Fot.: Podczas rozmów klimatycznych COP29 prezes Banku Światowego Ajay Banga (środek) zobowiązał się do zwiększenia finansowania klimatycznego dostępnego za pośrednictwem MDB dla podmiotów o niskich i średnich dochodach do 120 miliardów dolarów rocznie do 2030 r., w dużej mierze poprzez wykorzystanie inwestycji sektora prywatnego. Źródło: Madeleine Race/Recourse.
Połowa wszystkich funduszy klimatycznych Multilateral Development Banks trafia do Europy. Tylko 4% to dotacje. Potrzebujemy nie tylko więcej, ale i lepszych funduszy klimatycznych.
W tym tygodniu, podczas rozmów klimatycznych COP29, wielostronne banki rozwoju (MDB) klepią się po plecach. Wydarzenia towarzyszące, panele i komunikaty prasowe świętują ich osiągnięcia w dostosowywaniu swoich działań do Porozumienia paryskiego i dostarczaniu finansowania klimatycznego na rekordowym poziomie – 125 miliardów dolarów w 2023 r. MDB, w tym Bank Światowy i Afrykański Bank Rozwoju, twierdzą, że „ napędzają transformacyjną zmianę ” w globalnych działaniach klimatycznych. Jednak nowy raport Recourse, wspierany przez 18 organizacji i sieci, opowiada zupełnie inną historię – i podnosi krytyczne pytania o to, czym tak naprawdę są „finanse klimatyczne” w oczach MDB. Dzieje się to w krytycznym momencie, gdy na stole podczas COP29 leży nowy cel finansowania klimatycznego.
Raport zbadał dane MDB i ujawnił mnóstwo problemów. Jednym z nich jest brak przejrzystości w kwestii tego, co jest liczone. Na przykład Oxfam nie mógł zweryfikować 40% – czyli 7 miliardów dolarów – tego, co Bank Światowy uznał za finansowanie klimatyczne na jeden rok fiskalny. Azjatycki Bank Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB) oświadczył, że osiągnął swój cel, aby 50% zatwierdzonych przez niego środków finansowych było przeznaczonych na finansowanie klimatyczne w 2022 r., trzy lata przed terminem 2025 r., ale nie upublicznił odpowiednich danych. Tymczasem Afrykański Bank Rozwoju (AfDB) nie opublikował w ogóle żadnych publicznych danych na temat tego, co uznaje za finansowanie klimatyczne.
Środki finansowe nie płyną również tam, gdzie są najbardziej potrzebne. Prawie połowa wszystkich środków finansowych MDB na klimat na rok 2023 nie trafiła do krajów najbardziej narażonych na zmiany klimatu na świecie. Zamiast tego trafiła do Europy. Afryka Subsaharyjska otrzymała ułamek – zaledwie 14% – a Azja niewiele więcej – 21%. I pomimo szczególnie ważnej roli finansów publicznych we wspieraniu wysiłków na rzecz dostosowania się do skutków zmiany klimatu, prawie 80% środków finansowych MDB na klimat przeznaczono na działania związane z redukcją emisji (nazywane łagodzeniem ).
Modele finansowania są również niepokojące. Climate Action Network (CAN) International, sieć ponad 1900 organizacji społeczeństwa obywatelskiego, wzywa do dostarczania finansowania klimatycznego w formie dotacji, jednak tylko 4% finansowania klimatycznego MDB w 2023 r. przybrało tę formę. 70% przybrało formę pożyczek. Azjatycki Bank Rozwoju (ADB) odnotował jeszcze wyższy poziom pożyczek, wynoszący 96%, podczas gdy AIIB w ogóle nie pełni właściwej funkcji dotacji. Co niepokojące, oznacza to, że finansowanie klimatyczne pogarsza kryzys zadłużenia w wielu krajach i jeszcze bardziej osłabia zdolność krajów do radzenia sobie ze zmianą klimatu.
Oprócz tych krytycznych kwestii istnieje bardziej fundamentalny problem – fakt, że nie ma uzgodnionej definicji tego, czym w praktyce jest „finansowanie klimatu”. W tej próżni MDB opracowały własne zasady dotyczące tego, jakie rodzaje projektów zaliczają się do finansowania klimatu, ale z pewnymi istotnymi wadami. Jedynymi rodzajami projektów, które są całkowicie wykluczone, są projekty węglowe i torfowe, a także te prowadzące do wylesiania. Jednak wiele innych inicjatyw może być zaliczanych do finansowania klimatu, z zastrzeżeniem pewnych ograniczeń. Obejmuje to fałszywe rozwiązania, takie jak wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla, które jest kosztowne i nie udowodniono, że działa na dużą skalę, oraz wysoce zanieczyszczające i intensywnie emitujące gazy cieplarniane projekty spalania odpadów w celu uzyskania energii (WTE).
Innym problemem jest to, że część projektu można zaliczyć do finansowania klimatycznego, nawet jeśli reszta projektu jest wysoce intensywna pod względem emisji gazów cieplarnianych. Podczas analizy publicznie dostępnej dokumentacji MDB można znaleźć zaskakujące i niepokojące odkrycia. Na przykład AIIB zaliczył prawie połowę swojego 153-milionowego finansowania na projekt rozbudowy lotniska w Turcji jako finansowanie klimatyczne, ignorując fakt, że podwoi to przepustowość lotniska – a co za tym idzie, ponad dwukrotnie zwiększy jego emisje. Ten sam bank zaliczył również część elektrowni gazowej typu greenfield, która ma działać przez co najmniej 22 lata, jako finansowanie klimatyczne – pomimo długoterminowego uzależnienia od emisji dwutlenku węgla, jakie stanowi to dla Bangladeszu, jednego z najbardziej narażonych na zmiany klimatu krajów na świecie. Istnieją nawet dowody na to, że MDB zaliczył finansowanie megaprojektu LNG w Afryce Wschodniej jako finansowanie klimatyczne, zgodnie z OECD.
Ale Porozumienie paryskie nie dotyczy tylko emisji gazów cieplarnianych i niszczenia środowiska – wzywa również do przestrzegania i promowania zobowiązań w zakresie praw człowieka. Jednak zasady MDB dotyczące finansowania klimatycznego są pozbawione jakiegokolwiek wymogu ochrony i wsparcia osób najbardziej narażonych, w tym kobiet i dziewcząt. Są one całkowicie ślepe na płeć. Według MDB polegają one zamiast tego na własnych politykach, które różnią się w zależności od banku. Istnieje jednak szeroki zakres dowodów pokazujących, że brakuje ich pod wieloma względami. Na przykład AIIB i ADB zaliczyły swoje inwestycje w projekt hydroprower w Nepalu, który poważnie zmarginalizował i wysiedlił miejscową ludność tubylczą, przy czym kobiety zostały najbardziej dotknięte, jako 100% finansowanie klimatyczne. W Mongolii społeczeństwo obywatelskie protestuje przeciwko „inteligentnemu klimatycznie” projektowi górniczemu, również zaliczanemu przez ADB do 100% finansowania klimatycznego, ze względu na wysokie ryzyko dla lokalnych społeczności, w tym ludności tubylczej.
W pierwszym tygodniu COP29 prezes Banku Światowego Ajay Banga ogłosił duże zobowiązanie do zwiększenia finansowania klimatycznego dostępnego za pośrednictwem MDB dla krajów o niskich i średnich dochodach. Ustanowił roczny cel w wysokości 120 miliardów dolarów do 2030 r., w dużej mierze poprzez wykorzystanie inwestycji sektora prywatnego. Ale zanim zwiększą ilość, banki muszą ponownie ocenić jakość. Ostatecznie MDB odpowiadają przed rolnikami, pracownikami, kobietami, ludnością tubylczą i najbardziej zmarginalizowanymi społecznościami w krajach rozwijających się. To są ludzie, którym ich finansowanie klimatyczne powinno służyć, niezależnie od celu uzgodnionego przez kraje tutaj na COP29.
Autorstwa Petry Kjell Wright
Petra Kjell Wright jest menedżerką kampanii w Recourse.
14 listopada 2024 r.
Link do artykułu:
Fudged figures, gas, and debt: Digging into MDBs’ “climate finance”
Artykuły strony afrykańskich argumentów są licencjonowane na podstawie licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe .
