. Zdrowy mózg w zdrowym ciele: sieć mózgowa koreluje ze sprawnością fizyczną i psychiczną. PLOS JEDEN. 2014;9(2):e88202.
-
Lee TM, Wong ML, Lau BW, Lee JC, Yau SY, So KF. Ćwiczenia aerobowe oddziałują z czynnikami neurotroficznymi, aby przewidywać funkcjonowanie poznawcze u nastolatków. Psychoneuroendocrinology. 2014;39:214–24.
-
Rasic D, Hajek T, Alda M, Uher R. Ryzyko choroby psychicznej u potomstwa rodziców ze schizofrenią, chorobą afektywną dwubiegunową i ciężką depresją: metaanaliza badań dotyczących rodzin wysokiego ryzyka. Schizophr Bull. 2014;40(1):28–38.
-
Malaspina D, Gilman C, Kranz TM. Wiek ojca i zdrowie psychiczne potomstwa. Fertil Steril. 2015;103(6):1392–6.
-
Lukkari S, Hakko H, Herva A, Pouta A, Riala K, Räsänen P. Narażenie na powikłania położnicze w związku z późniejszymi zaburzeniami psychicznymi u pacjentów szpitalnych w okresie dojrzewania: szczególne skupienie się na różnicach płciowych. Psychopathology. 2012;45(5):317–26.
-
Cannon M, Jones PB, Murray RM. Powikłania położnicze i schizofrenia: przegląd historyczny i metaanalityczny. Am J Psychiatry. 2002;159(7):1080–92.
-
Castrogiovanni P, Iapichino S, Pacchierotti C, Pieraccini F. Sezon urodzenia w psychiatrii. Recenzja. Neuropsychobiologia. 1998;37(4):175–81.
-
Bécares L, Dewey ME, Das-Munshi J. Wpływ gęstości etnicznej na zdrowie psychiczne osób dorosłych: przegląd systematyczny i metaanaliza badań międzynarodowych. Psychol Med. 2018;48(12):2054–72.
-
Hollander AC, Dal H, Lewis G, Magnusson C, Kirkbride JB, Dalman C. Migracje uchodźców a ryzyko schizofrenii i innych psychoz nieafektywnych: badanie kohortowe 1,3 miliona osób w Szwecji. BMJ. 2016;352:i1030.
-
Vassos E, Agerbo E, Mors O, Pedersen CB. Różnice w częstości występowania zaburzeń psychicznych w Danii między obszarami miejskimi i wiejskimi. Br J Psychiatry. 2016;208(5):435–40.
-
Sutterland AL, Fond G, Kuin A, Koeter MW, Lutter R, van Gool T, i in. Poza skojarzeniem. Toxoplasma gondii w schizofrenii, chorobie afektywnej dwubiegunowej i uzależnieniu: przegląd systematyczny i metaanaliza. Acta Psychiatr Scand. 2015;132(3):161–79.
-
Lerner PP, Sharony L, Miodownik C. Związek między zaburzeniami psychicznymi, zaburzeniami poznawczymi i poziomem witaminy D w surowicy: stan obecny. Clin Nutr ESPEN. 2018;23:89–102.
-
Stratta P, Riccardi I, Tomassini A, Marronaro M, Pacifico R, Rossi A. Inteligencja przedchorobowa pacjentów hospitalizowanych z różnymi diagnozami psychiatrycznymi nie różni się. Neuropsychiatr Dis Treat. 2008;4(6):1241–4.
-
Andelic N, Sigurdardottir S, Schanke AK, Sandvik L, Sveen U, Roe C. Niepełnosprawność, zdrowie fizyczne i psychiczne 1 rok po urazowym uszkodzeniu mózgu. Disabil Rehabil. 2010;32(13):1122–31.
-
Gurillo P, Jauhar S, Murray RM, MacCabe JH. Czy palenie tytoniu powoduje psychozę? Przegląd systematyczny i metaanaliza. Lancet Psychiatry. 2015;2(8):718–25.
-
Monshouwer K, Van Dorsselaer S, Verdurmen J, Bogt TT, De Graaf R, Vollebergh W. Używanie konopi indyjskich a zdrowie psychiczne u dzieci w szkołach średnich. Wyniki holenderskiego badania. Br J. Psychiatria. 2006;188:148–53.
-
Colizzi M, Murray R. Konopie indyjskie i psychoza: co wiemy i co powinniśmy zrobić? Br J Psychiatry. 2018;212(4):195–6.
-
Uher R, Zwicker A. Etiologia w psychiatrii: zrozumienie rzeczywistości poligenowo-środowiskowej przyczynowości chorób psychicznych. World Psychiatry. 2017;16(2):121–9.
-
Shastri PC. Promocja i profilaktyka zdrowia psychicznego dzieci. Indian J Psychiatry. 2009;51(2):88–95.
-
Olds D, Eckenrode J, Henderson C, Kitzman H, Powers J, Cole R i in. Długoterminowe skutki wizyt domowych na przebieg życia matki oraz nadużycia i zaniedbania wobec dziecka — piętnastoletnia obserwacja badania randomizowanego. JAMA. 1997;278(8):637–43.
-
Schweinhart L. Długoterminowa obserwacja eksperymentu przedszkolnego. J Exp Criminol. 2013;9(4):389–409.
-
Greenberg M, Weissberg R, O’Brien M, Zins J, Fredericks L, Resnik H i in. Wzmocnienie profilaktyki szkolnej i rozwoju młodzieży poprzez skoordynowane uczenie się społeczne, emocjonalne i akademickie. Am Psychol. 2003;58(6–7):466–74.
-
Fusar-Poli P, McGorry PD, Kane JM. Poprawa wyników leczenia pierwszego epizodu psychozy: przegląd. World Psychiatry. 2017;16(3):251–65.
-
Kempton MJ, Bonoldi I, Valmaggia L, McGuire P, Fusar-Poli P. Szybkość postępu psychozy u osób z bardzo wysokim ryzykiem klinicznym: uzupełniająca metaanaliza. JAMA Psychiatry. 2015;72(6):622–3.
-
Simon AE, Borgwardt S, Riecher-Rössler A, Velthorst E, de Haan L, Fusar-Poli P. Wykraczanie poza wyniki przejściowe: metaanaliza wskaźników remisji u osób z wysokim ryzykiem klinicznym psychozy. Psychiatry Res. 2013;209(3):266–72.
-
Fusar-Poli P, Rutigliano G, Stahl D, Davies C, Bonoldi I, Reilly T, i in. Opracowanie i walidacja kalkulatora ryzyka opartego na badaniach klinicznych do transdiagnostycznego przewidywania psychozy. JAMA Psychiatry. 2017;74(5):493–500.
-
Conley CS, Shapiro JB, Kirsch AC, Durlak JA. Metaanaliza wskazanych programów profilaktyki zdrowia psychicznego dla studentów szkół wyższych z grupy ryzyka. J Couns Psychol. 2017;64(2):121–40.
-
Oliver D, Davies C, Crossland G, Lim S, Gifford G, McGuire P i in. Czy możemy skrócić czas trwania nieleczonej psychozy? Systematyczny przegląd i metaanaliza kontrolowanych badań interwencyjnych. Schizophr Bull. 2018;44(6):1362–72.
-
Dell’Osso B, Glick I, Baldwin D, Altamura A. Czy można poprawić długoterminowe wyniki leczenia, skracając czas trwania nieleczonej choroby w zaburzeniach psychicznych? Ramy koncepcyjne. Psychopatologia. 2013;46(1):14–21.
-
Millan MJ, Andrieux A, Bartzokis G, Cadenhead K, Dazzan P, Fusar-Poli P i in. Zmiana przebiegu schizofrenii: postęp i perspektywy. Nat Rev Drug Discov. 2016;15(7):485–515.
-
Filho AS, Hetem LA, Ferrari MC, Trzesniak C, Martín-Santos R, Borduqui T, i in. Zaburzenie lękowe o charakterze społecznym: co tracimy przy obecnych kryteriach diagnostycznych? Acta Psychiatr Scand. 2010;121(3):216–26.
-
Goldney RD, Fisher LJ, Dal Grande E, Taylor AW. Depresja subsyndromalna: rozpowszechnienie, korzystanie z usług zdrowotnych i jakość życia w populacji australijskiej. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2004;39(4):293–8.
-
Bower P, Sibbald B. Systematyczny przegląd wpływu specjalistów zdrowia psychicznego na miejscu zdarzenia na zachowanie kliniczne lekarzy rodzinnych. BMJ. 2000;320(7235):614–7.
-
Asarnow J, Jaycox L, Tang L, Duan N, LaBorde A, Zeledon L, i in. Długoterminowe korzyści z krótkoterminowych interwencji w zakresie poprawy jakości dla młodzieży cierpiącej na depresję w opiece podstawowej. Am J Psychiatry. 2009;166(9):1002–10.
-
Clarke G, Debar L, Lynch F, Powell J, Gale J, O’Connor E i in. Randomizowane badanie skuteczności krótkiej terapii poznawczo-behawioralnej dla nastolatków cierpiących na depresję, otrzymujących leki przeciwdepresyjne. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2005;44(9):888–98.
-
Richardson L, Ludman E, McCauley E, Lindenbaum J, Larison C, Zhou C, i in. Współpraca w opiece nad nastolatkami z depresją w podstawowej opiece zdrowotnej, randomizowane badanie kliniczne. JAMA. 2014;312(8):809–16.
-
Richards D, Hill J, Gask L, Lovell K, Chew-Graham C, Bower P i in. Skuteczność kliniczna opieki zespołowej nad depresją w podstawowej opiece zdrowotnej w Wielkiej Brytanii (CADET): badanie z randomizacją klastrową. BMJ. 2013;347:f4913.
-
Craig T, Garety P, Power P, Rahaman N, Colbert S, Fornells-Ambrojo M i in. Zespół Lambeth Early Onset (LEO): randomizowane badanie kontrolowane skuteczności specjalistycznej opieki nad wczesną psychozą. BMJ. 2004;329(7474):1067–70.
-
Kuipers E, Holloway F, Rabe-Hesketh S, Tennakoon L. RCT wczesnej interwencji w psychozie: Croydon Outreach and Assertive Support Team (COAST). Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2004;39(5):358–63.
-
Grawe R, Falloon I, Widen J, Skogvoll E. Dwa lata kontynuacji wczesnego leczenia schizofrenii o niedawnym początku: randomizowane badanie kontrolowane. Acta Psychiatr Scand. 2006;114(5):328–36.
-
Sigrunarson V, Grawe R, Morken G. Zintegrowane leczenie kontra leczenie standardowe w przypadku schizofrenii o niedawnym początku; 12-letnia obserwacja w badaniu kontrolowanym z randomizacją. BMC Psychiatry. 2013;13:200.
-
Bertelsen M, Jeppesen P, Petersen L, Thorup A, Ohlenschlaeger J, le Quach P i in. Pięcioletnia obserwacja randomizowanego wieloośrodkowego badania intensywnej wczesnej interwencji w porównaniu ze standardowym leczeniem u pacjentów z pierwszym epizodem choroby psychotycznej. Arch Gen Psychiatry. 2008;65(7):762–71.
-
Petersen L, Jeppesen P, Thorup A, Abel M, Ohlenschlaeger J, Christensen T i in. Randomizowane wieloośrodkowe badanie zintegrowanego i standardowego leczenia pacjentów z pierwszym epizodem choroby psychotycznej. BMJ. 2005;331(7517):602–5.
-
Nishida A, Ando S, Yamasaki S, Koike S, Ichihashi K, Miyakoshi Y i in. Randomizowane kontrolowane badanie kompleksowej wczesnej interwencji u pacjentów z pierwszym epizodem psychozy w Japonii: 1,5-letnie wyniki badania J-CAP. J Psychiatr Res. 2018;102:136–41.
-
Secher R, Hjorthoj C, Austin S, Thorup A, Jeppesen P, Mors O i in. Dziesięcioletnia obserwacja specjalistycznego badania wczesnej interwencji OPUS dla pacjentów z pierwszym epizodem psychozy. Schizophr Bull. 2015;41(3):617–26.
-
Kane J, Robinson D, Schooler N, Mueser K, Penn D, Rosenheck R i in. Kompleksowa opieka społeczna w porównaniu ze standardową opieką w przypadku pierwszego epizodu psychozy: 2-letnie wyniki wczesnego programu leczenia NIMH RAISE. Am J Psychiatry. 2016;173(4):362–72.
-
Ruggeri M, Bonetto C, Lasalvia A, Fioritti A, de Girolamo G, Santonastaso P, i in. Wykonalność i skuteczność wieloelementowej interwencji psychospołecznej w przypadku pierwszego epizodu psychozy: wyniki badania GET UP PIANO z randomizacją klastrową w obszarze zlewni liczącym 10 milionów mieszkańców. Schizophr Bull. 2015;41(5):1192–203.
-
Srihari V, Tek C, Kucukgoncu S, Phutane V, Breitborde N, Pollard J i in. Usługi pierwszego epizodu dla zaburzeń psychotycznych w amerykańskim sektorze publicznym: pragmatyczne badanie z randomizacją kontrolowaną. Psychiatr Serv. 2015;66(7):705–12.
-
Chang W, Chan G, Jim O, Lau E, Hui C, Chan S i in. Optymalny czas trwania programu wczesnej interwencji w przypadku pierwszego epizodu psychozy: randomizowane badanie kontrolowane. Br J Psychiatry. 2015;206(6):492–500.
-
Chang W, Kwong V, Chan G, Jim O, Lau E, Hui C i in. Prognozowanie remisji funkcjonalnej w pierwszym epizodzie psychozy: 12-miesięczna obserwacja randomizowanego kontrolowanego badania nad rozszerzoną wczesną interwencją w Hongkongu. Schizophr Res. 2016;173(1–2):79–83.
-
Simon G, Ludman E, Bauer M, Unutzer J, Operskalski B. Długoterminowa skuteczność i koszt systematycznego programu opieki nad chorobą afektywną dwubiegunową. Arch Gen Psychiatry. 2006;63(5):500–8.
-
Kilbourne A, Prenovost K, Liebrecht C, Eisenberg D, Kim H, Un H i in. Randomizowane badanie kontrolowane interwencji opieki kooperacyjnej w zaburzeniach nastroju przez Narodowy Komercyjny Plan Zdrowotny. Psychiatr Serv. 2019;70(3):219–24.
-
Katon W, Roy-Byrne P, Russo J, Cowley D. Efektywność kosztowa i kompensacja kosztów interwencji opieki grupowej dla pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej z zaburzeniami paniki. Arch Gen Psychiatry. 2002;59(12):1098–104.
-
Roy-Byrne P, Katon W, Cowley D, Russo J. Randomizowane badanie skuteczności opieki kooperacyjnej nad pacjentami z zaburzeniami paniki w opiece podstawowej. Arch Gen Psychiatry. 2001;58(9):869–76.
-
Curth N, Brinck-Claussen U, Davidsen A, Lau M, Lundsteen M, Mikkelsen J i in. Współpraca w opiece nad osobami z zaburzeniami paniki, uogólnionymi zaburzeniami lękowymi i fobią społeczną w praktyce ogólnej: protokół badania dla trzech randomizowanych klastrowo badań wyższości. Trials. 2017;18:382.
-
van Dessel N, den Boeft M, van der Wouden J, Kleinstauber M, Leone S, Terluin B i in. Interwencje niefarmakologiczne w przypadku zaburzeń somatoformicznych i medycznie niewyjaśnionych objawów fizycznych (MUPS) u dorosłych. Cochrane Database Syst Rev. 2014;11:CD011142.
-
Jollans L, Whelan R. Neuromarkery zaburzeń psychicznych: wykorzystanie neuronauki populacyjnej. Front Psychiatry. 2018;9:242.
-
Fikreyesus M, Soboka M, Feyissa G. Nawrót psychotyczny i czynniki towarzyszące wśród pacjentów korzystających z usług medycznych w południowo-zachodniej Etiopii: badanie przekrojowe. Bmc Psychiatry. 2016;16:354.
-
Gbiri C, Badru F, Ladapo H, Gbiri A. Korelaty społeczno-ekonomiczne pacjentów z nawrotem choroby przyjmowanych do nigeryjskiego zakładu zdrowia psychicznego. Int J Clin Pract. 2011;15(1):19–26.
-
McGorry P, Bates T, Birchwood M. Projektowanie usług zdrowia psychicznego dla młodzieży na XXI wiek: przykłady z Australii, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Br J Psychiatry Suppl. 2013;54:s30–5.
-
Malla A, Iyer S, McGorry P, Cannon M, Coughlan H, Singh S i in. Od wczesnej interwencji w psychozie do reformy zdrowia psychicznego młodzieży: przegląd ewolucji i transformacji usług zdrowia psychicznego dla młodych ludzi. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2016;51(3):319–26.
-
Connor DF, McLaughlin TJ, Jeffers-Terry M, O’Brien WH, Stille CJ, Young LM i in. Ukierunkowane usługi psychiatrii dziecięcej: nowy model opieki koordynowanej przez pediatrę i psychiatrę dziecięcego. Clin Pediatr (Phila). 2006;45(5):423–34.
-
Straus JH, Sarvet B. Behawioralna opieka zdrowotna dla dzieci: projekt dostępu do psychiatrii dziecięcej w Massachusetts. Health Aff (Millwood). 2014;33(12):2153–61.
-
Grimes KE, Mullin B. MHSPY: inicjatywa na rzecz zdrowia dzieci mająca na celu utrzymanie zagrożonej młodzieży w społeczności. J Behav Health Serv Res. 2006;33(2):196–212.
-
McGorry PD, Tanti C, Stokes R, Hickie IB, Carnell K, Littlefield LK i in. headspace: Australijska Narodowa Fundacja Zdrowia Psychicznego Młodzieży – gdzie młode umysły są najważniejsze. Med J Aust. 2007;187(7 Suppl):S68–70.
-
Patulny R, Muir K, Powell A, Flaxman S, Oprea I. Czy już do nich docieramy? Wzory dostępu do usług wśród uczestników inicjatywy headspace youth mental health. Child Adolesc Ment Health. 2013;18(2):95–102.
-
O’Keeffe L, O’Reilly A, O’Brien G, Buckley R, Illback R. Opis i ocena wyników Jigsaw: wyłaniającego się irlandzkiego programu wczesnej interwencji w zakresie zdrowia psychicznego dla młodych ludzi. Ir J Psychol Med. 2015;32(1):71–7.
-
Birchwood M. Przestrzeń młodzieżowa i zdrowie psychiczne młodzieży. Eur Psychiatry. 2018;48:S7.
-
Laurens KR, Cullen AE. W kierunku wcześniejszej identyfikacji i interwencji zapobiegawczej w schizofrenii: dowody z London Child Health and Development Study. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2016;51(4):475–91.
-
Rickwood DJ, Telford NR, Mazzer KR, Parker AG, Tanti CJ, McGorry PD. Usługi świadczone młodym ludziom za pośrednictwem centrów headspace w całej Australii. Med J Aust. 2015;202(10):533–6.
-
Hetrick SE, Bailey AP, Smith KE, Malla A, Mathias S, Singh SP i in. Zintegrowana (jednorazowa) opieka zdrowotna dla młodzieży: najlepsze dostępne dowody i przyszłe kierunki. Med J Aust. 2017;207(10):S5–18.
-
Lasalvia A, Ruggeri M. Zmiana nazwy schizofrenii: korzyści, wyzwania i bariery. Epidemiol Psychiatr Sci. 2019;28(3):251–3.
Międzynarodowe czasopismo systemów zdrowia psychicznego tom 14 , Numer artykułu: 23 ( 2020 )
Podziękowanie
Dziękujemy Profesorowi Mario Majowi za uwagi do projektu.
Finansowanie
Na stworzenie niniejszego manuskryptu nie otrzymano żadnego dofinansowania.
Deklaracje etyczne
Zatwierdzenie etyczne i zgoda na udział
Nie dotyczy.
Zgoda na publikację
Nie dotyczy.
Konflikty interesów
Autorzy oświadczają, że nie zachodzi u nich żaden konflikt interesów.
Informacje dodatkowe
Uwaga wydawcy
Springer Nature zachowuje neutralność w kwestii roszczeń jurysdykcyjnych na opublikowanych mapach i powiązań instytucjonalnych.
Prawa i uprawnienia
Otwarty dostęp Niniejszy artykuł jest licencjonowany na podstawie licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe, która zezwala na używanie, udostępnianie, adaptację, dystrybucję i reprodukcję w dowolnym medium lub formacie, pod warunkiem podania odpowiedniego uznania oryginalnym autorom i źródłu, podania linku do licencji Creative Commons i wskazania, czy wprowadzono zmiany. Obrazy lub inne materiały stron trzecich w tym artykule są objęte licencją Creative Commons artykułu, chyba że wskazano inaczej w informacji o autorstwie materiału. Jeśli materiał nie jest objęty licencją Creative Commons artykułu, a zamierzone użycie nie jest dozwolone przez przepisy ustawowe lub przekracza dozwolone użycie, należy uzyskać pozwolenie bezpośrednio od właściciela praw autorskich. Aby wyświetlić kopię tej licencji, odwiedź stronę http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ . Zrzeczenie się Creative Commons Public Domain Dedication ( http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/ ) ma zastosowanie do danych udostępnionych w tym artykule, chyba że wskazano inaczej w informacji o autorstwie danych.
O tym artykule
Cytuj ten artykuł
Colizzi, M., Lasalvia, A. & Ruggeri, M. Zapobieganie i wczesna interwencja w zakresie zdrowia psychicznego młodzieży: czy nadszedł czas na multidyscyplinarny i transdiagnostyczny model opieki?. Int J Ment Health Syst 14 , 23 (2020). https://doi.org/10.1186/s13033-020-00356-9
Link do artykułu: https://ijmhs.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13033-020-00356-9