Mieszkańcy Republiki Południowej Afryki łamią prawo, aby uzyskać dostęp do Internetu Starlink Elona Muska / Nyasha Bhobo

Jego usługi – wideokonferencje, faksowanie online, szkolenia internetowe i zarządzanie adresami e-mail – stawały się coraz trudniejsze do utrzymania. Jego połączenie internetowe było nie tylko słabe, ale także drogie i zawodne. Postanowił więc przekroczyć granicę, aby to naprawić.

Usłyszał, że założona przez Elona Muska firma internetowa Starlink jest dostępna w Mozambiku, więc udał się w podróż ze swojej wioski Inyoni poza południowoafrykańskim miastem Nelspruit i przekroczył granicę ze stolicą tego kraju, Maputo.

„Jako właściciel małej firmy chcę być pionierem” – powiedział Joko. „Nie chcę czekać wieki przed zainstalowaniem Starlink dla siebie, dla moich klientów. Chcę być przed kolejką, ponieważ nasze firmy internetowe w RPA wciąż nas zawodzą”.

Starlink nie tylko nie jest dostępny w RPA, ale jest też obecnie nielegalny. Joko otrzymał groźby od urzędników Ministerstwa Komunikacji i Technologii Cyfrowych.
„Ostrzeżono mnie… że inspektorzy telekomunikacyjni odwiedzą wszystkie prowincjonalne firmy, które świadczą usługi Starlink bez rejestracji. W wezwaniu wspomniano coś o grzywnach i opłatach dla każdego, kto narusza przepisy telekomunikacyjne” – powiedział.

„Natychmiast zadrżałem”.

Wrogość rządu RPA wobec Starlink sieje napięcia, które stawiają państwo przeciwko zwykłym obywatelom, którzy wierzą, że Starlink jest niedrogą, niezawodną alternatywą dla kilku opcji, które mają obecnie – MTN, Vodacom, Cell C i państwowego Telkom. Twierdzą oni, że są one zbyt drogie i zawodne ze względu na rekordowe przerwy w dostawie prądu i niedostateczną infrastrukturę na obszarach wiejskich. Według raportu Cable.co.uk, globalnego pomiaru cen usług szerokopasmowych, RPA zajmuje 170. miejsce wśród 220 krajów pod względem najbardziej przystępnych cen usług szerokopasmowych.

Żadnego Starlinka, bo inaczej…

Starlink musi zarejestrować się jako firma, aby móc legalnie działać w Republice Południowej Afryki i przekazać 30% kapitału grupom Black Economic Empowerment, zażądał w kwietniu Independent Communications Authority of South Africa (ICASA), państwowa agencja wykonawcza. Te historycznie defaworyzowane grupy (HDG) obejmują osoby czarnoskóre, kobiety, młodzież i osoby niepełnosprawne. Starlink tego nie zrobił.

„Niezależny Urząd Komunikacji Republiki Południowej Afryki (ICASA) potwierdza, że do tej pory nie otrzymał wniosku o żaden rodzaj licencji/certyfikatu od Starlink ani żadnego operatora satelitarnego świadczącego usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu” – powiedział Open Democracy Pari Pillay, główny dyrektor w Ministerstwie Komunikacji i Technologii Cyfrowych Republiki Południowej Afryki. Starlink nie odpowiedział na kilka próśb o komentarz.

ICASA ostrzyła sobie zęby już w sierpniu w sierpniu, wysyłając list z pogróżkami do dostawców usług internetowych, którzy importują i odsprzedają zestawy Starlink, ostrzegając, że grozi im utrata dostępu szerokopasmowego, konfiskata sprzętu i możliwe zarzuty karne, które mogą prowadzić do wysokich grzywien w wysokości 5 milionów ZAR (około 218 000 funtów). W rezultacie wiele osób przestało z niego korzystać. Chociaż Starlink nie odpowiedział jeszcze na przeszkody w RPA, na swojej stronie internetowej oferuje wskazówkę: stwierdza, że kraje, które nie mają wymagań rejestracyjnych lub licencyjnych, mają najwyższy priorytet dla swojej ekspansji. Te, które mają rygorystyczne zasady rejestracji, takie jak RPA, mają najniższy priorytet. Pomimo gróźb ze strony władz, niektórzy przedsiębiorcy w RPA nadal działają pod stołem, kupując zestawy Starlink w przyjaznych, pobliskich krajach, takich jak Mozambik, gdzie usługa jest legalna, lub wysyłając je tam z Wielkiej Brytanii i przekraczając granicę, aby je odebrać, przed nielegalnym podłączeniem ich w RPA.

Drogi, powolny internet wszędzie…

Niektórzy mieszkańcy RPA krytykują „oligopol telekomunikacyjny” w kraju, twierdząc, że służy on jedynie rządowi, który pobiera „lukratywne podatki” od tych firm, jednocześnie odłączając miliony obywateli.

„Motywem południowoafrykańskiego rządu jest zablokowanie Starlink i ochrona starszych monopoli internetowych, które pobierają wysokie taryfy, które z kolei są dojnymi krowami podatkowymi” – powiedział Pride Gcaba, technik IT z Johannesburga.

„Starlink jest drogi tylko pod względem początkowego kosztu zestawu, ale światowej klasy prędkość połączenia jest tego warta dla nas, małych przedsiębiorców technologicznych”.

W sąsiedniej Zambii, znacznie biedniejszej gospodarce, 1 GB danych jest sprzedawany za około 1,30 USD. W Republice Południowej Afryki to samo kosztuje 2,60 USD. Bank Światowy w 2022 r. sklasyfikował RPA jako najbardziej nierówny finansowo kraj na świecie, a niesprawiedliwość jest widoczna w dostępie do Internetu: 7,5 miliona mieszkańców RPA o niskich dochodach płaci 80 razy więcej niż obywatele o średnich i wyższych dochodach za przeglądanie Internetu, Project Isizwe, organizacja non-profit, ujawniła w badaniu z 2021 roku.

„Powolny, ale drogi w RPA jest szczególnie dotyka ubogich: brak dostępu do niezbędnych umiejętności technicznych, edukacji online, ograniczony dostęp do narzędzi opieki zdrowotnej online i tłumienie startupów IT, zdigitalizowane centra obsługi telefonicznej, które mogłyby stworzyć tysiące bardzo potrzebnych miejsc pracy nowej ery” – powiedział Pela Xolile, lider Tembisa Better Streets Initiative (TBIS) w wywiadzie dla openDemocracy. TBIS opowiada się za darmowym internetem w biednych miasteczkach Tembisa, jednym z największych miasteczek o niskich dochodach w RPA.

W 2016 r., po bojowych protestach #DataMustFall, które wstrząsnęły krajem, cztery wielkie korporacje szerokopasmowe obniżyły ceny danych. Rząd RPA Western Cape wdrożył różne programy mające na celu zapewnienie taniej łączności internetowej wszystkim społecznościom, zwłaszcza bardzo biednym miasteczkom w całej prowincji. Według Arthura Gwagwy, południowoafrykańskiego prawnika zajmującego się prawami technologicznymi i byłego pracownika Open Technology Fund, nie przyniosło to jednak oczekiwanych rezultatów.
„Podczas gdy koszty Internetu i danych spadły na przestrzeni lat, główni gracze (MTN, Vodacom, Telkom, Cell C) nadal dominują na rynku i osiągają znaczne zyski” – powiedział.

„Dlatego chcemy mieć Starlink jak najszybciej”, powiedział Pride Gcaba, technik IT. Kupił zestaw z Mozambiku i ma nadzieję wykorzystać znacznie szybsze połączenie Starlink do uruchomienia akademii szkolącej młodych ludzi o niskich dochodach w zakresie profesjonalnych gier online.

Pomimo entuzjazmu dla Starlink, nie wszyscy są pewni, że będzie to wielki demokratyzator Internetu w RPA.

„Atrakcyjność Starlink w RPA nie polega na przystępności cenowej. Biedni ludzie nie mogą sobie pozwolić na pakiety Starlink. Starlink jest dla elit w swoim obecnym opakowaniu i cenach” – ostrzegł Gwagwa, argumentując, że Starlink może stworzyć więcej tego samego – szybkiego łącza szerokopasmowego dla zamożnych.

„Jego atrakcyjność polega na lepszym zasięgu w obszarach niedostatecznie obsługiwanych przez istniejące sieci. Popyt jest ze strony firm i podróżnych, dla których szybki dostęp do Internetu w dowolnym miejscu jest krytyczny, szczególnie w przypadku częstych przerw w dostawie energii elektrycznej, które powodują przerwy w sieci”.

Ale Joko mówi, że jego kafejka internetowa widziała korzyści po przejściu na Starlink.

„Przerwy w dostawie prądu nie miały już na mnie wpływu, ponieważ mogłem zasilać antenę Starlink za pomocą baterii” – powiedział. „Sygnał internetowy był szybki – przyciągałem więcej klientów niż wcześniej – dopóki władze mnie nie zatrzymały. Teraz moje usługi spadły – klienci są rozczarowani”.