Brytyjska przeszłość kolonialna Afganistanu i album Qandahar / Dr Marjan Wardaki

Płyta 2, nr 4. Deh-i-Khoja, znad Bramy Bardurani , 1881, dr Benjamin Simpson / Zdjęcie dzięki uprzejmości Getty Research Institute, domena publiczna.

Fotografie pokazują Afganistan jako przedmiot brytyjskich badań naukowych.

Wstęp

W Afganistanie, kraju, którego najnowsza historia jest naznaczona działaniami wojennymi i falami kryzysów humanitarnych, ochrona historycznych artefaktów wydaje się przywilejem, który nie zawsze jest dostępny dla wędrownych Afgańczyków walczących o ewakuację ze swojej niestabilnej ojczyzny.

Tutaj kluczową rolę odgrywają międzynarodowe platformy, które starają się zachować obrazy kraju, w szczególności rzadka kolekcja odbitek albuminowych, zwana albumem  Qandahar, obecnie przechowywana w Getty Research Institute. Widz otrzymuje wgląd w skomplikowaną i bogatą historię kolonialnej przeszłości Afganistanu, z możliwością podjęcia krytycznej analizy tych zdjęć i odkrycia Afganistanu jako nowego miejsca do studiowania historii kolonializmu.

Rzadko można znaleźć XIX-wieczne obrazy Afganistanu. Podczas gdy samo wynalezienie fotografii zostało ogłoszone członkom  francuskiej Académie des Sciences  w Paryżu w styczniu 1839 roku, dopiero w maju 1878 roku irlandzki fotograf John Burke (1843-1900) stworzył pierwsze widoki Afgańczycy i Afganistan. Dokonano tego w kontekście dokumentowania oficjalnego wyniku i traktatów, które pojawiły się w trakcie drugiej wojny anglo-afgańskiej (1878–80).

Tasując ciężki sprzęt po całym kraju, prawdopodobnie z pomocą lokalnych tragarzy, Burke podróżował z armią brytyjską i tworzył wizualne dokumenty dotyczące rozwoju stopniowej imperialnej kontroli nad polityką zagraniczną Afganistanu, która umieściła Afganistan jako protektorat Brytyjskiego Raju do 1919 roku Ostatnia bitwa tego konfliktu miała miejsce w południowym mieście Kandahar, gdzie Amir Mohammad Ayub Khan i jego armia afgańska zostali zmuszeni do klęski pomimo strat brytyjskich, które były wynikiem serii ataków ofensywnych znad Bramy Bardurani we wsi Deh- i-Khoja.

Ze względu na rozległe geograficznie rozmieszczenie armii brytyjskiej w całym kraju oznaczało to, że każdy z odpowiednim wyposażeniem mógł uchwycić konsekwencje, jakie przyniosła wojna. Podczas gdy Burke działał jako oficjalny fotograf rejestrujący postępy dyplomatyczne, byłby to naczelny chirurg, dr Benjamin Simpson, którego zdjęcia, zwłaszcza w Qandaharze, zapewniały wojskowy i technokratyczny obiektyw.

Oficerowie medyczni, zarówno urodzeni w Indiach, jak iw Wielkiej Brytanii, świadczyli kluczowe usługi armii brytyjskiej aż do połowy XX wieku, co wiązało się ze skrupulatnym dokumentowaniem ich doświadczeń w trakcie prac terenowych w koloniach. W wyniku swojego zaangażowania w Indyjską Służbę Medyczną Simpson był całkiem dobrze zorientowany w aparacie; wcześniej wyprodukował serię fotografii zatytułowaną  Racial Types of Northern India  (1862), którą wystawiał na Międzynarodowej Wystawie w Londynie. Późniejsze zdjęcia znalazły się w  Descriptive Ethnology of Bengal antropologa Edwarda Tuite Daltona  (1872), książce, która miała przedstawiać „dzikie plemiona Indii” w Assam.

Dlatego ważne jest, aby umieścić Album Qandahar w kontekście wcześniejszej pracy fotografa, a mianowicie w jego zwykłych staraniach przedstawiania statycznych, fizycznych znaczników kultur nieznanych jego publiczności. Jednak ważne jest również, aby pamiętać o kluczowych odchyleniach. Chociaż ludzkie biografie nadal przedstawiane są w bardzo specyficzny sposób (na przykład jedno zdjęcie z dumą przedstawia afgańskich handlarzy końmi, osoby, o których mówi się, że wykazywały wielką niechęć do bycia fotografowanymi), uwaga Simpsona w albumie Qandahar, w przeciwieństwie do jego poprzedniej pracy, jest na reprezentowaniu terenu pod jego potencjalny rozwój rolniczy i technokratyczny w imperialne centrum.

Fotografia jako forma nauki kolonialnej

Album Qandahar to zbiór  odbitek albuminowych, która była główną metodą druku fotograficznego od portretów komercyjnych po fotografię naukową w XIX i na początku XX wieku. Najszerzej stosowany proces białkowy polegał na ubijaniu roztworu chlorku sodu lub chlorku amonu z białkami jaj na sztywną pianę, która ostatecznie upłynniała się, pokrywając bibułkę. Po przygotowaniu wydruku za pomocą solonego roztworu papieru i pokryciu roztworem jaja, pokryto go azotanem srebra, czyniąc w ten sposób papier wrażliwym na światło. Negatyw został umieszczony w kontakcie z światłoczułym papierem albuminowym i wystawiony na światło słoneczne, na którym był gotowy do tonowania. Dostępne były różne opcje tonacji, od pozostawienia odbitek bez odcieni po brąz i ciemną, brutalną czerń, co miało kluczowe znaczenie w tym albumie.

Aby lepiej przeanalizować te odbitki, warto pamiętać o wielości ról, jakie fotografia może pełnić jako forma kolonialnej praktyki naukowej dla swoich widzów i użytkowników. Po pierwsze, fotografie przedstawiają coś nieznanego, czego ich autor mógł wcześniej nie widzieć lub czuł potrzebę uchwycenia i rozpowszechniania w nieruchomej formie. Pomimo poczucia nowego, fotograf podchodzi do nieznanego z poczuciem znajomego lub rozpoznaje coś znajomego w nowym.

Weźmy na przykład  Inny widok z północnej ściany, przedstawiający cmentarz , który przedstawia „ogólny widok miasta”, w tym jego mury i przylegający cmentarz. Sprawdza nieznane pole, ponieważ przedstawia widok upadłego miasta zupełnie odmiennego od innych kolonialnych metropolii. W przeciwieństwie do miasta przemysłowego, takiego jak Bombaj, Qandahar jest nietknięty przez brytyjski kolonializm i dlatego ucieleśnia nowość.

Jednak zastosowanie tonowania złotem — procesu chemicznego, który zwykle wymagał wysłania odbitek do Anglii, gdzie zostały naświetlone i poddane obróbce — skutkuje ciepłymi tonami odbitki, dając iluzję znajomych minionych dni. Proces tonowania był pierwotnie używany do ochrony zdjęć przed degradacją środowiska i poprawy ich właściwości archiwalnych, ale tutaj ta technika działa, aby przywołać suchy klimat pustyni Orientu i dramatyczne kontury odległych gór w tle, gdzie czas mógł się zatrzymać. W tym sensie wydaje się ważne, aby pamiętać, w jaki sposób proces techniczny kamery może sprawić, że nieznane stanie się znajome i wywrze efekt homogenizacji, dając wrażenie, że kultury można uchwycić w sposób statyczny.

Qandahar, nowe miejsce kolonialne

Wzajemne oddziaływanie między nowym a starym jest najlepiej ukazane w serii zdjęć przedstawiających panoramiczne widoki rolnictwa Qandaharu i graniczących z nim kanałów rzecznych. Mimo przemieszania treści przestrzennych, fotografie wydają się wzajemnie uzupełniać. Podczas gdy poprzednie zdjęcia suchej i ponadczasowej krainy wprowadzają widza w niezmieniony teren, inne przedstawiają znacznie bardziej naukową i technokratyczną obserwację krajobrazu i badają jego potencjał rozwojowy. Tutaj obrazy pokazują wgląd w możliwe praktyki rolnicze, a co więcej, wgląd w to, jak ziemia jest zarządzana lub może być potencjalnie wykorzystana przez reżim kolonialny. Sceny panoramiczne pozwoliły brytyjskim technokratom wytyczyć szlaki handlowe i ulice oraz przekształcić „stare miasto” w nowoczesne miasta „przemysłowe”.

Interesująca cecha wyłania się, gdy rozważa się powiązanie tych obrazów z innymi formami prowadzenia dokumentacji kolonialnej. Na przykład Survey of India była główną centralną agencją inżynieryjną, która zleciła lub wykonała misje kartograficzne w celu sporządzenia mapy regionu w ramach konsolidacji terytoriów Brytyjskiego Raju i  umiejscowienia Afganistanu jako swego rodzaju państwa buforowego między brytyjskimi i rosyjskimi strefami wpływów . Połączenie tych badań kartograficznych z albumem Qandahar daje nam wgląd w ciągłe znaczenie Afganistanu jako miejsca o znaczeniu geopolitycznym i naukowym.

Jako historyk łatwo jest dostrzec naukowe znaczenie Albumu Qandahar, który przedstawia widzom nowe miejsce do studiowania praktyk reżimów kolonialnych, w tym wgląd w to, jak aparat kolonialny postrzegał miejsca i fotografowane przez siebie obrazy. Obrazy pomagają nam zwizualizować bardziej holistyczną perspektywę, zwłaszcza gdy czyta się je razem z innymi naukowymi mediami dotyczącymi praktyki kolonialnej, przypominając nam, że żadne obrazy nie są wizualnymi reprezentacjami, na które należy patrzeć i upraszczać je jako rzeczywisty ślad kultury afgańskiej.

Dr Marjan Wardaki
Współpracownik i wykładowca
MacMillan Center
Yale University

Przeglądaj  album Qandahar

Pierwotnie opublikowany przez The Iris , 01.04.2023, na licencji Creative Commons Attribution 4.0 International .