Palazzo della Regione. Z Wikimedia Commons, repozytorium wolnych mediów.
Wstęp
Padwa, historycznie założona przez mitycznego Antenora, powstała w IV w. p. n. e. i położona jest w północno – wschodnich Włoszech, w regionie Wenecji Euganejskiej. Jest to jedno z najstarszych miast chrześcijańskich słonecznej Italii, które zasłynęło z kultu św. Antoniego i odbywanych do niego wielu pielgrzymek, na które corocznie przyjeżdżają tutaj pielgrzymi z najdalszych części katolickiego świata.
Historia
Przez wieki miasto było niszczone i odbudowywane, choć dzisiaj w niczym nie ustępuje innym, zabytkowym miastom znajdującym się w północnych Włoszech. Swój rozkwit przeżywało jednak głównie w dobie renesansu gdyż wtedy zasłynęło z Bazyliki św. Antoniego i jakże wybitnego Uniwersytetu Padewskiego powstałego z rozłamu ówczesnej bolońskiej akademii w 1222 r., w którym to przez wieki studiowały niezrzeszone ilości studentów z całego świata. I choć kojarzone jest przede wszystkim z postacią wspomnianego św. Antoniego, jako jedno z bardziej ciekawych, włoskich miasteczek, często jednak jest pomijane przez przeciętnego turystę.
Obszar dzisiejszej Padwy zamieszkiwany był już od czasów starożytnych, ale nie odnajdziemy w tym mieście zbyt wielu śladów z tegoż okresu. Zachowały się jednak tutaj liczne fragmenty ruin rzymskiego amfiteatru z początku I w. i wiele figur dawnych przedstawicieli artystów i nauki. Prócz tego odnajdziemy tutaj bardzo dobrze zachowaną architekturę średniowieczną oraz renesansową, zarówno świecką jak i kościelną.
Jak zostało wspomniane, od czasów wieków średnich ( z końcem XIII stulecia), Padwa była jednym z ważniejszych ośrodków akademickich ówczesnej Europy więc nie powinien nas dzisiaj dziwić widok tak wielu młodych ludzi na ulicach i tak spory wybór lokali nastawionych na tych znacznie młodszych odwiedzających.
Turystyczna Padwa
Padwę dobrze zwiedza się przede wszystkim pieszo. Szczególnie przyjemne jest przemierzanie jej uroczych, średniowiecznych uliczek w najstarszej części tego miasta znajdujących się pomiędzy katedrą, a kilkoma historycznymi placami miejskimi z potężnymi figurami i postaciami osób zasłużonych dla historii tego miasta. Można wręcz powiedzieć, że Padwa jest modelowym włoskim miastem z dawnych wieków. Spotkamy bowiem tu połączenie tak bardzo wielu epok, gdyż w każdej chwili mijać będziemy tutaj średniowieczne ulice czy renesansowe pałace, a wszystko to będzie z kolei przeplatane typowym młodzieżowym klimatem ośrodka akademickiego pełnego studentów.
Większość osób decyduje się na odwiedzenie tego miasteczka zaledwie w ciągu jednego dnia choć warto raczej rozważyć nieco dłuższy pobyt gdyż optymalne wydają się nawet 2 – 3 dni. Atrakcji dla żądnego wiedzy i poznania historii miasta turysty nigdy nie zabraknie, a w wolnym czasie można również zapoznać się z bardzo bogatą ofertą kulinarną, znaną ludziom na całym świecie, a z której z resztą słynie włoski rejon.
Palazzo Della Ragione
Będąc w tym włoskim miasteczku wymienia się kilka jakże istotnych miejsc godnych uwagi każdego turysty. Tak o to, będąc w Padwie, wypada przede wszystkim zwiedzić Palazzo Della Ragione, znany z historii XIII w. pałac znajdujący się w samym centrum Padwy, w którym to w przeszłości odbywały się miejskie sądy. Jest to dość wczesnorenesansowa budowla z dwoma piętrami arkad ozdobionych dekoracjami rzeźbiarskimi. Wewnątrz znajduje się ogromna sala o powierzchni przeszło 23 arów, a dzisiaj stanowi ona głównie miejsce znamienitych wystaw, a nawet naukowych wykładów. Pod kolumnami budynku znajdują się także sklepiki z regionalnymi przysmakami, które warto kupić dla swoich najbliższych.
Cafe Perocchi
Kulinarną atrakcją Padwy, punktem obowiązkowym każdego turysty, jest Cafe Perocchi, nie tylko najstarszy bar i kawiarnia w tym mieście, ale także piąta najstarsza kawiarnia na świecie.
Historia tego miejsca rozpoczyna się już w 1831 r. kiedy to Antonio Pedrocchi, dorobiwszy się sporego majątku na palarni kawy w Bergamo wraz ze swoim przyjacielem architektem, postanowił rozbudować wówczas malutką kawiarnię w mieście, pozostawioną mu w spadku przez ojca ulokowaną poblisku padewskiego uniwersytetu. Zaczęto w niej już w I połowie XIX w. serwować gościom cudowną kawę w neoklasycystycznym budynku, przypominającym bardziej małą willę niż lokal kawiarniany. Dzisiaj to punkt obowiązkowy w czasie wizyty w Padwie, a sama kawiarnia znana jest jako ta „bez drzwi”, bo jeszcze do 1916 r. była ona czynna 24 na dobę.
Piazza del Signor
Równie ważnym miejscem jest także Piazza del Signor, średniowieczna wieża, która została wniesiona tutaj już na początku XV w. Jej charakterystyczną kopułę nazywaną „latarnią” dobudowano w 1428 r. Pierwszy zegar astrologiczny wykonany przez Jacopo Dondi zawieszono tutaj jednak już w 1444 roku. W 1532 r. dobudowano do niej z kolei łuk triumfalny, który zdobi całość historycznej budowli. Co roku, 30 listopada, wieża oświetlana jest tutaj w dzień i w nocy na czerwono. Ustalono tą datę celebracji na cześć zniesienia kary śmierci w 1786 r.
Prato Della Valle
Prato Della Valle to przepiękny i największy w mieście plac pochodzący prawdopodobnie końca XVIII w., przez który przepływa rzeka, a wzdłuż znajdują się ustawione posągi zasłużonych dla miasta osób oraz grono wykształconych absolwentów padewskiego uniwersytetu (w tym również szereg jakże wybitnych Polaków).
Na środku placu znajduje się niewielki park, który w słoneczne dni wypełnia się licznie mieszkańcami i studentami, którzy z wielką chęcią spędzają wolne chwile na świeżym powietrzu. W pobliżu znajduje się osławiona już przez stulecia bazylika św. Justyny.
Bazylika św. Justyny
Bazylika św. Justyny to wysoko czczona świątynia wzniesiona w XV w., która do 1810 r. pełniła rolę najważniejszej świątyni w północnych Włoszech. Patronką bazyliki, jak i całego miasta, jest męczennica św. Justyna (zm. w 304 r. jedna z najznakomitszych dziewic Padwy).
W kościele, jednym z resztą z największych u chrześcijan, znajdują się grobowce kilku świętych, a wśród nich między innymi zachowano doczesne szczątki św. Justyny, św. Proscedimusa, Maksyma Wyznawcy, Łukasza Ewangelisty (jego szczątki sprowadzone zostały aż z Konstantynopola) czy św. Macieja Apostoła, studnia męczenników (powstała w XVI w.) oraz zdobne malowidła włoskich artystów.
Pałac Biskupa
Zmierzając w głąb Padwy, warto również odwiedzić Pałac Biskupa, w którym mieści się Muzeum Diecezjalne (Museo Diocesano di Padova).
Pałac ten powstał już na początku XIV w., ale jednak dopiero u progu XV w. został on przebudowany w stylu renesansowym. Sala Biskupa (Salone dei Vescovi) znajduje się tu z drewnianą podłogą oraz pomalowanymi sufitem i ścianami.
Bazylika św. Antoniego
Jedno z najważniejszych miejsc w mieście to bez wątpienia bazylika Antoniego gdyż nie bez powodu Padwa nazywana jest „miastem Świętego Antoniego”. To właśnie tutaj znajduje się bazylika powstała na grobie portugalskiego franciszkanina św. Antoniego (1195 – 1231) w latach 1256-1310, która od bardzo wielu lat przyciąga do Padwy ludzi z całego świata. Wędrówki do miejsc kultu są bowiem znane ludzkości od zarania dziejów i stanowią do dziś nieodłączny element religii.
W kaplicy relikwii do dnia dzisiejszego można zobaczyć przepiękne, bogato zdobione relikwiarze, w których to znajduje się m. in. podbródek św. Antoniego (kształconego portugalskiego teologa, doktora i franciszkanina) oraz jego praktycznie nienaruszony język. Przypisuje się mu, jako niezłomnemu świętemu, niezliczone zasługi w uzdrawianiu ludzi, a komisja papieska opisując jego dokonania wymienia liczne uzdrowienia z paraliżu, przywrócenia niewidomym wzroku, głuchym słuchu i uzdrowienia epileptyków, które trwają do dziś.
Bazylika św. Antoniego. Autorstwa Petar Milošević – Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9990169
Uniwersytet Padewski
Chcąc zakosztować odrobinę nauki, należy koniecznie wybrać się na tutejszy Uniwersytet Padewski (wł. Università degli Studi di Padova), który jest wielką dumą tego miasta już od ponad 800 lat. To drugi, najstarszy uniwersytet we Włoszech oraz piąty nieprzerwanie nauczający studentów na świecie. Mottem tej włoskiej akademii jest Universa Universis Patavina Libertas, albowiem przyjmowano tutaj na studia każdego, kto tylko wyraził chęć kształcenia, oferując mu wolność myśli i opinii, których często brakowało na innych, europejskich akademiach.
Siedzibą uczelni jest Palazzo Bo znajdujące się w centrum starego miasta. Przez stulecia uczyło się tutaj wielu Polaków (późniejsze elity intelektualne) kształcących się przede wszystkim na polu teologicznym, prawniczym literackim oraz medycznym (Jan Kochanowski, Maciej z Miechowa, Jan Zamojski, Wojciech Oczko, Józef Struś), wiodący jednak prym na polu medycznym i literackim. Polacy zdobywali tutaj przez lata swojej edukacji bogate doświadczenie, poznawali nowe teksty naukowe i poszerzali znajomości w środowisku naukowym, a zdobytą wiedzę przedkładali następnie na tworzenie licznych dzieł, w tym również medyczno – literackich oraz na leczenie ówczesnych królów, książąt i reszty polskiego społeczeństwa w dobie nowożytnej. W wyniku takiej ilości Polaków powstała w Padwie końcem XVI w. nacja polska, stanowiąca wówczas pod względem liczebności studentów drugie miejsce wśród ugrupowań (pierwsze miejsce zajmowała wówczas nacja niemiecka).
Ogród botaniczny
Tuż przy akademii znajduje się ogród botaniczny, uznany jako jeden z najstarszych ogrodów botanicznych w Europie, założony w 1545 r. niedaleko Piazza Prato della Valle. Jego zadaniem było praktyczne przyuczenie studentów nauk medycznych do rozpoznawania i sporządzania mikstur z rosnących w ogrodzie roślin. Najstarsza część ogrodu przetrwała w niezmienionym stanie do dziś i jest otwarta dla turystów.
Ciekawostką jest fakt, że dzisiaj na wydziale slawistyki studenci mają tutaj możliwość nauki języka i literatury polskiej. W 1997 r. wpisano go na listę dziedzictwa UNESCO.
Teatr anatomiczny
Ostatnia, z wartych obejrzenia atrakcji w Padwie, to niepodważalnie historyczny teatr anatomiczny. Jest to najstarszy teatr anatomiczny na świecie znajdujący się w głównej siedzibie uniwersytetu w Padwie, gdzie przez wieki odbywały się lekcje anatomii dla studentów medycyny, a następnie publiczne sekcje ludzkich zwłok.
Teatr ten został zbudowany w 1594 r, i zachowano go w swojej pierwotnej formie do dnia dzisiejszego. Dzisiaj to przeogromna atrakcja turystyczna, chociaż bardzo często niedostępna dla przypadkowych zwiedzających z zewnątrz bez uprzedniego zarezerwowania terminu zwiedzania.
Podsumowanie
Padwa jest jednym z tych miast, które na długo zostaną w pamięci przeciętnego turysty, bo w każdym jej, nawet najmniejszym zakątku, znajdują się liczne perełki architektoniczne, a przede wszystkim historyczne.
Warto to miasto odwiedzić nie tylko na wzgląd na wspaniałe bazyliki czy uniwersytet, ale nawet dla samego wrażenia powrotu do czasów renesansu, kiedy to miasto przeżywało swój największy rozkwit.
Dzisiaj, jak zostało wspomniane, miasto jest pomijane na rzecz Bolonii, Neapolu, Rzymu, Ferrary czy Wenecji, a bez wątpienia zasługuje na większy rozgłos, nie tylko przez miejsce kultu św. Antoniego.
Nie tak dawno bowiem, w 2022 r., tutejszy uniwersytet obchodził z resztą swoje 800 – lecie nieprzerwanego istnienia, co tylko jasno wskazuje, jak silne fundamenty i wspaniała kadrę posiadało i nadal posiada, ucząc kolejne pokolenia studentów.
Drobne miasto, znajdujące się niedaleko Wenecji, przez wieki będące od niej zależne, bez wątpienia zasługuje na znacznie większy rozgłos w dzisiejszej turystyce.
Bibliografia:
Banaś, B. (2022). „Wolność Padwy jest absolutnie dla każdego” — przegląd polskich lekarzy doby nowożytnej wydziału medycznego z okazji 800-lecia powstania Uniwersytetu w Padwie (1222–2022), „Pharmacopola”, 5(2).
Barycz, H. (1965). Spojrzenia w przeszłość polsko – włoską. Ossolineum.
Brahmer M. (1980). Powinowactwa polsko – włoskie. Z dziejów wzajemnych stosunków kulturalnych. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Burke P. (2016). Społeczna historia wiedzy. Tłum. A. Kunicka. Wydawnictwo Aletheia.
Gierowski J. (2003). Historia Włoch. Ossolineum.
Jędrysiak T., Wyszowska I. (2022). Turystyka religijna na świecie. Wybrane aspekty. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Karbowska, M. (2011). Miejsca święte. Padwa. Wydawnictwo Mediaprofit.
Lenart, M. (2005). Polscy podróżnicy w padewskiej bazylice św. Justyny. Wydawnictwo Offsetdruk i Media.
Lenart, L. (2019). Polacy przy grobie św. Antoniego z Padwie. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Mikulski K., Wijaczek J. (2024). Historia powszechna wiek XVI – XVIII. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Niezgoda C. (2019). Święty Antoni z Padwy. Wydawnictwo Franciszkanów.
Przeździecki A. (1853). O Polakach w Bolonii i Padwie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Smołucha, A. (2011). Padwa. Wydawnictwo Agora.
Ścibik A. (2013). Św. Antoni Padewski. Niech się znajdzie zguba moja. Wydawnictwo M.
Agnieszka Banaś – absolwentka trzech kierunków na stopniu magisterskim, redaktorka działu historia nauki w czasopiśmie Pharmacopola, członkini Polskiego Towarzystwa Historyków Oddział w Opolu, archiwistka w Kurii Diecezjalnej i autorka kilkudziesięciu publikacji z zakresu literatury dawnej i historii medycyny. Zainteresowania badawcze skupione wokół epidemii, medycyny, śmierci, orientalistyki chrześcijańskiej oraz hagiografii w tekstach staropolskich.
