6.8 C
Gdańsk
poniedziałek, 5 czerwca, 2023

Geneza i losy największego skarbca srebra w starożytności / Blichert-Toft, J., de Callataÿ, F., Télouk, P. et al.

0
87

Zdobycie skarbców Achemenidów w latach 331-330 p.n.e. przez Aleksandra Wielkiego w Persepolis i Suzie oznaczało upadek 300-letniego imperium perskiego i nadejście królestw hellenistycznych. Aleksander zagarnął równowartość około 5000 ton srebra, które stanowiło nagromadzone daniny płacone przez podbite ludy od Morza Egejskiego do Indusu ich władcom z dynastii Achemenidów. Badania matrycowe pokazują, że ta gigantyczna ilość srebra, tzw. mieszanka perska, została wykorzystana do produkcji większości monet samego Aleksandra Wielkiego i w jeszcze większym stopniu monet jego następców Diadochów. Pozostaje do zrozumienia pochodzenie srebra z tego ogromnego skarbu. Obfitość izotopów ołowiu określona zarówno na perskich sigloi, jak i aleksandrach wybijanych ze srebra Achemenidów wskazuje na źródło kruszcu w południowej części Morza Egejskiego, Macedonii i Tracji. Ołów w pseudo monetach z wczesnych królestw Indii różni się izotopowo od reszty, co świadczy o ograniczonym wkładzie Indii do skarbców Achemenidów. Badania skarbu z epoki żelaza z Lewantu pozostawiają otwartą możliwość, że wykonanie perskiej mieszanki mogło poprzedzać ekspansję Achemenidów w VII wieku p.n.e. Spekulujemy na temat motywacji tak masowego gromadzenia przez perskich królów i jego ekonomicznych implikacji.

Wstęp

Klęska perskiego króla Achemenidów Dariusza w 331 r. p.n.e. pod Gaugamelą, obok współczesnego Erbilu w irackim Kurdystanie, otworzyła Aleksandrowi Wielkiemu drogę do Susy, Babilonu i Persepolis. Kolosalna ilość bogactw zrabowanych przez Macedończyków, w szczególności ze skarbca królewskiego w Persepolis, została opisana przez wielu starożytnych pisarzy, takich jak Curtius, Diodorus, Plutarch, Arrian i Justyn (Callatay 1989; Holt 2016) i mogła sięgać nawet 200 000 talentów standardu attyckiego (1 talent = 25,9 kg), które we współczesnych jednostkach odpowiadają oszałamiającej masie srebra wynoszącej około 5200 ton metrycznych. Ten szacunek to zagregowana wartość złota i srebra przeliczona na talenty srebra attyckiego, na przykład 2600 ton srebra i 260 ton złota. Na tę liczbę należy spojrzeć z perspektywy najemnika: grecki hoplita otrzymywał dzienne wynagrodzenie w wysokości około drachmy o wadze 4,3 g. W związku z tym 200 000 talentów stanowi 1,2 miliarda dziennych zarobków, co wystarcza na opłacenie w świeżych monetach armii liczącej 50 000 żołnierzy przez ponad 60 lat.

Chociaż dziedzictwo gromadzenia srebra przez imperia neoasyryjskie (911-605 p.n.e.) i neobabilońskie (626-539 p.n.e.) na terenach, które staną się Imperium Perskim poprzez grabieże, handel i daniny, było z pewnością znaczące, dynastia Achemenidów bardzo sprawnie zorganizowała zdobywanie zasobów srebra w skali regionalnej. Jak podaje Herodot (III.95), roczna danina wynosiła 14 560 talentów. Grabież perskich skarbców przez wojska macedońskie stworzyła jedno z najbardziej masowych uwolnień metali szlachetnych, przewyższające wszelkie inne łupy znane z klasycznej starożytności, takie jak egipski skarbiec przywieziony do Rzymu przez Augusta (Nicolet 1984). To, jak taki zalew kruszców wpłynął na różne ówczesne gospodarki, a w szczególności na ceny towarów, było przedmiotem wielu zainteresowań (Van der Spek i van Leeuwen 2014), ale poza wpływem na ceny towarów w Babilonii przez mniej niż jedno pokolenie (Jursa 2010), jego wpływ na rynek egejski nie jest dobrze udokumentowany.

Wiadomo natomiast, że w ciągu trzech dekad (ok. 332-301 p.n.e.) większość perskich skarbców została zamieniona na monety. Różne formy „pieniądza” istniały w Mezopotamii od tysiącleci, a wśród nich prym wiodły jęczmień i srebro (Powell 1996; Jursa 2010). Srebrny sykiel, pierwotnie miara wagi (8,3 g), również stopniowo został zaakceptowany jako jednostka rozliczeniowa i był wykorzystywany fizycznie w handlu, choć daleko mu do wyłączności. Srebrna moneta tylko przez krótki czas była używana w zachodniej części imperium do celów wojskowych (Alram 2012; Le Rider 2001). Jak wskazują van der Spek et al. (2018), podbój przez Aleksandra w 331 roku zapoczątkował bicie srebra jako podstawowej waluty. Liczne badania matrycowe przeprowadzone na monetach Aleksandra i jego następców ujawniają, że pełna produkcja wyemitowana w złocie i srebrze przekroczyła 100 000 talentów (Callatay 1989; Callataÿ 1993; Holt 2016; Meadows 2014). Co więcej, analizy metali monetarnych wykazały, że zarówno w przypadku złota, jak i srebra, niemal cała produkcja wschodnia, a także znaczna część produkcji zachodniej, zwłaszcza w Macedonii, została prawdopodobnie wyemitowana z tego kruszcu, zwanego dalej „mieszanką perską”. Kruszec mieszany jest spójny zarówno z historycznymi relacjami atestującymi kruszec, zwany dalej theg do perskiej polityki przetapiania danin, jak i jednorodnymi Au/Ag srebrnych emisji Aleksandra (Olivier et al. 2017).

Pomimo pewnej współczesnej dyskredytacji rzuconej przez Herodota na listę hołdów dla Dariusza (Armayor 1978 ; Bresson 2020 ), autor ten słynie ze świadectwa potwierdzającego ogromne daniny płacone Królowi Królów (tytuł używany przez perskich królów Achemenidów) przez każdą satrapię (III.89–97). Większość dochodów wyrażana jest w srebrnych talentach, ale niektóre nadal były opłacane w naturze, takie jak białe konie lub kadzidło, podczas gdy wyjaśniono również, że Indie płaciły złotem. Nie wiadomo, czy rzeczywiste daniny były płacone w srebrze, złocie, koniach czy kadzidle, ale masowe bicie srebrnych monet przez Aleksandra i Diadochów pokazuje, że pałace Achemenidów musiały być wypełnione ogromnymi ilościami kruszców.

Skąd wzięły się uśpione sterty srebra w skarbcach Persepolis i Susa, o których świadczą starożytni pisarze (Callatay 1989 ; Holt 2016 )? Niniejsza praca bada kwestię pochodzenia mieszanki perskiej za pomocą bardzo precyzyjnej analizy izotopów ołowiu, próbując zrozumieć, czy rudy srebra inne niż te dobrze znane w świecie greckim były zaangażowane w skarby zgromadzone przez Króla Królów i jakie były szczególne motywacje gromadzenia tak dużej ilości kruszców.

Oprócz pomiarów izotopów Pb srebrnych monet Aleksandra ( Aleksandry \), niniejsza praca przedstawia również dane dotyczące dwóch innych rodzajów monet srebrnych, które prawdopodobnie nie zostały wybite ze skarbca centralnej Persji. Po pierwsze, srebrne sigloi (szekel) to jedyne znaczące monety produkowane przez imperium perskie w jego zachodnich satrapiach (Alram 1993 ; Tuplin 2014 ). Znane są one, wraz z archaicznymi monetami greckimi i indyjskimi monetami stemplowymi z Gandhary, ze skarbu kabulskiego zdeponowanego ok. 350 p.n.e. (Schlumberger 1953 ), ale jak dotąd nie skorzystały z prac izotopowych (np. Kraay i Emeleus 1962). Po drugie, chociaż żadne znane dowody nie potwierdzają znaczącego wkładu indyjskiego srebra do perskiego skarbca (Herodot, III.98–105), niniejsza praca dostarcza danych dotyczących izotopów Pb na wczesnych indyjskich monetach stemplowych, aby potwierdzić to przypuszczenie obiektywnymi, konkretnymi dowodami ( Reddy 2014 ).

Materiały i metody

Niniejsza praca przedstawia bardzo precyzyjne dane dotyczące izotopów Pb na starożytnych srebrnych monetach produkowanych w Persji za panowania Achemenidów oraz w świecie hellenistycznym bezpośrednio po klęsce Dariusza. Zmierzone składy izotopów Pb zostały poddane obróbce przy użyciu nowych narzędzi statystycznych w postaci obliczonego wieku modeli Pb w połączeniu z teorią łusek wypukłych (patrz poniżej), które umożliwiają śledzenie pochodzenia srebra z większą dokładnością i precyzją niż jest to możliwe przy użyciu tylko surowych stosunków izotopów Pb i ręcznie porównując artefakty ze znanymi rudami na zasadzie jeden do jednego. Analizowane typy monet to (1) srebrne aleksandry, bite zarówno za życia króla, jak i wkrótce po jego śmierci; (2) srebrny sigloi; i (3) szatamana (wygięte srebrne sztabki i odciśnięte kawałki) z Gandhara i Kamboja Janapadas (królestw) w północnych Indiach, generalnie datowane na okres od VI do IV wieku p.n.e. (4) W celach informacyjnych uwzględniono ponadto podzbiór srebrnych monet greckich. Techniki analityczne stosowane do oznaczania składu izotopów Pb zostały opisane w innym miejscu (Milot et al. 2021 ) i obejmują chromatografię anionowymienną do rozdzielania Pb oraz wielokolektorową spektrometrię mas z plazmą indukcyjnie sprzężoną (MC-ICP-MS) do oznaczania izotopów Pb analiza. Tutaj wystarczy stwierdzić, że wszystkie monety (1), (2) i (3) zostały wywiercone, natomiast monety (4) zostały wypłukane (por. Milot et al. 2021). Powtarzane pomiary NIST 981 podczas każdej sesji analitycznej konsekwentnie dawały zewnętrzną odtwarzalność < 100 ppm (0,01%) dla współczynników znormalizowanych 204 Pb i < 50 ppm (0,005%) dla 207 Pb/ 206 Pb i 208 Pb/ 206 Pb. Błędy w trakcie serii były systematycznie mniejsze niż zewnętrzna odtwarzalność dla wszystkich próbek. Tabela S1 (informacje uzupełniające) zawiera zestawienie odpowiednich informacji o monetach z odpowiednimi danymi izotopowymi Pb uzyskanymi w tym badaniu.

Izotopy ołowiu i strategia łuski wypukłej

Przeważającą metodą oceny proweniencji artefaktów srebrnych są izotopy Pb. W przeciwieństwie do względnych obfitości stabilnych izotopów pierwiastków, takich jak Cu i Ag, które zmieniają się w zależności od warunków środowiskowych, względne obfitości izotopów Pb zmieniają się głównie w wyniku radioaktywnego rozpadu uranu i toru, a w konsekwencji radiogenicznego wrastania ołowiu. Wahania izotopowe są kontrolowane przez stosunki U/Pb i Th/Pb skały, z której powstała ruda Pb, oraz czas, który upłynął do tego momentu. Czas (wiek modelu Pb), U/Pb i Th/Pb można obliczyć na podstawie zmierzonych składów izotopowych Pb i wykorzystać do wydedukowania kontekstu tektonicznego, w którym pojawiła się ruda. W praktyce jednak archeolodzy i numizmatycy po prostu ręcznie porównują zmierzone składy izotopowe Pb artefaktów w parach dwuwymiarowych (2D) działek,208 Pb/ 206 Pb vs 207 Pb/ 206 Pb i 204 Pb/ 206 Pb vs 207 Pb/ 206 Pb, z rudami przechowywanymi w bazie danych, dopóki nie znajdą odpowiedniego dopasowania. Jednak potrzeba więcej niż dopasowania w jednej parze diagramów, aby ustalić, czy punkt danych mieści się w trójwymiarowym (3D) polu stosunków izotopowych Pb określonego okręgu wydobywczego (ryc. 1a  ) . Dane izotopowe Pb muszą być wizualizowane w przestrzeni trójwymiarowej (zgodnie z liczbą izotopów macierzystych, 238 U, 235 U i 232 Th): chociaż rzuty dwóch różnych punktów mogą pokrywać się napłaszczyzny x–y i x–z , mogą być różne na płaszczyźnie y–z . Wcześniejsze próby rozwiązania tego problemu (Delile i in. 2014 ; Westner i in. 2020 ) wykazały wiele trudności związanych z oceną znaczących odległości między punktami. W tym przypadku przyjmujemy zatem inne podejście, takie jak tzw. wypukła powłoka (ryc.  1b ), która została wcześniej zaproponowana pod nazwą „nisza izotopowa” w Ekologii (Eckrich i in. 2020 ), zanim trafiła do archeologii ogólnie (Robinson 2021 ), a w szczególności pochodzenie sierści z epoki żelaza z Lewantu (Gentelli i in. 2021 ).

Ryc. 1
rysunek 1

a Identyfikacja źródła za pomocą izotopów Pb na wykresach 2- i 3-wymiarowych może dać różne wyniki. Symbol reprezentuje pojedynczy punkt danych w przestrzeni izotopów 3D Pb i Pxy Pxz i Pyz jego trzy rzuty 2D na trzy ściany xy , xz i yz (konwencjonalne diagramy izotopów). Lawendowe pole 3D f reprezentuje pojedynczy rejon wydobywczy, a jasnoszare pola xy , xz i yzjego trzy projekcje 2D. Oczywiście włączenie punktu w jedno, a nawet dwa z tych pól 2D nie wystarcza do ustalenia, że ​​P jest częścią pola 3D f . Nie należy zatem wyciągać wniosku, że włączenie punktu danych do wspólnego pola w reprezentacji 2D pokazuje, że należy on do tego samego pola w 3D. b Technika wypukłego kadłuba do obliczania najbliższej wypukłej opisującej objętości zbioru punktów w przestrzeni trójwymiarowej. Objętość ta, tutaj zaznaczona na żółto dla dowolnego zestawu danych, jest zdefiniowana przez wszystkie trójki x , y i z stosunków izotopów Pb w próbce (np. aleksandry lub sigloi). „Hity” to lokalizacje próbek pobranych z ok. Baza danych zawierająca 6700 wpisów o galenach, które układają się w wypukłym płaszczu. c Cztery kroki zastosowane w tej pracy w celu zidentyfikowania złóż rudy, które są „trafieniami” w wypukłe łuski określone przez próbki. Dla celów ilustracji i czytelności ten szkic różnych etapów został narysowany jako dwuwymiarowa reprezentacja, chociaż w niniejszej pracy wszystkie etapy przeprowadzono w trzech wymiarach. Zmienne x i y oznaczają dowolne stosunki izotopów Pb. Krok 1: próbki (żółte kółka, np. sigloi ) są wykreślane w układzie x – yreprezentacja; krok 2: przeprowadzana jest standardowa analiza skupień, która w tym przypadku identyfikuje dwie grupy pokazane w obrębie kropkowanych konturów; krok 3: wypukłe łuski są obliczane dla każdej grupy z niewielkim naddatkiem (na szaro) dodanym dla krawędzi każdej łuski w celu uwzględnienia analitycznych niepewności; krok 4: położenie każdej próbki rudy wewnątrz (trafienia pokazane z zielonymi krzyżykami) lub na zewnątrz (chybienia pokazane z czerwonymi krzyżykami) wypukłej łuski jest określane numerycznie (frędzle nie pokazane). W niniejszym badaniu liczba grup waha się od 1 do 2

Dane izotopów Pb na różnych grupach monet, np. Sigloi, są zawarte w minimalnej (określającej) trójwymiarowej objętości (ryc.  1c ), wypukłej otoczce, która została rozszerzona o 5%, aby uwzględnić potencjalne niepewności analityczne . Algorytm znajduje wszystkie próbki rudy, które znajdują się wewnątrz wypukłej otoczki próbki. Korzyść z testowania każdej potencjalnej rudy względem wypukłej otoczki zestawu próbek, a nie odwrotnie (Longman i in. 2018), co oznaczałoby testowanie każdej próbki w odniesieniu do grup geograficznych rud o spójnym składzie izotopów Pb, polega na tym, że kadłub próbki jest solidnie zdefiniowany przez bardzo precyzyjne dane. Wadą podejścia wypukłego kadłuba jest to, że niektóre okręgi rudy są nadreprezentowane w bazie danych, a zmienność danych w danym miejscu nie jest szczegółowo brana pod uwagę. Oczywiste jest, że baza danych zawiera nadmierną liczbę próbek Lavrion, jednak mapy trafień są różne dla różnych próbek (Gentelli i in. 2021i ta praca). Efekt nierównej reprezentatywności próbek dla gęsto zaludnionych pól minowych można skorygować poprzez znormalizowanie liczby trafień do gęstości próbek, ale taka korekta nie miałaby większego sensu w przypadku izolowanych rud z bardzo małą liczbą próbek, takich jak kopalnie w Iranie i na północy Afryka. Dokładne ręczne zbadanie lokalnych gęstości poszczególnych trafień ograniczy raczej takie potencjalne obciążenie, jak wykazano we wcześniejszym zastosowaniu metody wypukłego kadłuba do wielu skarbów siekiery z epoki żelaza (Gentelli i in . 2021), które nie wykazały fałszywie dodatnich identyfikacji źródeł złota. Każdy element odniesienia izotopu Pb wyekstrahowany z ok. Baza danych zawierająca 6700 wpisów dotycząca próbek galeny z Europy, Afryki Północnej i Azji Zachodniej jest następnie testowana pod kątem obecności w wypukłej otoczce. Jest mało prawdopodobne, aby dane z głównych złóż rud miedzi, takich jak te znalezione na Cyprze i w Iberyjskim Pasie Pirytu, były znaczącymi źródłami Ag i dlatego zostały pominięte w wyszukiwaniu. Rysunek  2 przedstawia położenie rud wchodzących w skład bazy danych. Ruda, w której stwierdzono obecność, jest uważana za trafienie, a zatem potencjalne źródło Pb, podczas gdy rudy znajdujące się poza kadłubem (uważane za chybienie) można bezpiecznie wykluczyć jako potencjalne źródła Pb. W celu zminimalizowania błędów analitycznych i zależnego od masy frakcjonowania Pb w rudach zdecydowaliśmy się na zastosowanie 206Standaryzowane stosunki Pb, tj. 204 Pb/ 206 Pb, 207 Pb/ 206 Pb i 208 Pb/ 206 Pb. Gęstości trafień są ostatecznie obrysowane na mapie geograficznej pokazanej na ryc.  3 dla greckich srebrnych monet, aleksandrów i sigloi . Ryciny  4 i 5 przedstawiają surowy skład izotopowy Pb trafień zidentyfikowanych metodą wypukłej łuski na siatce wieków modelu Pb i wartości 238 U/ 204 Pb ( mod – μ ) w 207 Pb / 204 Pb – 206Przestrzeń Pb/ 204 Pb. Siatka wieku modelu Pb i wartości 232 Th/ 238 U ( mod – κ ) nie została dodana do wykresu 208 Pb/ 204 Pb – 206 Pb/ 204 Pb, ponieważ wymagałoby to przyjęcia jednej wartości μ dla wszystkich próbek, co byłoby nieprawidłowe. Zamiast tego można by narysować pojedynczą siatkę przy użyciu dubletu mod -( μ*κ ), ale byłoby to znacznie mniej pouczające.

Ryc. 2
Rysunek 2

Mapa przedstawiająca lokalizacje rud wymienionych w ca. 6700-wejściowa baza danych izotopów Pb na próbkach galeny wykorzystana z algorytmem wypukłego kadłuba w tym badaniu. Baza danych jest rozszerzeniem bazy danych opublikowanej przez Blicherta-Tofta i in. (2016) z usuniętymi danymi dotyczącymi rudy miedzi i cynku oraz artefaktów. Lokalizacje próbek zostały losowo rozrzucone w okręgu o promieniu 0–0,2 stopnia (0–22 km) wokół rzeczywistych współrzędnych, aby zwiększyć ich pozorny rozrzut i zapewnić lepszą wizję dystrybucji próbek

Ryc. 3
rysunek 3

Mapy „trafień” izotopu Pb obserwowane dla sigloi (dolny panel), aleksandrów (środkowy panel) i srebrnych monet greckich (górny panel) przy użyciu algorytmu wypukłego kadłuba. Histogramy wieku modeli (wstawki) pokazują, jak dobrze pogrupowane są wyniki. Całkowita liczba trafień to liczba dopasowań między kompozycjami izotopowymi Pb monety i rudy. Baza danych rud Pb składa się z około 6700 rud europejskich, północnoafrykańskich i bliskowschodnich, znacznie rozszerzonych i zaktualizowanych na podstawie mniejszego rdzenia danych o rudach Pb, pierwotnie zebranych w bazie danych OXALID (Stos-Gale i Gale 2009) po starannym usunięciu artefaktów, żużli i rud Cu. Pojedyncze trafienia (symbole w kolorze cyjan) mogą odzwierciedlać mniejsze miejsca produkcji, ale mogą również odzwierciedlać problemy analityczne i lokalne zawiłości geologiczne; nie są to miejscowości, w których kiedykolwiek udokumentowano znaczną produkcję srebra, a zatem są uważane za przypadkowe. Pola zacienione na czerwono reprezentują obszary o gęstości trafień > 10% na stopień kwadratowy znormalizowane do całej populacji trafień, które świadczą o najczęstszym pochodzeniu. Sigloi są zatem zdominowane przez srebro strychowe i okołopoddaszowe (Sifnos, Milos), z aleksandrami obejmującymi dodatkowe źródła trako-macedońskie

Ryc. 4
rysunek 4

Wykres trafień uzyskanych dla sigloi . W trójwymiarowej przestrzeni stosunków izotopowych Pb dwa klastry są najpierw identyfikowane za pomocą analizy skupień. Jeden z nich zawiera tylko dwa punkty, a zatem nie można obliczyć żadnego wypukłego kadłuba. Wypukły kadłub drugiej gromady pokazuje uderzenia w dużej mierze zdominowane przez ołów Lauriona (Lavrion). Łuski wypukłe są rozszerzane o 5%, aby uwzględnić niepewności analityczne. Próbki oznaczone jako „Tunezja” mogą wskazywać, że srebro z głębi Kartaginy zostało zaniedbane w starożytnej literaturze (Delile i in. 2019 ) lub że inne pola, takie jak Chalkidiki, zostały słabo pobrane do analizy izotopowej Pb. Grupa „inne” to izolowane kopalnie Pb, niedostatecznie udokumentowane analizą izotopową Pb. Modelowe izochrony wieku i krzywe wzrostu dla różnychWartości μ obliczone za pomocą parametrów Albarède i Juteau (1984) są pokazane w dolnym panelu

Ryc. 5
rysunek 5

Wykres uzyskanych trafień dla analizowanych aleksandrów . Jak na fig.  4 , zidentyfikowano dwa skupiska. Wypukły kadłub gromady ze starszymi modelami Pb reprezentuje słabo udokumentowane kopalnie z nieoczekiwanych miejsc w Galii, Wielkiej Brytanii i Azji Mniejszej. Gromada z młodszym wiekiem modelu Pb wskazuje na Cyklady, Thasos, Chalkidiki i Rodopy. Jak na ryc.  4 , izochrony wieku modelu i krzywe wzrostu dla różnych wartości μ obliczonych za pomocą parametrów Albarède i Juteau (1984) są pokazane w dolnym panelu dla odniesienia

Wyniki i dyskusja

Dane izotopu Pb monety są wymienione w tabeli S1 (informacje uzupełniające). Rycina  3 przedstawia rozkład rud Pb zgodny z obecnymi wynikami na monetach, tj. mieszczący się w wypukłej otoczce zbioru danych, z histogramami wieków modeli jako wstawkami.

Najpierw do próbek zastosowano analizę skupień przy użyciu technik zaimplementowanych w pakietach komercyjnych (Matlab) lub z domeny publicznej (R) (Albarède i in. 2021 ) (ryc.  1c ). Każda moneta jest w zadowalający sposób uwzględniona przez dwa skupienia, które również wyróżniają się jako oddzielne piki na histogramach wieków modeli (ryc.  3 , wstawki), chociaż jedno z skupień zidentyfikowane przez sigloima tylko dwa elementy, co nie wystarcza do zdefiniowania otoczki wypukłej w przestrzeni 3D kompozycji izotopów Pb. Różne greckie srebrne monety użyte jako odniesienie podkreślają różnorodność pochodzenia rudy, ale z przewagą Lavrion. Niektóre dystrykty, takie jak północno-zachodnia Sardynia, wykazują więcej trafień, co jest zgodne z dowodami na sardyńskie źródła srebra zidentyfikowane w jednym Levant skarbie hacksilber (Eshel et al. 2019 ; Gentelli et al. 2021 ). Delile i in. ( 2019) sugerowali, że tunezyjskie źródła srebra mogły zostać przeoczone w starożytnej literaturze i że mogą one wyjaśnić zaskakująco szybkie odrodzenie gospodarki Kartaginy po druzgocącej klęsce drugiej wojny punickiej i wynikających z niej kar wojennych. Bardziej odizolowanych punktów, zwykle zlokalizowanych w Galii i Wielkiej Brytanii, nie można formalnie odrzucić, ale jak dotąd nie udowodniono, że są znaczącymi producentami srebra. Sewenny w południowej Francji (Munteanu i in. 2016 ; Ploquin i in. 2010 ), brytyjskie Penniny (Raistrick i Jennings 1983 ) oraz Niemcy (Körlin 2006)) również wskazują na starożytne wydobycie srebra, ale nie istnieją żadne zapisy dokumentujące, że którykolwiek z tych regionów produkował znaczne ilości srebra przed czasami rzymskimi. Zarówno w przypadku sigloi , jak i alexanders , trafienia koncentrują się wokół Morza Egejskiego i obejmują Sifnos, Lavrion, Macedonię i Trację (czerwone pola na ryc.  3 ). Dla 18 sigloi Lavrion i Sifnos definiują spójny punkt zapalny. Zgodnie z oczekiwaniami Macedonia jest również ważnym źródłem złota dla Aleksandrów . Wyniki te podkreślają główne okręgi górnicze, które umożliwiły ateńskie i macedońskie sukcesy polityczne i militarne.

Obszar Pangaion w Macedonii był już intensywnie eksploatowany, kiedy Persowie podbijali i kontrolowali ten obszar przez jedną trzecią wieku (512–479 pne). Ich jednorazowa obecność na zachodzie zaowocowała dużymi produkcjami, które zniknęły wraz z bitwą pod Salaminą i odwrotem Persów po drugiej inwazji na Grecję. Bresson ( 2015 ; 2020 ) szacuje roczną produkcję Lavrion, Tracji i północnej Grecji na 1500 talentów. Callataÿ ( 2016) wykorzystał badania matrycowe, aby zwiększyć całkowitą ilość kruszcu do 10 000 talentów (260 ton). Nie jest jasne, ile srebra wydobyto z innych miejscowości, które przyczyniły się pośrednio, tj. przez handel lub ruchy wojskowe. Teraz pojawia się prawdopodobny scenariusz, w którym Persowie, którzy pokonali Lidyjczyków w 547 roku p.n.e. i od tego czasu mieli kontakt z monetyzowanymi metalami szlachetnymi, w pełni wykorzystali procesy wydobycia i bicia srebra, gdy stali się panami obszaru Pangaionu. Po wycofaniu się Persów z Europy po drugiej inwazji, gospodarka Achemenidów powróciła do normalnego standardu czasu w Babilonii i innych częściach imperium, który polegał na używaniu srebra jako zapłaty, ale głównie w jego niewybitej formie (Jursa 2010 ) . .

Po stronie indyjskiej szatamana Gandhara i Kamboja (1827 trafień) wykazują skrajne rozproszenie składu izotopów Pb. Wiek modeli można podzielić na dwie grupy (ryc.  6 ). W zapisie złóż rudy we wschodniej części Morza Śródziemnego brakuje jednej grupy o przyszłym (= ujemnym) wieku modelowym Pb, która występuje głównie w skałach wulkanicznych. Druga grupa charakteryzuje się dodatnim wiekiem modelu Pb (> 100 Ma), ale jej duża liczba trafień jest wyraźnie spowodowana ekstremalnym rozrzutem danych w przestrzeni izotopów Pb. Od Wysp Brytyjskich po Hiszpanię, Grecję, Turcję i Iran, grupa ta nie wyróżnia żadnej konkretnej prowincji, która mogłaby świadczyć o potencjalnym pochodzeniu złota. Rozkład danych, a zwłaszcza wieku modeli, w każdej grupie sugeruje istnienie wielu, ale skromnych źródeł rud Ag na Bliskim Wschodzie.

Ryc. 6
rysunek 6

Porównanie wieku modelu Pb (w milionach lat, Ma) czterech zestawów próbek analizowanych w tej pracy. Wiek modelowy przedstawia pozorny wiek tektoniczny rud Pb wykorzystywanych do kupelacji srebra (Albarede i in. 2012 ). Ujemny wiek modeli występuje tylko w skałach wulkanicznych pochodzących z płaszcza. Wydaje się , że z kilkoma wyjątkami srebro z indyjskich szataman Gandhara i Kamboja nie było znaczącym składnikiem „mieszanki perskiej” używanej przez Aleksandra i jego następców do bicia ich monet

Wynik niniejszej pracy jest dwojaki: dane dotyczące perskich sigloi pokazują występowanie składników metalowych z silną sygnaturą izotopową Pb Lauriona (Lavrion) (ryc.  4 ), podczas gdy aleksandry dodatkowo ujawniają dodatkowe trako-macedońskie, Thasos, cykladzkie, i inne nieznane źródła (ryc.  5 ). Możliwość źródeł w Tunezji pozostaje zagadkowa, ale może również odzwierciedlać pewne nakładanie się źródeł na Chalkidiki. Różnica między sigloi i alexanders sugeruje, że sigloi zostały uderzone z lokalnych źródeł jońskich. Obecne dane izotopowe uzupełniają dane dotyczące pierwiastków śladowych Oliviera i in. ( 2017 ) o Aleksandrze. Porównanie danych Aleksandra Au/Ag i Pb/Ag z danymi dotyczącymi archaicznych monet greckich (Davis et al. 2020 ) (ryc.  7 ) pokazuje, że aleksandrysą zgodne z mieszanką bogatych w złoto trako-macedońskich i zubożonych w złoto, bogatych w ołów źródeł na poddaszu. Biorąc pod uwagę, że w większości przypadków greckie srebrne monety zachowały ścisłą sygnaturę źródła izotopu Pb, jakiekolwiek mieszanie musiało nastąpić na późnym etapie. To, czy mieszanie należy przypisać topieniu kruszców w czasie pobierania daniny, jak donosi Herodot, czy też ponownemu przetwarzaniu perskiego skarbca przez Macedończyków w celu wybicia, jest nadal otwarte. Nie ma potrzeby, aby greckie kruszce wędrowały bezpośrednio z Grecji do Persji jako formalna danina; wszelkiego rodzaju pośrednicy w dowolnych odstępach czasu mogliby osiągnąć ten sam rezultat. Handel, odszkodowania wojenne i depozyty w świątyniach, takich jak Delfy czy Efez, skutecznie rozprowadzały srebro po całym wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego. Pod tym względem przypadek Egiptu, który według Herodota (III.91) musiał zapłacić daninę częściowo w srebrze (700 talentów), podczas gdy na tym obszarze nie jest znana żadna kopalnia srebra, jest pouczająca. Nawet jeśli Egipt, kraj, który czerpał korzyści z silnego eksportu opartego na jęczmieniu i pszenicy, nie mógł w pełni zaspokoić perskiego zapotrzebowania na srebro, jest prawdopodobne, że przynajmniej część daniny musiała zostać zapłacona metalem, zarówno bitym, jak i niebitym.

Ryc. 7
rysunek 7

Trójkątny wykres stężeń Cu-Au-Pb w monetach macedońskich sprzed (Filip II, na niebiesko) i po (Aleksander i Filip III, na czerwono) 330 pne (Olivier i in. 2017 ) . Kontury tła przedstawiają częstości stężeń w ok. 1200 archaicznych greckich monet i wyznaczyć bogate w Au złoże trako-macedońskie i bogate w Pb pole Attyki (Davis i in. 2020 ). Zwróć uwagę na niską zawartość Cu w monetach macedońskich. Macedońskie srebrne monety to mieszanka bogatych w Au Trako-Macedońskich i bogatych w Pb źródeł strychowych

Chociaż o pewnym obiegu zachodnio-wschodnim srebrnych monet greckich i sigloi w Imperium Achemenidów świadczą w szczególności skarby Kabulu (Schlumberger 1953 ), Babilonu (Reade 1986 ) i Malayer, obok Ecbatana (Kraay i Moorey 1968 ), gromadzenie perskich sigloi w Persepolis i innych głównych ośrodkach miejskich w sercu imperium było rzadkością, a zasadniczo „posrebrzany”, ale pozbawiony monet charakter perskiej gospodarki jest zwykle preferowany (Jursa 2010 ; Meadows 2005 ) z możliwymi wyjątkami za panowania Artakserksesa III (Alram 2012). Ponadto indyjskie gięte srebrne sztabki różnią się znacznie składem izotopowym Pb od sigloi i aleksandrów. Ponownie nie jest to zaskoczeniem, ponieważ ani źródła literackie, ani obieg pieniężny potwierdzony depozytami nie wskazują na jakikolwiek przepływ srebra z dalekiego wschodu do centrum imperium. Jak wyjaśniono poniżej, należy zauważyć, że nie istnieją żadne zapisy dotyczące kopalni srebra z czasów Achemenidów we współczesnym Iranie, Afganistanie, Pakistanie, Turkmenistanie czy Indiach, a jeśli takie zapisy istniały, zostały utracone. Chociaż wydobycie srebra z rud Pb jest wspominane w okresie Sasanidów (224–670 ne; Ghorbani 2013 ), chemia porównawcza monet Partów i Sasanidów jest nieuchwytna w odniesieniu do źródeł perskich (Sodaei et al. 2013). We współczesnym Iranie srebro najczęściej wymieniane jest w związku ze złożami złota i ołowiu (Ghorbani 2013 ), rzadko w postaci rudy srebra. Złoża miedzi porfirowej są obfite w Iranie (Zürcher i in. 2019 ), ale ponieważ stopiony Ag jest słabo rozpuszczalny w Cu, z którym tworzy eutektykę o zawartości 28,1% wag. Cu (Subramanian i Perepezko 1993 ), kosztowna ekstrakcja drobnego srebra z rudy miedzi po prostu mogły nie być opłacalne. US Geological Survey informuje o złożach rudy w Afganistanie, ale nie wskazuje żadnych znaczących rud bogatych w srebro (Peters et al. 2011). Stare geologicznie i skądinąd bazaltowe Indie są mało prawdopodobnym źródłem srebra i ołowiu, ale niedawne odkrycie głównego złoża Huoshaoyun Zn-Pb w paśmie Karakorum (Li et al. 2019) sugeruje, że źródła srebra i ołowiu, obecnie wyczerpane i nieodnotowane w zachowanej literaturze, mogły istnieć, aby wspierać produkcję wczesnych monet indyjskich. Dlatego znaczące azjatyckie źródła srebra przyczyniające się do skarbu Achemenidów pozostają wysoce spekulacyjne.

Większość srebra używanego do wybijania zarówno srebrnych aleksandrów , jak i perskich sigloi prawdopodobnie pochodziła ze źródeł metali z okolic Morza Egejskiego. Dlatego atrakcyjne jest rozważenie, że perska mieszanka odzwierciedla daniny wymagane od Greków lub pośrednio od innych satrapii, które handlowały z Grekami. Niemniej jednak mieszanka perska jest czasami znajdowana w skarbach sierpa zakopanych we wczesnej epoce żelaza (XI – X wiek pne) we współczesnym Izraelu (Eshel et al. 2019 ; Gentelli et al. 2021 ). Ponadto zanieczyszczenie lodowców alpejskich przez Pb i Sb w epoce żelaza, które są silnymi wskaźnikami metalurgii srebra, jest ledwo mierzalne w porównaniu z wartościami z epoki rzymskiej (Preunkert et al. 2019), co świadczy o tym, że wydobycie srebra przed ekspansją Persów w VI wieku p.n.e. mogło być niewielkie. To, co obecnie określa się jako mieszankę perską, może być również długowieczną mieszanką wschodniośródziemnomorską, zdominowaną przez źródła wokół Morza Egejskiego, gdzie większość srebra była już wielokrotnie topiona aż do epoki brązu.

Na koniec pokrótce zastanawiamy się, dlaczego perscy królowie gromadzili kruszce w stopniu niespotykanym w żadnym innym okresie starożytności. Bezproduktywne gromadzenie kruszców było z pewnością powszechnym zwyczajem wielu społeczeństw, ale masowe topienie i podziemne składowanie srebra opisane przez Herodota osiągnęło niezrównaną praktykę, która zasługuje na zbadanie. Poza perskimi skarbcami trudno jest oszacować ilość srebra używanego do transakcji w ramach Imperium Achemenidów, ale nie należy tego minimalizować, a transakcje mogły mieć miejsce już w VI wieku p.n.e. (Jursa 2011 ; Pirngruber 2017 ) . O czym świadczy obecność posiekanych monet greckich w skarbie babilońskim Rassam z końca IV wieku p.n.e. (Reade 1986), srebrne monety najwyraźniej nie były dominującą formą waluty w centralnej części imperium (Alram 2012 ; Le Rider 2001 ). Szekel srebrny, obok jęczmienia i innych towarów rzeczowych, z pewnością był jednak obecny zarówno fizycznie, jak i jako jednostka rozliczeniowa (Jursa 2011 ; Powell 1996 ; van der Spek i in. 2018 ). Zauważalna deflacja cen obserwowana w Babilonii w V i IV wieku p.n.e. została przypisana intensyfikacji niewoli srebra poprzez podatki (Stolper 1985 ), ale demografia i poprawa rolnictwa dochodowego mogły być również ważnymi czynnikami alternatywnymi (Monerie 2013). Korzystając z koncepcji współczesnej ekonomii głównego nurtu, które prawie na pewno nie były częścią kultury perskiej, masowe gromadzenie skutkowało znacznie dłuższym czasem przebywania kruszców w królewskich skarbcach i skutecznie spowalniało obieg kruszców na dużą skalę. Ograniczenie dostaw srebra, zarówno w jego wybitej, jak i niebitej formie, w połączeniu z ogromnymi daninami w srebrze nałożonymi na podbite społeczeństwa, którym w przeciwnym razie pozwolono zachować swój system polityczny, wyssało regionalne zasoby srebra na masową skalę do królewskiego skarbca. Jeśli danina była skutecznym sposobem na odebranie srebra zgromadzonego przez potencjalnych przeciwników, takich jak Egipt i jońska Grecja, handel na duże odległości był długim ramieniem tego planu, z pewnością tańszym i mniej ryzykownym niż rozpoczynanie odległych kampanii wojskowych.2020 r. ), zmniejszając tym samym zagrożenia, zarówno krajowe, jak i zagraniczne, dla tronu. Ale ostatecznie systematyczne przechowywanie bardzo dużych ilości srebra w królewskich podziemiach, zamierzone lub nie, przyczyniło się do upadku imperium perskiego i zapoczątkowało jego zastąpienie przez hellenistyczne królestwa Macedonii Antygonidów i Egipt Ptolemeuszy oraz Seleucydów Imperium na Wschodzie.

Wnioski

Rządy Achemenidów w starej Persji osiągnęły największe nagromadzenie metali szlachetnych odnotowane w historii starożytnej, odpowiadające około 5000 ton metrycznych srebra. Podczas gdy badania wykazały, w jaki sposób Aleksander Wielki i jego następcy przetwarzali te gigantyczne ilości, bijąc monety, pochodzenie srebra do tej pory pozostawało w dużej mierze nieznane. Obfitości izotopów ołowiu określone w tej pracy na srebrnych monetach perskich i aleksandrowskich wskazują, że źródła kruszcu pochodzą z południowego Morza Egejskiego, Macedonii i Tracji, podczas gdy ołów z pseudomonet z wczesnych królestw indyjskich znacznie różni się od reszty, stąd wyklucza Indie jako źródło. Pełne zrozumienie, w jaki sposób i kiedy tak ogromne ilości srebra z okolic Morza Egejskiego zostały wydobyte i ostatecznie trafiły do ​​perskich skarbców, staje się nowym wyzwaniem dla przyszłych badań.

Dostępność danych

Dane w tabeli S1 są dostępne w informacjach uzupełniających.

Bibliografia

  • Albarede F, Juteau M (1984) Rozszyfrowanie wieków wiodących modeli. Geochim Cosmochim Acta 48 (1): 207–212

    Artykuł Google Scholar

  • Albarede F, Desaulty AM, Blichert-Toft J (2012) Geologiczne spojrzenie na wykorzystanie izotopów Pb w archeologii. Archeometria 54 (5): 853–867

    Artykuł Google Scholar

  • Albarède F, Blichert-Toft J, de Callataÿ F, Davis G, Debernardi P, Gentelli L, Gitler H, Kemmers F, Klein S, Malod-Dognin C (2021) Od towaru do pieniądza: wzrost srebrnej monety wokół starożytnego Śródziemnomorska (VI – I wiek pne). Archeometria 63 (1): 142–155

    Artykuł Google Scholar

  • Alram M (1993) Dareikos und Siglos: Ein neuer Schatzfund achaimenidischer Sigloi aus Kleinasien. Res Orientales 5:23–53

    Google Scholar

  • Alram M. (2012) Moneta imperium perskiego. W: Metcalf WE (red.) Oksfordzki podręcznik monet greckich i rzymskich , tom. Oxford University Press, Oxford, s. 61–87

  • Armayor OK (1978) Katalogi Herodota Imperium Perskiego w świetle zabytków i greckiej tradycji literackiej. Transakcje Amerykańskiego Towarzystwa Filologicznego (1974-) 108: 1–9

  • Blichert-Toft J, Delile H, Lee CT, Stos-Gale Z, Billström K, Andersen T, Hannu H, Albarède F (2016) Wielkoskalowe cykle tektoniczne w Europie ujawnione przez różne prowincje izotopów Pb. Geochem Geophys Geosyst 17(10):3854-3864

    Artykuł Google Scholar

  • Bresson A (2015) Tworzenie gospodarki starożytnej Grecji: instytucje, rynki i wzrost w miastach-państwach. Wydawnictwo Uniwersytetu Princeton

    Książka Google Scholar

  • Bresson A (2020) Srebrzenie, ceny i hołd w imperium Achemenidów. W: Tuplin CJ, Ma J (red.) Aršāma i jego świat, litery Bodleian w kontekście, tom III. tom. Uniwersytet Oksfordzki Press, Oxford, s. 209–248

    Google Scholar

  • Callatay Fd (1989) Les trésors achéménides et les monnayages d’Alexandre: espèces immobilisées et espèces circulantes? Revue Des Études Anciennes 91 (1): 259–274

    Artykuł Google Scholar

  • Callataÿ Fd (1993) Le monde grec hellénistique. W: Callataÿ Fd, Depeyrot G., Villaronga L. (red.) L’argent monnayé d’Alexandre le Grand à Auguste Bruksela , tom. Cercle d’études numismatiques, Bruxelles, s. 13–46

  • Callataÿ Fd. (2016) Perspektywa monet z Morza Egejskiego Południowego. W: Kerstin Höghammar Symposium, t., Uppsala

  • Davis G Gore DB Sheedy KA Albarède F. (2020) Oddzielanie srebrnych źródeł archaicznych monet ateńskich za pomocą kompleksowych analiz składu. Journal of Archaeological Science 114:105068

  • Delile H, Mazzini I, Blichert-Toft J, Goiran JP, Arnaud-Godet F, Salomon F, Albarède F (2014) Geochemiczne badanie rdzenia osadów z basenu Trajana w Portus, porcie starożytnego Rzymu. Quatern Sci Rev 87: 34–45

    Artykuł Google Scholar

  • Delile H, Pleuger E, Blichert-Toft J, Goiran JP, Fagel N, Gadhoum A, Abichou A, Jerbania IB, Fentress E, Wilson AI (2019) Odporność gospodarcza Kartaginy podczas wojen punickich: spostrzeżenia z osadów delty Medjerdy w okolicach Utica (Tunezja). Proc Natl Acad Sci 116(20):9764-9769

    Artykuł Google Scholar

  • Eckrich CA, Albeke SE, Flaherty EA, Bowyer RT, Ben-David M (2020) rKIN: Oparta na jądrze metoda szacowania wielkości niszy izotopowej i nakładania się. J Anim Ecol 89 (3): 757–771

    Artykuł Google Scholar

  • Eshel T, Erel Y, Yahalom-Mack N, Tirosh O, Gilboa A (2019) Izotopy ołowiu w srebrze ujawniają najwcześniejsze fenickie poszukiwania metali w zachodniej części Morza Śródziemnego. Proc Natl Acad Sci 116(13):6007-6012

    Artykuł Google Scholar

  • Gentelli L, Blichert-Toft J, Davis G, Gitler G, Gitler H, Albarede F (2021) Metalowe pochodzenie skarbów Hacksilber z późnej epoki brązu do żelaza w południowym Lewancie. Dziennik Nauk Archeologicznych 134:105472. https://doi.org/10.1016/j.jas.2021.105472

    Artykuł Google Scholar

  • Ghorbani M (2013) Geologia gospodarcza Iranu. Skoczek

    Książka Google Scholar

  • Holt FL (2016) Skarby Aleksandra Wielkiego: jak bogactwo jednego człowieka ukształtowało świat . Oxford University Press

    Książka Google Scholar

  • Jursa M. (2010) Aspekty historii gospodarczej Babilonii w pierwszym tysiącleciu pne. Geografia ekonomiczna, mentalność ekonomiczna, rolnictwo, wykorzystanie pieniądza i problem wzrostu gospodarczego : 119

  • Jursa M. (2011) Opodatkowanie i obowiązki służbowe w Babilonii od Nabuchodonozora do Dariusza oraz dowody na reformę podatkową Dariusza. W: Rollinger R., Truschnegg B., Bichler R. (red.) Obowiązki podatkowe i usługowe w Babilonii od Nabuchodonozora do Dariusza oraz dowody na reformę podatkową Dariusza , tom. Wiesbaden, Harrassowitz Verlag, s. 431–448

  • Körlin G. (2006) Römischer Bergbau auf dem Lüderich bei Rösrath, Rheinisch-Bergischer Kreis. Köhne R, Reininghaus W, Stöllner Th (red.) Bergbau im Sauerland Westfälischer Bergbau in der Römerzeit und im frühen Mittelalter Schriften der Historischen Kommission für Westfalen 20:21–31

  • Kraay CM, Emeleus VM (1962) Skład srebrnych monet greckich: analiza za pomocą aktywacji neutronowej.

  • Kraay CM, Moorey PRS (1968) Dwa skarby z V wieku z Bliskiego Wschodu. Revue Numismatique 6 (10): 181–235

    Artykuł Google Scholar

  • Le Rider G. (2001) La naissance de la monnaie: pratiques monétaires de l ’ Orient ancien . Presses Universitaires de France-PUF,

  • Li H, Xu XW, Borg G, Gilg HA, Dong LH, Fan TB, Zhou G, Liu RL, Hong T, Ke Q (2019) Geologia i geochemia gigantycznego złoża cynku i ołowiu Huoshaoyun, pasmo Karakorum, północno-zachodni Tybet. Ore Geol Rev 106:251–272

    Artykuł Google Scholar

  • Longman J, Veres D, Ersek V, Phillips DL, Chauvel C, Tamas CG (2018) Ilościowa ocena źródeł Pb w mieszaninach izotopowych przy użyciu modelu mieszania Bayesa. Przedstawiciel nauk ścisłych 8(1):6154. https://doi.org/10.1038/s41598-018-24474-0

    Artykuł Google Scholar

  • Meadows AR (2005) Administracja Imperium Achemenidów. Zapomniane imperium: świat starożytnej Persji : 181–209

  • Meadows A. (2014) Rozprzestrzenianie się monet w świecie hellenistycznym. W: Wyjaśnianie innowacji monetarnych i finansowych , tom. Springera, s. 169–195

  • Milot J Malod-Dognin C Blichert-Toft J Télouk P Albarède F. (2021) Pobieranie próbek i połączona analiza izotopowa Pb i Ag starożytnych srebrnych monet i rud. Geologia chemiczna 564:120028

  • Monerie J. (2013) Aspects de l’économie de la Babylonie aux époques hellénistique etparthe (IVe S. av J.-C.-IerS. av J.-C.). Niepublikowana praca doktorska, Université Paris I – Panthéon-Sorbonne Paris

  • Munteanu G, Kammenthaler E, Mantenant J, Rico C, Fabre JM, Beyrie A (2016) Le complexe minier gaulois des Barrencs (Aude, Francja) w kontekście geologiczno-mineralnym. ArcheoSciences Revue d’Archéométrie 40: 163–180

    Artykuł Google Scholar

  • Nicolet C (1984) Pline, Paul et la théorie de la monnaie. Ateneum 62:105

    Google Scholar

  • Olivier J Duyrat F Carrier C Blet-Lemarquand M. (2017) Wybite srebro w Imperium Aleksandra. W: Alexander the Great, połączony otwarty świat, tom 116. Ausonius Éditions, s. 127–146

  • Peters SG King TV Mack TJ Chornack MP (2011) Podsumowania ważnych obszarów inwestycji w minerały i możliwości produkcji minerałów niepaliwowych w Afganistanie . Departament Spraw Wewnętrznych USA, Służba Geologiczna Stanów Zjednoczonych,

  • Ploquin A, Allée P, Bailly-Maître MC, Baron S, De Beaulieu JL, Carignan J, Laurent S, Lavoie M, Le Carlier CM, Paradis S (2010) PCR–Le plomb argentifère ancien du Mont Lozère (Lozère). A la recherche des mines, des minerais et des ateliers, des paysages et des hommes. ArcheoSciences Revue d’Archéométrie 34: 99–114

    Artykuł Google Scholar

  • Powell M (1996) Pieniądze w Mezopotamii. J Econ Soc Hist Orient 39 (3): 224–242

    Artykuł Google Scholar

  • Preunkert S, McConnell JR, Hoffmann H, Legrand M, Wilson AI, Eckhardt S, Stohl A, Chellman NJ, Arienzo MM, Friedrich R (2019) Lead and antimony in baseal ice from Col du Dome (Alpy Francuskie) datowane radiowęglem: zapis zanieczyszczenia w starożytności. Geophys Res Lett 46 (9): 4953–4961

    Artykuł Google Scholar

  • R Pirngruber 2017 Gospodarka późnej Achemenidów i Seleucydów w Babilonii Cambridge University Press

  • Raistrick A Jennings B (1983) Historia wydobycia ołowiu w Pennines . George’a Kelsalla z Littleborough

  • Reade J (1986) Skarb srebrnej waluty z Babilonu Achemenidów. Iran 24 (1): 79–87

    Artykuł Google Scholar

  • Reddy DR (2014) Pojawienie się i rozpowszechnienie monet w starożytnych Indiach. W: Wyjaśnianie innowacji monetarnych i finansowych , tom. Springera, s. 53–77

  • Robinson JR (2021) Badanie przestrzeni niszy izotopowej: wykorzystanie rKIN do badań stabilnych izotopów w archeologii. J Teoria metody Archaeol. https://doi.org/10.1007/s10816-021-09541-7

    Artykuł Google Scholar

  • Schlumberger D. (1953) L’argent grec dans l’Empire achéménide. W: Curiel R., Schlumberger D. (red.) Trésors monétaires d ’ Afganistan , tom. Klinksieck, Paryż, s. 199–222

  • Sodaei B Hajivaliei M Nadooshan FK. (2013) Możliwe źródła wydobycia srebra przez porównanie monet Partów i Sasanian w satrapach Medów. Archeologia Śródziemnomorska i Archeometria 13(1)

  • Stolper MW (1985) Przedsiębiorcy i imperium: archiwum Murašû, firma Murašû i panowanie perskie w Babilonii . Nederlands historisch-archaeologisch instituut,

  • Stos-Gale ZA, Gale NH (2009) Pochodzenie metali za pomocą izotopów i oksfordzka archeologiczna baza danych izotopów ołowiu (OXALID). Archaeol Anthropol Sci 1 (3): 195–213

    Artykuł Google Scholar

  • Subramanian P, Perepezko J (1993) System Ag-Cu (srebro-miedź). Journal of Phase Equilibria 14 (1): 62–75

    Artykuł Google Scholar

  • Tuplin C. (2014) Zmieniający się wzór królewskiej monety perskiej Achemenidów. W: Wyjaśnianie innowacji monetarnych i finansowych , tom. Springera, s. 127–168

  • Van der Spek R. van Leeuwen B. (2014) Kwantyfikacja integracji gospodarki babilońskiej w świecie śródziemnomorskim przy użyciu nowego zbioru danych cenowych, 400–50 pne. Długoterminowa kwantyfikacja w historii starożytnej : 79–102

  • van der Spek R Dercksen J Kleber K Jursa M (2018) Pieniądze, srebro i zaufanie w Mezopotamii. W: van der Spek R., van Leeuwen B. (red.) Pieniądze, waluta i kryzys: w poszukiwaniu zaufania, 2000 pne do 2000 ne , tom. Rootledge, Londyn, s. 102–131

  • Westner KJ Birch T. Kemmers F Klein S. Höfer HE. Seitz H.-M. (2020) Dojście Rzymu do władzy. Analiza geochemiczna srebrnych monet z zachodniej części Morza Śródziemnego (IV-II wiek pne). Archeometria 62 (3): 577–592 https://doi.org/10.1111/arcm.12547

  • Zürcher L. Bookstrom AA, Hammarstrom JM. MarsJC. Ludington S. Zientek ML. Dunlap P. Wallis J (2019) Ewolucja tektoniczno-magmowa pasów porfiru w centralnym regionie Tethys w Turcji, na Kaukazie, w Iranie, zachodnim Pakistanie i południowym Afganistanie. Recenzje geologii rud 111: 102849

Pobierz referencje

Podziękowanie

Ta praca jest wkładem w grant dla zaawansowanych 741454-SILVER-ERC-2016-ADG „Silver Isotopes and the Rise of Money” przyznany FA przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERC). Dziękujemy Marine Pinto, Chloé Malod-Dognin i Liesel Gentelli za pomoc w pracach analitycznych i kompilacji danych dotyczących monet, a także Katrin Westner, Tzilla Eshel i Yigal Erel za przydatne dyskusje. Dziękujemy dwóm anonimowym recenzentom za ich konstruktywne uwagi, a redaktorowi Yannisowi Bassiakosowi za skuteczne potraktowanie naszego zgłoszenia.

Informacje o autorze

Autorzy i afiliacje

Wkład

JBT i FA zaprojektowali badania i napisali artykuł przy udziale FdC; FA wybrała monety do zakupu; JBT wyprodukował dane dotyczące izotopów Pb z pomocą personelu technicznego; PT upewnił się, że instrumenty działają.

Autor korespondujący

Korespondencja do Janne Blichert-Toft .

Deklaracje etyczne

Konflikt interesów

Autorzy deklarują brak sprzecznych interesów.

Dodatkowe informacje

Uwaga wydawcy

Springer Nature pozostaje neutralny w odniesieniu do roszczeń jurysdykcyjnych na opublikowanych mapach i przynależności instytucjonalnej.

Dodatkowa informacja

Poniżej znajduje się link do elektronicznego materiału uzupełniającego.

Plik uzupełniający1 (XLSX 36 KB)

Prawa i uprawnienia

Otwarty dostęp Ten artykuł jest objęty licencją Creative Commons Attribution 4.0 International License, która zezwala na używanie, dzielenie się, adaptację, dystrybucję i powielanie na dowolnym nośniku lub w dowolnym formacie, pod warunkiem, że podasz odpowiednie oznaczenie oryginalnego autora (autorów) i źródła, podać link do licencji Creative Commons i wskazać, czy dokonano zmian. Obrazy lub inne materiały osób trzecich zawarte w tym artykule są objęte licencją Creative Commons, chyba że zaznaczono inaczej w informacji o autorze materiału. Jeśli materiał nie jest objęty licencją Creative Commons, a zamierzone użycie jest niezgodne z przepisami prawa lub wykracza poza dozwolone użycie, musisz uzyskać pozwolenie bezpośrednio od właściciela praw autorskich. Aby zobaczyć kopię tej licencji, odwiedźhttp://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ .

Geneza i losy największego nagromadzenia srebra w starożytności

Cytuj ten artykuł

Blichert-Toft, J., de Callataÿ, F., Télouk, P. et al. Geneza i losy największego nagromadzenia srebra w starożytności. Archaeol Anthropol Sci 14 , 64 (2022). https://doi.org/10.1007/s12520-022-01537-y

Link do artykułu: https://link.springer.com/article/10.1007/s12520-022-01537-y

Obraz wyróżniający: Plik AlexanderCoin.jpg. Z Wikimedia Commons, repozytorium wolnych multimediów

mersin eskort - eskort mersin - izmir eskort - eskort ankara - amasya eskort - bodrum eskort - eskişehir eskort - mersin eskort bayan