„Człowiek jaskiniowy” – wokół XX-wiecznej bzdury / Piotr Kotlarz

0
181
Teoria o istnieniu „ludzi jaskiniowych” jest oczywistą bzdurą, a jednak są tacy, którzy wciąż próbują jej bronić lub nie precyzując swych wypowiedzi w jakiejś mierze ją podtrzymują.
Jaskinie nigdy nie były naturalnym środowiskiem człowieka, choć zdarzało się, że zamieszkiwał w nich okresowo. Dowodzą tego ślady archeologiczne, wskazujące na bardzo nieliczne grupy zamieszkujące jaskinie i stosunkowo krótkie okresy w nich zamieszkiwania. Zresztą i sama liczba jaskiń jest zbyt mała, by zapewnić środowisko wzrastającej liczbie ludzkiej populacji.
Jest to tak oczywiste, że właściwie nie powinienem o tym pisać, niestety dziś ponownie natknąłem się na dość niechlujny i powierzchowny artykuł na ten temat na łamach strony dziennik.pl
Pisze autor tego artykułu:
Do bezprecedensowego odkrycia doszło w zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego. Portugalscy naukowcy natrafili na pozostałości po ludzkich społecznościach zamieszkujących głębokie jaskinie przed 6 tysiącami lat.
Naukowcy znaleźli kości ludzkie oraz zwierzęce – poinformowała portugalska archeolożka Alexandra Figueiredo z Wydziału Archeologii na Politechnice w Tomar.
Kości znajdowały się na głębokości 100 m poniżej poziomu gruntu.
To bezprecedensowe odkrycie, które świadczy o tym, że przed wiekami ludzie zamieszkiwali w głębokich jaskiniach – powiedziała Figueiredo, która koordynuje analizy.
W najbliższych tygodniach przeprowadzona zostanie analiza, która powinna pozwolić na precyzyjne określenie czasu zamieszkiwania groty i liczby jej dawnych mieszkańców. Według badaczki istnieje domniemanie, że w tej „zimnej i wilgotnej jaskini” mogło żyć kilka pokoleń ludzi, o czym świadczy znalezienie szczątków dorosłych i dzieci.
Zgodnie z dotychczasowymi ustaleniami autorów badania w jaskini, poza szczątkami ludzi znaleziono też kości kilku gatunków zwierząt, m.in. królika, kozy, jelenia oraz zająca[1].
O jakich nieścisłościach piszę? W cytowanym tekście je wytłuściłem.
  1. Nie społecznościach, lecz społeczności. Mamy bowiem do czynienia ze śladami jednej społeczności, która z jakiegoś powodu postanowiła zamieszkać na jakiś czas w tej jaskini. [Może przyczyną była jakaś katastrofa, do jakiej doszło w pobliżu tej jaskini. Wybuch wulkanu, upadek meteorytu lub bardzo ostra zima będąca następstwem tego wydarzenia.
2. Zamieszkiwali, ale okresowo. Bez dodania tego słowa zmieniamy sens informacji.
3. To, że w grocie znaleziono szczątki dorosłych i dzieci nie świadczy o tym, że w grocie tej mogło żyć kilka pokoleń ludzi, lecz raczej tylko o tym, że w grocie tej w wyniku jakiejś okoliczności zamieszkała grupa wielopokoleniowa (cała rodzina, ród).
Myślę, że zamiast tych pseudo sensacji, tak wspomniani badacze, jak i cytujący ich wypowiedzi dziennikarz powinni zastanowić się nad przyczyną, która spowodowała to, że wspomniana społeczność zdecydowała się schronić w tej jaskini właśnie w owym czasie?
Niestety teoria o „człowieku jaskiniowym” nie została jeszcze wystarczająco sprostowana, a może tylko niektórzy te sprostowania przeoczyli. W anglojęzycznej Wikipedii możemy przeczytać, że:
Jaskiniowiec jest typowym przedstawicielem prymitywnych ludzi w paleolicie. Popularyzacja tego typu datuje się na początek XX wieku, kiedy Marcellin Boule i Arthur Keith wywarli wpływ na neandertalczyków jako „małpich” lub „małpopodobnych”. Termin „jaskiniowiec” ma swój taksonomiczny odpowiednik w przestarzałej dwumianowej klasyfikacji Homo troglodytes (Linnaeus, 1758).
Oraz, że:
Jaskiniowcy są zazwyczaj przedstawiani jako noszący kudłate skóry zwierzęce i zdolni do malowania jaskini jak behawioralnie współcześni ludzie z ostatniego okresu lodowcowego. Często są pokazywani uzbrojeni w kamienie, maczugi z bydlęcych kości, włócznie lub kije z przywiązanymi do nich kamieniami i przedstawiani są jako nieinteligentni, łatwo przestraszeni i agresywni. Zazwyczaj mają niski, szorstki głos i wydają wokalizacje, takie jak „ooga-booga”, chrząkają lub mówią prostymi zwrotami. Kultura popularna często przedstawia jaskiniowców jako żyjących z dinozaurami lub obok nich, mimo że dinozaury nieptasie wymarły pod koniec okresu kredowego, 66 milionów lat przed pojawieniem się Homo sapiens. Epoka zazwyczaj kojarzona z archetypem to epoka paleolitu, czasami nazywana epoką kamienia, chociaż paleolit ​​jest tylko jedną częścią epoki kamienia. Era ta rozciąga się od ponad 2 milionów lat w przeszłość do okresu od 40 000 do 5 000 lat przed teraźniejszością (tj. od około 2000 kya do między 40 a 5 kya).
Wizerunek tych ludzi żyjących w jaskiniach wynika z faktu, że jaskinie to miejsca, w których odnaleziono większość artefaktów pochodzących z kultur europejskiej epoki kamienia. Jednak najprawdopodobniej odzwierciedla to stopień ochrony, jaki jaskinie zapewniają na przestrzeni tysiącleci, a nie wskazuje, że są one typową formą schronienia. Aż do ostatniego zlodowacenia zdecydowana większość ludzi nie mieszkała w jaskiniach, ponieważ koczownicze plemiona łowiecko-zbierackie żyły w różnych tymczasowych konstrukcjach, takich jak namioty i drewniane chaty (np. w Ohalo). Istniało jednak kilka autentycznych jaskiń, jak na przykład na górze Karmel w Izraelu. Tradycyjnie przedstawiano stereotypowych jaskiniowców ubranych w fartuch wykonany ze skór zwierząt i podtrzymywany paskiem na ramię po jednej stronie. Stereotypowi ludzie jaskiniowi są podobnie przedstawiani, ale czasami mają szczuplejsze proporcje i kości związane we włosach. Są również przedstawiani, niosąc duże maczugi w kształcie w przybliżeniu stożkowym. Często mają chrząkające imiona, takie jak „Ugg” i „Zog”[2].

Przypisy:

[1] Piotr Kozłowski, Bezprecedensowe odkrycie. Tak mieszkali ludzie przed wiekamiBezprecedensowe odkrycie. Tak mieszkali ludzie przed wiekami – Dziennik.pl

[2] Caveman; Caveman – Wikipedia

Obraz wyróżniający: Le Moustier Neanderthals (Charles R. Knight, 1920). Z Wikimedia Commons, bezpłatnego repozytorium multimediów